Keberagaman O ARG1 potensi O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 Indonesia B-LOC ARGM-LOC tidak O ARGM-NEG lepas O V dari O ARGM-SRC proses O ARGM-SRC geografis O ARGM-SRC yang O ARGM-SRC terjadi O ARGM-SRC . O O Bagaimana O ARGM-MNR proses O ARG1 geografis O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC ? O O Bagaimana O ARGM-MNR pengaruh O ARG1 proses O ARG1 geografis O ARG1 bagi O ARGM-BNF keragaman O ARG2 alam O ARG2 dan O O keragaman O ARG2 sosial O ARG2 masyarakat O ARG2 Indonesia B-LOC ARGM-LOC ? O O Bagaimana O ARGM-MNR mengoptimalkan O V peranan O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 manusia O ARG1 dalam O ARGM-MNR mengelola O V sumber O ARG2 daya O ARG2 alam O ARG2 Indonesia B-LOC ARGM-LOC ? O O Apakah O O sumber O ARG0 daya O ARG0 manusia O ARG0 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC sudah O ARGM-TMP memenuhi O V syarat O ARG1 untuk O ARGM-PRP mengolah O V pariwisata O ARG2 yang O O dimilikinya O ARG2 ? O O Bagaimana O ARGM-MNR lembaga O ARG0 sosial O ARG0 yang O O akan O ARGM-MOD mewadahi O V untuk O O mengolah O V sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 dan O O sumber O ARG1 daya O ARG1 manusianya O ARG1 ? O O Kalian O ARG0 juga O O perlu O ARGM-MOD memahami O V , O O bahwa O O keragaman O ARG1 sosial O ARG1 dan O O budaya O ARG1 telah O ARGM-TMP menarik O V kedatangan O ARG2 bangsa-bangsa O ARG2 asing O ARG2 sejak O ARGM-TMP ribuan O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP yang O O lalu O ARGM-TMP . O O Perkembangan O ARG1 Hindu-Buddha B-MISC ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC tidak O ARGM-NEG lepas O V dari O ARGM-SRC perkembangan O ARGM-SRC perdagangan O ARGM-SRC dan O O pelayaran O ARGM-SRC pada O ARGM-TMP awal B-TIME ARGM-TMP abad I-TIME ARGM-TMP Masehi I-TIME ARGM-TMP . O O Bangsa O ARG0 Indonesia B-LOC ARG0 patut O ARGM-MOD bersyukur O V karena O ARGM-CAU proses O ARG1 geografis O ARG1 dan O O keragaman O ARG1 alam O ARG1 yang O O dimiliki O ARG1 . O O Indonesia B-LOC ARG1 merupakan O V negara O ARG2 terluas O ARG2 di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC . O O dan O O lautan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 mencapai O V 5,8 B-QUANT ARG2 juta I-QUANT ARG2 km2 I-QUANT ARG2 . O O Letak O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 sangat O ARGM-MNR menguntungkan O V bagi O ARGM-BNF kehidupan O ARGM-BNF masyarakat O ARGM-BNF . O O Selain O O memiliki O V letak O ARG1 geografis O ARG1 yang O O sangat O ARGM-MNR menguntungkan O ARGM-MNR , O O Indonesia B-LOC ARG0 juga O O memiliki O V letak O ARG1 geologis O ARG1 , O O iklim O ARG1 , O O dan O O cuaca O ARG1 yang O O sangat O ARGM-MNR menguntungkan O ARGM-MNR Kalian O ARG0 tentu O ARGM-MOD sering O ARGM-FRQ membincangkan O V tentang O O musim O ARG1 dan O O hubungannya O ARG1 dengan O ARG1 aktivitas O ARG1 sehari-hari O ARG1 . O O Masyarakat O ARG0 memiliki O V kebiasaan O ARG1 di O ARGM-LOC musim O ARG1 hujan O ARG1 dan O O musim O ARG1 kemarau O ARG1 baik O O berhubungan O V dengan O ARG2 mata O ARG2 pencaharian O ARG2 dan O O kesenangan O ARG2 ( O O hobi O ARG2 ) O O Kalian O ARG0 juga O O sering O ARGM-FRQ memperhatikan O V prakiraan O ARG1 cuaca O ARG1 untuk O O merancang O V kegiatan O ARG1 harian O ARG1 . O O Cuaca O ARG0 dan O O iklim O ARG0 memengaruhi O V aktivitas O ARG1 masyarakat O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 . O O Cuaca O ARG1 adalah O V kondisi O ARG1 rata-rata O ARG1 udara O ARG1 pada O ARGM-TMP saat O ARGM-TMP tertentu O ARGM-TMP di O ARGM-LOC suatu O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC yang O ARGM-LOC relatif O ARGM-LOC sempit O ARGM-LOC dan O O dalam O ARGM-TMP waktu O ARGM-TMP yang O ARGM-TMP singkat O ARGM-TMP . O O Iklim O ARG1 merupakan O V kondisi O ARG1 cuaca O ARG1 rata-rata O ARG1 tahunan O ARG1 pada O ARGM-LOC suatu O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC yang O ARGM-LOC luas O ARGM-LOC . O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V iklim O ARG1 tropis O ARG1 yang O ARG1 memiliki O V dua O ARG1 musim O ARG1 yaitu O ARG1 musim O ARG1 hujan O ARG1 dan O O musim O ARG1 kemarau O ARG1 . O O Musim O ARG1 hujan O ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP bulan O ARGM-TMP Oktober B-DATE ARGM-TMP - O O Maret B-DATE ARGM-TMP , O O sedangkan O O musim O ARG1 kemarau O ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP bulan B-DATE ARGM-TMP April O ARGM-TMP - B-DATE O September O ARGM-TMP Semakin O ARGM-MNR ke O ARGM-LOC timur B-LOC ARGM-LOC curah O ARG0 hujan O ARG0 semakin O ARGM-MNR sedikit O V . O O Hal O ARGM-CAU ini O ARGM-CAU karena O ARGM-CAU hujan O ARG0 telah O ARGM-TMP banyak O O jatuh O V dan O O menguap O V di O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC barat B-LOC ARGM-LOC . O O Keadaan O ARG1 iklim O ARG1 dapat O ARGM-MOD diamati O V dengan O ARGM-MNR memperhatikan O V unsur-unsur O ARG1 cuaca O ARG1 dan O O iklim O ARG1 . O O Unsur-unsur O ARG1 tersebut O ARG1 antara O O lain O O , O O penyinaran O ARG1 matahari O ARG1 , O O suhu O ARG1 udara O ARG1 , O O kelembaban O ARG1 udara O ARG1 , O O angin O ARG1 , O O dan O O hujan O ARG1 . O O Tanaman O ARG0 tropis O ARG0 memiliki O V banyak O ARG1 varietas O ARG1 yang O ARG1 kaya O ARGM-MNR akan O ARGM-MNR hidrat O ARG1 arang O ARG1 terutama O ARGM-MNR tanaman O ARG1 bahan O ARG1 makanan O ARG1 pokok O ARG1 . O O Penyinaran O ARG0 matahari O ARG0 Memengaruhi O V fotosintesis O ARG1 tanaman O ARG1 , O O dapat O O meningkatkan O V suhu O ARG1 udara O ARG1 . O O Suhu O ARG0 Mengurangi O V kadar O ARG1 air O ARG1 sehingga O O cenderung O ARGM-MNR menjadi O V kering O ARG1 . O O Kelembaban O ARG0 Membatasi O V hilangnya O ARG1 air O ARG1 . O O Angin O ARG0 Membantu O V proses O ARG1 penyerbukan O ARG1 secara O ARGM-MNR alami O ARGM-MNR , O O mengurangi O V kadar O ARG1 air O ARG1 . O O Hujan O ARG0 Meningkatkan O V kadar O ARG1 air O ARG1 , O O mengikis O V tanah O ARG1 . O O Kalian O ARG0 menemukan O V berbagai O ARG1 perbedaan O ARG1 sosial O ARG1 budaya O ARG1 masyarakat O ARG1 di O O sekitar O ARGM-LOC tempat O ARGM-LOC tinggalmu O ARGM-LOC . O O Apabila O O kalian O ARG0 tinggal O V di O O perkotaan B-LOC ARGM-LOC , O O perbedaan O ARG1 sosial O ARG1 budaya O ARG1 akan O O semakin O ARGM-MOD banyak O O . O O Perbedaan O ARG1 sosial O ARG1 budaya O ARG1 meliputi O V perbedaan O ARG2 nilai-nilai O ARG2 , O O norma O ARG2 , O O dan O ARG2 karakteristik O ARG2 dari O O suatu O ARG2 kelompok O ARG2 . O O Keragaman O ARG1 sosial O ARG1 budaya O ARG1 di O ARGM-LOC masyarakat O ARGM-LOC dapat O ARGM-MOD terjadi O V saat O ARGM-TMP berbagai O ARGM-TMP jenis O ARGM-TMP suku B-MISC ARG2 dan O ARG2 agama B-REL ARG2 yang O ARG2 ada O ARG2 di O ARGM-LOC suatu O ARGM-LOC ruang O ARGM-LOC bertemu O V dan O V berinteraksi O V setiap O ARGM-TMP harinya O ARGM-TMP Ruang O ARG1 tersebut O ARG1 adalah O V ruang O ARG2 yang O ARG2 ada O ARG2 pada O ARGM-LOC masyarakat O ARGM-LOC . O O Budaya O ARG1 dapat O ARGM-MOD berupa O V cara O ARG2 hidup O ARG2 masyarakat O ARG2 , O O cara O ARG2 berpakaian O ARG2 , O O adat O ARG2 istiadat O ARG2 , O O jenis O ARG2 mata O ARG2 pecaharian O ARG2 , O O dan O ARG2 tata O ARG2 upacara O ARG2 keagamaan O ARG2 Keragaman O ARG1 budaya O ARG1 juga O O mencakup O V barang-barang O ARG2 yang O ARG2 dihasilkan O ARG2 oleh O ARGM-CAU masyarakat O ARGM-CAU , O O seperti O ARG2 senjata O ARG2 , O O alat O ARG2 bajak O ARG2 sawah O ARG2 , O O kitab O ARG2 hukum O ARG2 adat O ARG2 , O O dan O ARG2 tempat O ARG2 tinggal O O Budaya O ARG1 dapat O ARGM-MOD dianggap O V sebagai O ARG2 serangkaian O ARG2 rancangan O ARG2 untuk O O bertahan O V hidup O ARG1 atau O O alat O ARG2 dari O ARGM-SRC praktik O ARG3 , O O pengetahuan O ARG3 , O O dan O ARG3 simbol O ARG3 yang O ARG3 diperoleh O ARG3 melalui O ARGM-MNR pembelajaran O ARGM-MNR , O O bukan O ARGM-NEG oleh O ARGM-MNR naluri O ARGM-MNR , O O yang O ARGM-CAU memungkinkan O V orang O ARG0 untuk O O hidup O V dalam O ARGM-LOC masyarakat O ARGM-LOC Masyarakat O ARG1 terdiri O V dari O ARG2 orang-orang O ARG2 yang O ARG2 berinteraksi O ARG2 dan O V berbagi O V budaya O ARG2 yang O ARG2 sama O O . O O Perbedaan O ARG1 budaya O ARG1 dapat O ARGM-MOD disebabkan O V oleh O ARGM-CAU berbagai O ARGM-CAU hal O ARGM-CAU seperti O ARGM-CAU sejarah B-TIME ARG2 , O O keturunan O ARG2 , O O keyakinan B-REL ARG2 , O O dan O ARG2 faktor B-LOC ARG2 geografis I-LOC ARG2 . O O Salah O ARG1 satu O ARG1 penyebab O ARG1 perbedaan O ARG1 budaya O ARG1 adalah O V faktor B-LOC ARG2 geografis I-LOC ARG2 . O O Faktor B-LOC ARG0 geografis I-LOC ARG0 yang O ARG0 memengaruhi O V keragaman O ARG1 budaya O ARG1 yang O ARG1 akan O ARGM-MOD dibahas O V berikut O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP Dari O ARGM-SRC teks O ARGM-SRC tersebut O ARGM-SRC dapat O ARGM-MOD kita O ARG0 pelajari O V bahwa O ARGM-PRP budaya O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARGM-LOC masyarakat O ARGM-LOC dapat O ARGM-MOD dipengaruhi O V oleh O ARGM-CAU lingkungan O ARG2 yang O ARG2 ada O ARG2 di O ARGM-LOC sekitarnya O ARGM-LOC , O O misalnya O O suku B-ETH ARG1 Lawu I-ETH ARG1 dan O ARG1 suku B-ETH ARG1 Bugis I-ETH ARG1 yang O ARG1 bermata O V pencaharian O ARG1 sebagai O ARG2 nelayan O ARG2 dengan O ARGM-MNR kapal O ARG2 pinisinya B-MISC ARG2 , O O sehingga O ARGM-CAU menjadi O V sebuah O ARG2 simbol O ARG2 bahwa O ARG2 Indonesia B-LOC ARG1 merupakan O V negara O ARG2 maritim O ARG2 yang O ARG2 kuat O ARG2 dan O ARG2 disegani O ARG2 di O ARGM-LOC lautan B-LOC ARGM-LOC . O O Keragaman O ARG1 budaya O ARG1 dipengaruhi O V oleh O ARGM-CAU lingkungan B-LOC ARG2 fisik I-LOC ARG2 . O O Manusia O ARG0 sebagai O O individu O O adalah O V kesatuan O ARG1 jiwa O ARG1 , O O raga O ARG1 dan O O kegiatan O ARG1 atau O O perilaku O ARG1 pribadi O ARG1 itu O ARG1 sendiri O ARG1 . O O Sebagai O O individu O O , O O dalam O ARGM-LOC pribadi O ARGM-LOC manusia O ARGM-LOC terdapat O V tiga O ARG1 unsur O ARG1 , O O yaitu O ARG1 nafsu O ARG2 , O O semangat O ARG2 , O O dan O ARG2 intelegensi O ARG2 . O O Kombinasi O ARG0 dari O ARG0 unsur O ARG0 tersebut O ARG0 menghasilkan O V tingkah O ARG1 laku O ARG1 seseorang O ARG1 yang O ARG1 mencerminkan O V karakter O ARG2 atau O O budayaanya O ARG2 . O O Kesatuan O ARG0 dari O ARG0 kepribadian-kepribadian O ARG0 seseorang O ARG0 pada O ARGM-LOC suatu O ARGM-LOC daerah B-LOC ARGM-LOC yang O ARGM-LOC mempunyai O ARG1 pola O ARG1 yang O ARG1 sama O ARG1 dapat O ARGM-MOD membentuk O V budaya O ARG2 daerah B-LOC ARG2 tersebut O ARG2 yang O ARG2 membedakan O V dengan O O tempat B-LOC O lain O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V kebudayaan O ARG1 yang O ARG1 beragam O ARG1 . O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V kekayaan O ARG1 yang O ARG1 begitu O ARG1 besar O ARG1 . O O Bukan O ARGM-NEG hanya O O pemandangan O ARG1 alam O ARG1 budaya O ARG1 , O O jauh O ARGM-LOC di O ARGM-LOC kedalaman O ARGM-LOC tanahnya B-LOC ARGM-LOC begitu O ARGM-MNR banyak O O kandungan O ARG1 mineral O ARG1 berharga O ARG1 . O O Selama B-TIME ARGM-TMP puluhan I-TIME ARGM-TMP tahun I-TIME ARGM-TMP , O O Freeport B-ORG ARG0 mengelola O V tambang O ARG1 mineral O ARG1 di O ARGM-LOC tanah O ARGM-LOC Papua B-LOC ARGM-LOC , O O Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Berdasarkan O ARGM-PRP laporan O ARGM-PRP keuangan O ARGM-PRP Freeport B-ORG ARGM-PRP McMorRan I-ORG ARGM-PRP Inc I-ORG ARGM-PRP periode O ARGM-TMP 2017 B-DATE ARGM-TMP , O O Freeport B-ORG ARG0 Indonesia B-LOC ARG0 di O ARGM-LOC Papua B-LOC ARGM-LOC tercatat O V memiliki O V 6 O ARG1 tambang O ARG1 , O O yakni O ARG1 Grasberg B-LOC ARG2 Block I-LOC ARG2 Cave I-LOC ARG2 , O O DMLZ B-LOC ARG2 , O O tambang O ARG2 Kucing B-LOC ARG2 Liar I-LOC ARG2 , O O DOZ B-LOC ARG2 , O O Big B-LOC ARG2 Gossan I-LOC ARG2 , O O dan O ARG2 Grasberg B-LOC ARG2 Open I-LOC ARG2 Pit I-LOC ARG2 . O O Tambang O ARG1 Freeport B-ORG ARG0 memiliki O V beberapa O ARG2 kandungan O ARG2 cadangan O ARG2 mineral O ARG2 , O O yaitu O ARG2 tembaga B-MIN ARG3 , O O emas B-MIN ARG3 , O O dan B-MIN ARG3 perak O O Sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 terdapat O V pada O ARGM-LOC pertambangan O ARGM-LOC Freeport B-ORG ARGM-LOC di O ARGM-LOC atas O ARGM-LOC merupakan O V salah O ARG1 satu O ARG1 contoh O ARG1 dari O ARG1 berbagai O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC yang O ARG1 memiliki O V beberapa O ARG2 kandungan O ARG2 cadangan O ARG2 mineral O O , O ARG2 seperti B-MIN ARG3 tembaga O O , B-MIN ARG3 emas O O , O O dan B-MIN ARG3 perak O O Kemudian O O apa O ARG1 sih O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 itu O ARG1 ? O O Apakah O ARGM-PRP ada O V manfaatnya O ARG1 untuk O ARGM-BNF kita O ARGM-BNF ? O O Yuk O O silahkan O O simak O V penjelasan O ARG1 di O ARGM-LOC bawah O ARGM-LOC ini O ARGM-LOC . O O Sumber O ARG0 daya O ARG0 alam O ARG0 merupakan O V segala O ARG1 sesuatu O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARGM-LOC permukaan O ARGM-LOC bumi B-LOC ARGM-LOC dan O O dapat O ARGM-MOD dimanfaatkan O V untuk O O memenuhi O V kebutuhan O ARG1 manusia O ARG1 . O O Potensi O ARG0 sumber O ARG0 daya O ARG0 ini O ARG0 mencakup O V hal O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARGM-LOC udara B-LOC ARG2 , O O daratan B-LOC ARG2 , O O dan O ARG2 perairan B-LOC ARG2 . O O Berdasarkan O ARGM-PRP kelestariannya O ARGM-PRP , O O sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 dapat O ARGM-MOD dibedakan O V menjadi O V dua O ARG2 yaitu O ARG2 sumber O ARG2 daya O ARG2 alam O ARG2 yang O ARG2 dapat O ARG2 diperbarui O ARG2 ( O O renewable B-TERM ARG2 resources I-TERM ARG2 ) O O dan O ARG2 tidak O ARG2 dapat O ARG2 diperbarui O O ( O O non B-TERM ARG2 renewable I-TERM ARG2 resource I-TERM ARG2 ) O O Contoh O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 diperbarui O ARG1 yaitu O O seperti O O air B-RES ARG2 , O O tanah B-RES ARG2 , O O dan O ARG2 hutan B-RES ARG2 . O O Sedangkan O O sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 tidak O ARG1 dapat O ARG1 diperbarui O ARG1 seperti O O minyak B-RES ARG2 bumi I-RES ARG2 dan O ARG2 batu B-RES ARG2 bara I-RES ARG2 . O O Berikut O O ini O O merupakan O V potensi O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC yang O ARG1 dirinci O V menjadi O V tiga O ARG2 yaitu O ARG2 sumber O ARG2 daya O ARG2 alam O ARG2 hutan B-RES ARG2 , O O sumber O ARG2 daya O ARG2 alam O ARG2 tambang B-RES ARG2 , O O dan O ARG2 sumber O ARG2 daya O ARG2 alam B-RES ARG2 kemaritiman O O Indonesia B-LOC ARG0 termasuk O V negara O ARG1 yang O O memiliki O ARG1 kekayaan O ARG1 alam O ARG1 yang O O berlimpah O ARG1 dibandingkan O ARGM-COM negara-negara O ARGM-COM yang O O lain O ARGM-COM Potensi O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 alam O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 sangat O ARGM-MNR beraneka O V ragam O ARG1 . O O Bangsa O ARG0 Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V modal O ARG1 penting O ARG1 dalam O ARGM-LOC pembangunan O ARGM-LOC . O O Jumlah O ARG1 penduduk O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 270 B-QUANT ARG1 juta I-QUANT ARG1 merupakan O V potensi O ARG1 penting O ARG1 dalam O ARGM-LOC pembangunan O ARGM-LOC . O O Pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 2016 B-DATE ARGM-TMP Badan B-ORG ARG0 Pusat I-ORG ARG0 Statistik I-ORG ARG0 mencatat O V bahwa O O di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 terdapat O ARG1 angkatan O ARG1 kerja O ARG1 127,67 B-QUANT ARG1 juta I-QUANT ARG1 jiwa O ARG1 . O O Di O ARGM-LOC antara O ARGM-LOC negara O ARGM-LOC ASEAN B-LOC ARGM-LOC , O O kualitas O ARG1 SDM O ARG1 dan O ARG1 ketenagakerjaan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 masih O O berada O V di O ARGM-LOC peringkat O ARGM-LOC bawah O ARGM-LOC . O O Kualitas O ARG0 SDM O ARG0 dan O ARG0 ketenagakerjaan O ARG0 Indonesia B-LOC ARG0 menempati O V urutan O ARG1 kelima O ARG1 . O O Peringkat O ARG1 ini O ARG1 masih O O kalah O V jika O O dibandingkan O ARGM-COM Singapura B-LOC ARGM-COM , O O Brunei B-LOC ARGM-COM Darussalam I-LOC ARGM-COM , O O Malaysia B-LOC ARGM-COM , O O dan O O Thailand B-LOC ARGM-COM . O O Kualitas O ARG0 sumber O ARG0 daya O ARG0 manusia O ARG0 di O ARG0 Indonesia B-LOC ARG0 memengaruhi O V terhadap O O kemajuan O ARG1 sebuah O ARG1 bangsa O ARG1 . O O Peristiwa O ARG1 itu O ARG1 dilatarbelakangi O V oleh O O peristiwa O ARG0 yang O ARG0 jauh O ARG0 dari O O Indonesia B-LOC ARG0 , O O misalnya O O peristiwa O ARG0 jatuhnya O ARG0 Konstantinopel B-LOC ARG0 di O ARGM-LOC kawasan O ARGM-LOC Laut B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1453 B-DATE ARGM-TMP . O O Kehidupan O ARG1 global O ARG1 semakin O O berkembang O V dengan O ARGM-MNR maraknya O ARGM-MNR penjelajahan O ARGM-MNR samudera O ARGM-MNR orang-orang O ARGM-MNR Eropa B-LOC ARGM-MNR ke O ARGM-MNR dunia O ARGM-MNR Timur B-LOC ARGM-MNR . O O Begitu O ARG1 juga O ARG0 peristiwa O ARG0 kedatangan O ARG0 bangsa O ARG0 Eropa B-LOC O ke O O Indonesia B-LOC O , O V telah O ARG1 ikut O ARG1 meningkatkan O O Pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1488 B-DATE ARGM-TMP karena O O serangan O ARGM-CAU ombak O ARGM-CAU besar O ARGM-CAU terpaksa O ARGM-CAU Bartholomeus B-PER ARG0 Diaz I-PER ARG0 mendarat O V di O ARGM-LOC suatu O ARGM-LOC ujung O ARGM-LOC selatan O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Afrika I-LOC ARGM-LOC . O O Pada O ARGM-TMP Juli B-DATE ARGM-TMP 1497 I-DATE ARGM-TMP Vasco B-PER ARG0 da I-PER ARG0 Gama I-PER ARG0 berangkat O V dari O ARGM-LOC pelabuhan O ARGM-LOC Lisabon B-LOC ARGM-LOC untuk O O memulai O O penjelajahan O O samudra O O . O O Berdasarkan O O pengalaman O O Bartholomeus B-PER ARGM-CAU Diaz I-PER ARGM-CAU tersebut O O , O O Vasco B-PER ARG0 da I-PER ARG0 Gama I-PER ARG0 juga O O berlayar O V mengambil O V rute O ARG1 yang O ARG1 pernah O ARG1 dilayari O ARG1 Bartholomeus B-PER ARG1 Diaz I-PER ARG1 . O O Rombongan O ARG0 Vasco B-PER ARG0 da I-PER ARG0 Gama I-PER ARG0 juga O O singgah O V di O ARGM-LOC Tanjung B-LOC ARGM-LOC Harapan I-LOC ARGM-LOC . O O Atas O ARGM-CAU petunjuk O ARGM-CAU dari O ARGM-CAU pelaut O ARGM-CAU bangsa O ARGM-CAU Moor B-MISC ARGM-CAU yang O ARGM-CAU telah O ARGM-CAU disewanya O ARGM-CAU , O O rombongan O ARG0 Vasco B-PER ARG0 da I-PER ARG0 Gama I-PER ARG0 melanjutkan O V penjelajahan O ARG1 , O O berlayar O V menelusuri O V pantai O ARGM-LOC timur O ARGM-LOC Afrika B-LOC ARGM-LOC kemudian O O berbelok O O ke O O kanan O O untuk O O mengarungi O V Lautan B-LOC ARGM-LOC Hindia I-LOC ARGM-LOC ( O O Samudra B-LOC ARGM-LOC Indonesia I-LOC ARGM-LOC ) O O . O O Pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1498 B-DATE ARGM-TMP rombongan O ARG0 Vasco B-PER ARG0 da I-PER ARG0 Gama I-PER ARG0 mendarat O V sampai O V di O ARGM-LOC Kalikut B-LOC ARG1 dan O O juga O O Goa B-LOC ARG1 di O ARGM-LOC pantai B-LOC ARGM-LOC barat I-LOC ARGM-LOC India I-LOC ARGM-LOC . O O Pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1511 B-DATE ARGM-TMP armada B-ORG ARG0 Portugis I-ORG ARG0 berhasil O V menguasai O V Malaka B-LOC ARG1 . O O Proklamasi O ARG1 kemerdekaan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Barack B-PER ARG0 Obama I-PER ARG0 lahir O V pada O ARGM-TMP 4 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1961 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Hawaii B-LOC ARGM-LOC . O O Reformasi O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dimulai O V tahun O ARGM-TMP 1998 B-DATE ARGM-TMP setelah O ARGM-TMP Soeharto B-PER ARG0 mundur O V . O O Perang B-MISC ARG1 Dunia I-MISC ARG1 II I-MISC ARG1 berakhir O V pada O ARGM-TMP 2 B-DATE ARGM-TMP September I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 menjadi O V anggota O ARG1 PBB B-ORG ARG1 sejak O ARGM-TMP 28 B-DATE ARGM-TMP September I-DATE ARGM-TMP 1950 I-DATE ARGM-TMP . O O Banjir O ARG1 bandang O ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP 5 B-DATE ARGM-TMP Januari I-DATE ARGM-TMP 2021 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Bandung B-LOC ARGM-LOC . O O Hari O ARG1 Pahlawan O ARG1 diperingati O V setiap O ARGM-TMP 10 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP . O O Pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1511 B-DATE ARGM-TMP Portugis B-ORG ARG0 menguasai O V Malaka B-LOC ARG1 . O O Konferensi B-EVENT ARG1 Asia-Afrika I-EVENT ARG1 diselenggarakan O V tahun O ARGM-TMP 1955 B-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Bandung B-LOC ARGM-LOC . O O Musim O ARG1 kemarau O ARG1 diperkirakan O V mulai O ARGM-TMP April B-DATE ARGM-TMP 2025 I-DATE ARGM-TMP . O O Rapat O ARG1 dimulai O V pukul O ARGM-TMP 9 B-TIME ARGM-TMP pagi I-TIME ARGM-TMP . O O Kereta O ARG1 akan O O tiba O V sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 3 B-TIME ARGM-TMP sore I-TIME ARGM-TMP . O O Pertandingan O ARG1 akan O O dimulai O V pada O ARGM-TMP pukul O ARGM-TMP 19.3 B-TIME ARGM-TMP . O O Matahari O ARG1 terbit O V sekitar O ARGM-TMP 5.45 B-TIME ARGM-TMP pagi I-TIME ARGM-TMP di O ARGM-LOC Jakarta B-LOC ARGM-LOC . O O Makan O ARG1 siang O ARG1 biasanya O O dilakukan O V sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 12 B-TIME ARGM-TMP siang I-TIME ARGM-TMP . O O Penerbangan O ARG1 dijadwalkan O V lepas O V landas O V pukul O ARGM-TMP 23.15 B-TIME ARGM-TMP . O O Film O ARG1 tayang O V mulai O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 8 B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP nanti I-TIME ARGM-TMP . O O Pesawat O ARG1 mendarat O V tepat O O pada O ARGM-TMP 0.3 B-TIME ARGM-TMP dinihari I-TIME ARGM-TMP . O O Siaran O ARG1 langsung O ARG1 dimulai O V pukul O ARGM-TMP 18 B-TIME ARGM-TMP . O O Jam O ARG1 kerja O ARG1 dimulai O V pukul O ARGM-TMP 8 B-TIME ARGM-TMP dan O O berakhir O V pukul O ARGM-TMP 17 B-TIME ARGM-TMP . O O Alarm O ARG1 berbunyi O V pada O ARGM-TMP pukul O ARGM-TMP 6 B-TIME ARGM-TMP pagi I-TIME ARGM-TMP . O O Saya O ARG0 bangun O V sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 5 B-TIME ARGM-TMP pagi I-TIME ARGM-TMP setiap O O hari O O . O O Konser O ARG1 dimulai O V sekitar O ARGM-TMP 20 B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP di O ARGM-LOC stadion B-LOC ARGM-LOC . O O Wawancara O ARG1 dijadwalkan O V pada O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 11 B-TIME ARGM-TMP pagi I-TIME ARGM-TMP . O O Kami O ARG0 tiba O V di O ARGM-LOC bandara B-LOC ARGM-LOC sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 2 B-TIME ARGM-TMP dinihari I-TIME ARGM-TMP . O O Dia O ARG0 mengajar O V kelas O ARG1 pada O ARGM-TMP pukul O ARGM-TMP 13 B-TIME ARGM-TMP . O O Peserta O ARG1 diminta O V hadir O V sebelum O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 7 B-TIME ARGM-TMP pagi I-TIME ARGM-TMP . O O Televisi O ARG0 menayangkan O V berita O ARG1 malam O ARG1 pada O ARGM-TMP 22 B-TIME ARGM-TMP . O O Kami O ARG0 akan O O bertemu O V jam O ARGM-TMP 10 B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP di O ARGM-LOC kafe B-LOC ARGM-LOC . O O Toko O ARG1 buka O V hingga O ARGM-TMP pukul O ARGM-TMP 21 B-TIME ARGM-TMP . O O Dia O ARG0 biasanya O O berolahraga O V pada O ARGM-TMP pagi B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP . O O Kami O ARG0 bertemu O V lagi O O pada O ARGM-TMP malam B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP itu O ARGM-TMP . O O Upacara O ARG1 dilaksanakan O V pada O ARGM-TMP sore B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP di O ARGM-LOC lapangan B-LOC ARGM-LOC . O O Ia O ARG0 pulang O V setiap O O malam B-TIME ARGM-TMP sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP 9 B-TIME ARGM-TMP . O O Kami O ARG0 berangkat O V di O ARGM-TMP pagi B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP menggunakan O ARGM-MNR mobil O ARGM-MNR . O O Acara O ARG1 berlangsung O V hingga O ARGM-TMP malam B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP . O O Kami O ARG0 tiba O V di O ARGM-LOC Bandara B-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP dinihari B-TIME ARGM-TMP . O O Pintu O ARG1 gerbang O ARG1 dibuka O V setiap O O pagi B-TIME ARGM-TMP . O O Ia O ARG0 selalu O O belajar O V di O ARGM-TMP malam B-TIME ARGM-TMP . O O Waktu O ARG1 bermain O ARG1 dimulai O V sore B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP . O O Pelajaran O ARG1 kedua O ARG1 dimulai O V sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP tujuh B-TIME ARGM-TMP lebih I-TIME ARGM-TMP sepuluh I-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP . O O Bus O ARG0 berangkat O V kurang O ARGM-TMP lebih O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP delapan B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP . O O Pertemuan O ARG1 terakhir O ARG1 dilaksanakan O V sebelum O ARGM-TMP matahari B-TIME ARGM-TMP terbenam I-TIME ARGM-TMP . O O Kereta O ARG0 berangkat O V sekitar O ARGM-TMP tengah B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP dari O ARGM-LOC stasiun O ARGM-LOC Gambir B-LOC ARGM-LOC . O O Jadwal O ARG1 sholat O ARG1 dimulai O V pukul O ARGM-TMP empat B-TIME ARGM-TMP lebih I-TIME ARGM-TMP lima I-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP . O O Pemadaman O ARG1 listrik O ARG1 akan O O dimulai O V menjelang B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP . O O Layanan O ARG1 pelanggan O ARG1 dibuka O V setiap O O hari O O kerja O O jam O ARGM-TMP sembilan B-TIME ARGM-TMP . O O Ia O ARG0 terjaga O V di O ARGM-TMP tengah B-TIME ARGM-TMP malam I-TIME ARGM-TMP karena O ARGM-CAU petir O ARGM-CAU Kelas O ARG1 selesai O V sekitar O ARGM-TMP jam O ARGM-TMP dua B-TIME ARGM-TMP kurang I-TIME ARGM-TMP seperempat I-TIME ARGM-TMP . O O Waktu O ARG1 sarapan O ARG1 dimulai O V pukul O ARGM-TMP 6.3 B-TIME ARGM-TMP hingga O ARGM-TMP 7.3 B-TIME ARGM-TMP . O O Proklamasi O ARG1 kemerdekaan O ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 merdeka O V pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1945 B-DATE ARGM-TMP . O O Pemilu O ARG1 diadakan O V pada O ARGM-TMP 14 B-DATE ARGM-TMP Februari I-DATE ARGM-TMP 2024 I-DATE ARGM-TMP . O O Tanggal O ARGM-TMP 1 B-DATE ARGM-TMP Januari I-DATE ARGM-TMP 2023 I-DATE ARGM-TMP merupakan O V hari O ARG1 libur O ARG1 . O O Barack B-PER ARG0 Obama I-PER ARG0 lahir O V pada O ARGM-TMP 4 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1961 I-DATE ARGM-TMP . O O Hari O ARG1 Bumi O ARG1 diperingati O V setiap O ARGM-TMP 22 B-DATE ARGM-TMP April I-DATE ARGM-TMP . O O Musim O ARG1 kemarau O ARG1 terjadi O V antara O ARGM-TMP bulan O ARGM-TMP April B-DATE ARGM-TMP hingga O ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP . O O Reformasi O ARG1 1998 B-DATE ARGM-TMP mengubah O V sistem O ARG2 politik O ARG2 Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Konferensi B-EVENT ARG1 Asia-Afrika I-EVENT ARG1 digelar O V pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1955 B-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Bandung B-LOC ARGM-LOC . O O Perang B-MISC ARG1 Dunia I-MISC ARG1 kedua I-MISC ARG1 berakhir O V tahun O ARGM-TMP 1945 B-DATE ARGM-TMP . O O Sumpah B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 diperingati O V setiap O ARGM-TMP 28 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP . O O Habibie B-PER ARG0 dilantik O V menjadi O O Presiden O ARG1 pada O ARGM-TMP 21 B-DATE ARGM-TMP Mei I-DATE ARGM-TMP 1998 I-DATE ARGM-TMP . O O Hari O ARG1 Kemerdekaan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dirayakan O V setiap O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP . O O Pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1949 B-DATE ARGM-TMP , O O Belanda B-LOC ARG0 mengakui O V kemerdekaan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 . O O Tsunami O ARG1 Aceh B-LOC ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP 26 B-DATE ARGM-TMP Desember I-DATE ARGM-TMP 2004 I-DATE ARGM-TMP . O O Bung B-PER ARG0 Karno I-PER ARG0 meninggal O V pada O ARGM-TMP 21 B-DATE ARGM-TMP Juni I-DATE ARGM-TMP 1970 I-DATE ARGM-TMP . O O Jakarta B-LOC ARG1 ditetapkan O V sebagai O ARG2 ibu O ARG2 kota O ARG2 negara O ARG2 pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1961 B-DATE ARGM-TMP . O O Pada O ARGM-TMP 1955 B-DATE ARGM-TMP , O O Indonesia B-LOC ARG0 menjadi O V tuan O ARG1 rumah O ARG1 Konferensi B-EVENT ARG1 Asia-Afrika I-EVENT ARG1 . O O Pemerintah O ARG0 mengumumkan O V kebijakan O ARG1 PSBB O ARG1 pada O ARGM-TMP April B-DATE ARGM-TMP 2020 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Jakarta B-LOC ARGM-LOC . O O Undang-Undang O ARG1 Dasar O ARG1 1945 B-DATE ARGM-TMP disahkan O V pada O ARGM-TMP tanggal O ARGM-TMP 18 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O ibu B-PER ARG0 memasak O V nasi O ARG1 di O O dapur B-LOC ARGM-LOC . O O ibu B-PER ARG0 memasak O V nasi O ARG1 di O O dapur B-LOC ARGM-LOC . O O R. B-PER ARG0 Soewardi I-PER ARG0 Soerjaningrat I-PER ARG0 adalah O V putra O ARG1 GPH B-PER ARG1 Soerjaningrat I-PER ARG1 dan O ARG1 cucu O ARG1 Pakualam B-PER ARG1 III I-PER ARG1 . O O Ia O ARG0 bersama O ARG0 Douwes B-PER ARG0 Dekker I-PER ARG0 dan O ARG0 dr. B-PER ARG0 Cipto I-PER ARG0 Mangoenkoesoemo I-PER ARG0 lantas O O mendirikan O V Indische B-ORG ARG1 Partij I-ORG ARG1 pada O O 25 B-DATE ARGM-TMP Desember I-DATE ARGM-TMP 1912 I-DATE ARGM-TMP . O O Indische B-ORG ARG1 Partij I-ORG ARG1 didirikan O V pada O O 25 B-DATE ARGM-TMP Desember I-DATE ARGM-TMP 1912 I-DATE ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG1 adalah O V negara O ARG1 kepulauan O ARG1 . O O Sumpah B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 dideklarasikan O V pada O ARGM-TMP 28 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1928 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Jakarta B-LOC ARGM-LOC . O O VOC B-ORG ARG1 berdiri O V pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1602 B-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Belanda B-LOC ARGM-LOC . O O Indonesia B-LOC ARG0 merdeka O V pada O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Jakarta B-LOC ARGM-LOC . O O Gajah B-PER ARG0 Mada I-PER ARG0 mengucapkan O V Sumpah B-EVENT ARG1 Palapa I-EVENT ARG1 untuk O O mempersatukan O V Nusantara B-LOC ARG1 . O O Budi B-ORG ARG1 Utomo I-ORG ARG1 didirikan O V pada O ARGM-TMP 20 B-DATE ARGM-TMP Mei I-DATE ARGM-TMP 1908 I-DATE ARGM-TMP . O O Belanda B-ORG ARG0 melakukan O V politik O ARG1 devide O ARG1 et O ARG1 impera O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Gunung B-LOC ARG0 Tambora I-LOC ARG0 meletus O V pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1815 B-DATE ARGM-TMP dan O O mengubah O V iklim O ARG1 dunia O ARG1 . O O Ki B-PER ARG0 Hajar I-PER ARG0 Dewantara I-PER ARG0 mendirikan O V Taman B-ORG ARG1 Siswa I-ORG ARG1 . O O Sriwijaya B-ORG ARG1 merupakan O V kerajaan O ARG1 maritim O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC . O O Tragedi B-EVENT ARG1 10 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP terjadi O V di O ARGM-LOC Surabaya B-LOC ARGM-LOC . O O Indonesia B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC antara O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Asia I-LOC ARGM-LOC dan O O Australia B-LOC ARGM-LOC . O O VOC B-ORG ARG1 merupakan O V perusahaan O ARG1 dagang O ARG1 Belanda B-LOC ARG1 yang O O didirikan O V tahun O ARGM-TMP 1602 B-DATE ARGM-TMP . O O Penyebaran O ARG1 Islam B-EVENT ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC berkembang O V pesat O ARGM-MNR pada O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-13 B-DATE ARGM-TMP . O O Asia B-LOC ARG1 adalah O V benua O ARG1 dengan O ARG1 jumlah O ARG1 penduduk O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Orde B-EVENT ARG1 Baru I-EVENT ARG1 berkuasa O V di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC mulai O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1966 B-DATE ARGM-TMP . O O Selat B-LOC ARG1 Malaka I-LOC ARG1 adalah O V jalur O ARG1 perdagangan O ARG1 penting O ARG1 sejak O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-7 B-DATE ARGM-TMP . O O Gunung B-LOC ARG0 Krakatau I-LOC ARG0 meletus O V pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1883 B-DATE ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V keragaman O ARG1 budaya O ARG1 yang O ARG1 tinggi O ARG1 . O O Reformasi B-EVENT ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC dimulai O V pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1998 B-DATE ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V dua O ARG1 musim O ARG1 yaitu O ARG1 hujan O ARG1 dan O ARG1 kemarau O ARG1 . O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V iklim O ARG1 tropis O ARG1 sepanjang O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP . O O Pithecanthropus B-PER ARG1 erectus I-PER ARG1 ditemukan O V di O ARGM-LOC Trinil B-LOC ARGM-LOC oleh O ARGM-CAU Eugene B-PER ARGM-CAU Dubois I-PER ARGM-CAU . O O Afrika B-LOC ARG1 dijuluki O V sebagai O ARGM-PRD Benua O ARG2 Hitam O ARG2 . O O Proklamasi B-EVENT ARG1 kemerdekaan I-EVENT ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dibacakan O V di O ARGM-LOC Jalan B-LOC ARGM-LOC Pegangsaan I-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC Jakarta I-LOC ARGM-LOC . O O Kelapa O ARG1 sawit O ARG1 merupakan O V komoditas O ARG1 ekspor O ARG1 unggulan O ARG1 Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Situs B-LOC ARG1 Sangiran I-LOC ARG1 disebut O V sebagai O ARG1 pusat O ARG1 evolusi O ARG1 manusia O ARG1 dunia O ARG1 . O O Internet O ARG0 mempercepat O V proses O ARG1 globalisasi O ARG1 di O ARGM-LOC seluruh O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Letusan O ARG1 Gunung B-LOC ARG1 Tambora I-LOC ARG1 pada O ARGM-TMP 1815 B-DATE ARGM-TMP mengubah O V iklim O ARG1 global O ARG1 . O O Pendidikan O ARG1 dapat O V menjadi O V alat O ARG1 mobilitas O ARG1 sosial O ARG1 vertikal O ARG1 . O O Organisasi O ARG1 Indische B-ORG ARG1 Partij I-ORG ARG1 berdiri O V pada O ARGM-TMP 1912 B-DATE ARGM-TMP . O O Kerajaan O ARG1 Majapahit B-ORG ARG1 berdiri O V pada O ARGM-TMP akhir O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-13 B-DATE ARGM-TMP . O O Kerajaan O ARG1 Sriwijaya B-ORG ARG1 berpusat O V di O ARGM-LOC Sumatra B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Nil B-LOC ARG1 merupakan O V sumber O ARG1 kehidupan O ARG1 utama O ARG1 di O ARGM-LOC Mesir B-LOC ARGM-LOC . O O Kerajaan O ARG1 Kediri B-ORG ARG1 terkenal O V dengan O ARGM-MNR kitab O ARGM-MNR Kakawin B-EVENT ARGM-MNR Arjunawiwaha I-EVENT ARGM-MNR . O O Kerajaan O ARG1 Tarumanegara B-ORG ARG1 berkembang O V di O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC Jawa B-LOC ARGM-LOC Barat I-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG0 ASEAN B-ORG ARG0 melakukan O V perdagangan O ARG1 bebas O ARG1 melalui O ARGM-MNR AFTA B-ORG ARGM-MNR . O O Asia B-LOC ARG1 dan O O Eropa B-LOC ARG1 dipisahkan O V oleh O ARGM-LOC Pegunungan B-LOC ARGM-LOC Ural I-LOC ARGM-LOC . O O Islam B-EVENT ARG1 masuk O V ke O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC melalui O ARGM-MNR jalur O ARGM-MNR perdagangan O ARGM-MNR . O O Letusan O ARG1 Gunung B-LOC ARG1 Krakatau I-LOC ARG1 mengakibatkan O V tsunami O ARG1 besar O ARG1 pada O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP 1883 B-DATE ARGM-TMP . O O Jepang B-LOC ARG0 mendarat O V di O ARGM-LOC Tarakan B-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP Januari B-DATE ARGM-TMP 1942 I-DATE ARGM-TMP . O O Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 memiliki O V luas O ARG1 sekitar O ARGM-MNR 44 O ARGM-MNR juta O ARGM-MNR kilometer O ARGM-MNR persegi O ARGM-MNR . O O Gunung B-LOC ARG1 Everest I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC perbatasan O ARGM-LOC Nepal B-LOC ARGM-LOC dan O O Tibet B-LOC ARGM-LOC . O O Kerajaan O ARG1 Mataram B-ORG ARG1 Kuno I-ORG ARG1 berkembang O V di O ARGM-LOC Pulau O ARGM-LOC Jawa B-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-8 B-DATE ARGM-TMP . O O Asia B-LOC ARG1 dikenal O V sebagai O ARG1 benua O ARG1 dengan O ARG1 jumlah O ARG1 penduduk O ARG1 terbesar O ARG1 . O O Kerajaan O ARG1 Kutai B-ORG ARG1 berlokasi O V di O ARGM-LOC Kalimantan B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O ASEAN B-ORG ARG1 didirikan O V pada O ARGM-TMP 8 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1967 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Bangkok B-LOC ARGM-LOC . O O Australia B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC sebelah O ARGM-LOC selatan O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Asia I-LOC ARGM-LOC . O O Selat B-LOC ARG1 Gibraltar I-LOC ARG1 menghubungkan O V Laut B-LOC ARG1 Mediterania I-LOC ARG1 dengan O ARG1 Samudra B-LOC ARG1 Atlantik I-LOC ARG1 . O O Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 terdiri O V atas O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 Utara I-LOC ARG1 dan O O Amerika B-LOC ARG1 Selatan I-LOC ARG1 . O O Kebudayaan O ARG1 Dongson B-EVENT ARG1 berkembang O V di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP zaman O ARGM-TMP perunggu O ARGM-TMP . O O Kerajaan O ARG1 Samudra B-ORG ARG1 Pasai I-ORG ARG1 berkembang O V pada O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-13 B-DATE ARGM-TMP . O O Kerajaan O ARG1 Demak B-ORG ARG1 didirikan O V oleh O ARGM-CAU Raden B-PER ARGM-CAU Patah I-PER ARGM-CAU . O O Kerajaan O ARG1 Singhasari B-ORG ARG1 didirikan O V pada O ARGM-TMP 1222 B-DATE ARGM-TMP oleh O ARGM-CAU Ken B-PER ARGM-CAU Arok I-PER ARGM-CAU . O O Pulau O ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 sering O ARGM-MNR disebut O V dengan O ARG1 Swarna B-LOC ARG1 Dwipa I-LOC ARG1 . O O Kerajaan O ARG1 Buleleng B-ORG ARG1 berkembang O V di O ARGM-LOC pulau O ARGM-LOC Bali B-LOC ARGM-LOC . O O Bangsa O ARG1 Melayu B-LOC ARG1 berasal O V dari O ARGM-LOC daratan O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC . O O Gunung B-LOC ARG1 Merapi I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC perbatasan O ARGM-LOC Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC dan O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Samudra B-LOC ARG1 Atlantik I-LOC ARG1 adalah O V samudra O ARG1 terluas O ARG1 kedua O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Tanam B-EVENT ARG1 Paksa I-EVENT ARG1 dilaksanakan O V pada O ARGM-TMP masa O ARGM-TMP pemerintahan O ARGM-TMP Gubernur B-PER ARGM-CAU Jenderal I-PER ARGM-CAU Van I-PER ARGM-CAU den I-PER ARGM-CAU Bosch I-PER ARGM-CAU . O O Kerajaan O ARG1 Kalingga B-ORG ARG1 dipimpin O V oleh O ARGM-CAU Ratu B-PER ARGM-CAU Shima I-PER ARGM-CAU yang O ARGM-MNR bijaksana O ARGM-MNR . O O Kerajaan O ARG1 Kediri B-ORG ARG1 dikenal O V dengan O ARGM-MNR raja O ARG1 terkenalnya O ARG1 yaitu O ARG1 Jayabaya B-PER ARG1 . O O Kerajaan O ARG1 Kutai B-ORG ARG1 berdiri O V sekitar O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-4 B-DATE ARGM-TMP Masehi I-DATE ARGM-TMP . O O Asia B-LOC ARG1 adalah O V benua O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Selat B-LOC ARG1 Malaka I-LOC ARG1 menghubungkan O V Samudra B-LOC ARG1 Hindia I-LOC ARG1 dan O O Laut B-LOC ARG1 Cina I-LOC ARG1 Selatan I-LOC ARG1 . O O Sungai O ARG1 Amazon B-LOC ARG1 merupakan O V sungai O ARG1 terpanjang O ARG1 di O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Kerajaan O ARG1 Sriwijaya B-ORG ARG1 mempunyai O V kekuatan O ARG1 di O ARGM-LOC bidang O ARGM-LOC maritim O ARGM-LOC . O O Proklamasi B-EVENT ARG1 Kemerdekaan I-EVENT ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 terjadi O V pada O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Papua B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC sebelah O ARGM-LOC timur O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Gunung B-LOC ARG1 Bromo I-LOC ARG1 adalah O V gunung O ARG1 api O ARG1 aktif O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARGM-LOC Jawa B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O Revolusi B-EVENT ARG1 Industri I-EVENT ARG1 dimulai O V di O ARGM-LOC Inggris B-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-18 B-DATE ARGM-TMP . O O Candi O ARG1 Borobudur B-LOC ARG1 dibangun O V pada O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-8 B-DATE ARGM-TMP . O O Kerajaan O ARG1 Malaka B-ORG ARG1 berkembang O V sebagai O ARGM-MNR pusat O ARGM-MNR perdagangan O ARGM-MNR di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Australia B-LOC ARG1 beriklim O V kering O ARG1 di O ARGM-LOC sebagian O ARGM-LOC besar O ARGM-LOC wilayahnya O ARGM-LOC . O O Asia B-LOC ARG1 Tenggara I-LOC ARG1 memiliki O V banyak O ARG1 negara O ARG1 kepulauan O ARG1 seperti O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dan O O Filipina B-LOC ARG1 . O O Kerajaan O ARG1 Majapahit B-ORG ARG1 dikenal O V karena O ARGM-CAU keberhasilannya O ARG1 memperluas O V wilayah O ARG1 Nusantara B-LOC ARG1 . O O Afrika B-LOC ARG1 memiliki O V Sahara B-LOC ARG1 sebagai O ARGM-MNR gurun O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Nil B-LOC ARG1 mengalir O V dari O ARGM-LOC Uganda B-LOC ARGM-LOC ke O ARGM-LOC Mesir B-LOC ARGM-LOC . O O Samudra B-LOC ARG1 Pasifik I-LOC ARG1 adalah O V samudra O ARG1 terluas O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Kegiatan O ARG1 bercocok O V tanam O ARG1 berkembang O V pada O ARGM-TMP zaman O ARGM-TMP Neolitikum B-EVENT ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 memiliki O V ribuan O ARG1 pulau O ARG1 yang O ARG1 tersebar O V di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC . O O Candi O ARG1 Prambanan B-LOC ARG1 merupakan O V candi O ARG1 Hindu O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Kerajaan O ARG1 Banjar B-ORG ARG1 berkembang O V di O ARGM-LOC Kalimantan B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 dibagi O V menjadi O ARGM-MNR Amerika B-LOC ARG1 Utara I-LOC ARG1 dan O O Amerika B-LOC ARG1 Selatan I-LOC ARG1 . O O Sungai O ARG1 Amazon B-LOC ARG1 mengalir O V melalui O ARGM-LOC hutan O ARGM-LOC Amazon B-LOC ARGM-LOC . O O Samudra B-LOC ARG1 Atlantik I-LOC ARG1 memisahkan O V Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 dan O O Eropa B-LOC ARG1 . O O Asia B-LOC ARG1 dan O O Afrika B-LOC ARG1 terhubung O V oleh O ARGM-MNR Terusan B-LOC ARGM-MNR Suez I-LOC ARGM-MNR . O O Gunung B-LOC ARG1 Everest I-LOC ARG1 adalah O V gunung O ARG1 tertinggi O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Jepang B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O Eropa B-LOC ARG1 memiliki O V banyak O ARG1 negara O ARG1 berkembang O ARG1 . O O Benua O ARG1 Australia B-LOC ARG1 dikelilingi O V oleh O ARGM-LOC samudra O ARGM-LOC dan O ARGM-LOC laut O ARGM-LOC . O O Kerajaan O ARG1 Ternate B-ORG ARG1 berkembang O V di O ARGM-LOC Maluku B-LOC ARGM-LOC Utara I-LOC ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Yangtze B-LOC ARG1 adalah O V sungai O ARG1 terpanjang O ARG1 di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC . O O Laut B-LOC ARG1 Mati I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC antara O ARGM-LOC Yordania B-LOC ARGM-LOC dan O O Israel B-LOC ARGM-LOC . O O Pulau O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 memiliki O V bentuk O ARG1 seperti O ARGM-MNR huruf O ARGM-MNR K O ARGM-MNR . O O Selat B-LOC ARG1 Gibraltar I-LOC ARG1 memisahkan O V Benua O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 dan O O Afrika B-LOC ARG1 . O O Asia B-LOC ARG1 adalah O V benua O ARG1 terpadat O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Thailand B-LOC ARG1 beribukota O V di O ARGM-LOC Bangkok B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Antartika B-LOC ARG1 memiliki O V suhu O ARG1 terdingin O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Selat B-LOC ARG1 Makassar I-LOC ARG1 terletak O V antara O ARGM-LOC Pulau O ARGM-LOC Kalimantan B-LOC ARGM-LOC dan O O Pulau O ARGM-LOC Sulawesi B-LOC ARGM-LOC . O O Kerajaan O ARG1 Makassar B-ORG ARG1 berkembang O V pada O ARGM-TMP abad O ARGM-TMP ke-16 B-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Sulawesi B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Samudra B-LOC ARG1 Hindia I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC sebelah O ARGM-LOC selatan O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Asia O O . O O Gunung B-LOC ARG1 Fuji I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Jepang B-LOC ARGM-LOC . O O Afrika B-LOC ARG1 memiliki O V jumlah O ARG1 negara O ARG1 terbanyak O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Nil B-LOC ARG1 terkenal O V sebagai O ARGM-MNR sungai O ARGM-MNR terpanjang O ARGM-MNR di O ARGM-LOC Afrika B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 terkenal O V dengan O ARGM-MNR empat O ARG1 musim O ARG1 yang O ARG1 berbeda O ARG1 . O O Terusan B-LOC ARG1 Panama I-LOC ARG1 menghubungkan O V Samudra B-LOC ARG1 Atlantik I-LOC ARG1 dan O O Samudra B-LOC ARG1 Pasifik I-LOC ARG1 . O O Negara O ARG1 Brunei B-LOC ARG1 Darussalam I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Pulau O ARGM-LOC Kalimantan B-LOC ARGM-LOC . O O Antartika B-LOC ARG1 hanya O ARGM-MOD dihuni O V oleh O ARGM-CAU peneliti O ARG1 . O O Australia B-LOC ARG1 adalah O V benua O ARG1 terkecil O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Amazon B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Benua O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Danau O ARG1 Baikal B-LOC ARG1 merupakan O V danau O ARG1 terdalam O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Mississippi B-LOC ARG1 mengalir O V di O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Serikat I-LOC ARGM-LOC . O O Mount B-LOC ARG1 Elbrus I-LOC ARG1 adalah O V gunung O ARG1 tertinggi O ARG1 di O ARGM-LOC Benua O ARGM-LOC Eropa B-LOC ARGM-LOC . O O Padang O ARG1 Pasir O ARG1 Gobi B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Filipina B-LOC ARG1 terdiri O V dari O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 7.000 O ARG1 pulau O ARG1 . O O Selat B-LOC ARG1 Bosporus I-LOC ARG1 menghubungkan O V Laut B-LOC ARG1 Hitam I-LOC ARG1 dan O O Laut B-LOC ARG1 Marmara I-LOC ARG1 . O O Gunung B-LOC ARG1 Kilimanjaro I-LOC ARG1 berada O V di O ARGM-LOC Tanzania B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Afrika B-LOC ARG1 terkenal O V dengan O ARGM-MNR hewan-hewan O ARG1 liar O ARG1 . O O Australia B-LOC ARG1 memiliki O V iklim O ARG1 gurun O ARG1 di O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC tengah O ARGM-LOC . O O Pegunungan O ARG1 Andes B-LOC ARG1 merupakan O V pegunungan O ARG1 terpanjang O ARG1 di O ARGM-LOC Benua O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Gunung B-LOC ARG1 Aconcagua I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Argentina B-LOC ARGM-LOC . O O Sahara B-LOC ARG1 adalah O V gurun O ARG1 terluas O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Singapura B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC . O O Selat B-LOC ARG1 Dardanella I-LOC ARG1 menghubungkan O V Laut B-LOC ARG1 Aegea I-LOC ARG1 dengan O ARGM-MNR Laut B-LOC ARG1 Marmara I-LOC ARG1 . O O Danau O ARG1 Victoria B-LOC ARG1 merupakan O V danau O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC Afrika B-LOC ARGM-LOC . O O Pegunungan O ARG1 Rocky B-LOC ARG1 terdapat O V di O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Utara I-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Kamboja B-LOC ARG1 memiliki O V Candi O ARG1 Angkor B-LOC ARG1 Wat I-LOC ARG1 yang O ARGM-MNR terkenal O ARGM-MNR . O O Sungai O ARG1 Seine B-LOC ARG1 mengalir O V melewati O ARGM-MNR kota O ARGM-MNR Paris B-LOC ARGM-MNR . O O Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 merupakan O V benua O ARG1 dengan O ARGM-MNR populasi O ARGM-MNR terbanyak O ARGM-MNR . O O Sungai O ARG1 Gangga B-LOC ARG1 merupakan O V sungai O ARG1 suci O ARG1 bagi O ARGM-CAU umat O ARGM-CAU Hindu B-ORG ARGM-CAU di O ARGM-LOC India B-LOC ARGM-LOC . O O Danau O ARG1 Toba B-LOC ARG1 adalah O V danau O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Sungai O ARG1 Rhein B-LOC ARG1 mengalir O V melalui O ARGM-MNR Jerman B-LOC ARGM-MNR dan O O Belanda B-LOC ARGM-MNR . O O Gunung B-LOC ARG1 Etna I-LOC ARG1 adalah O V gunung O ARG1 api O ARG1 teraktif O ARG1 di O ARGM-LOC Eropa B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Australia B-LOC ARG1 memiliki O V Padang O ARG1 Pasir O ARG1 Simpson B-LOC ARG1 yang O ARGM-MNR luas O ARGM-MNR . O O Terusan B-LOC ARG1 Suez I-LOC ARG1 menghubungkan O V Laut B-LOC ARG1 Merah I-LOC ARG1 dan O O Laut B-LOC ARG1 Mediterania I-LOC ARG1 . O O Negara O ARG1 Mesir B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Benua O ARGM-LOC Afrika B-LOC ARGM-LOC . O O Gunung B-LOC ARG1 Denali I-LOC ARG1 adalah O V gunung O ARG1 tertinggi O ARG1 di O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Utara I-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 terdiri O V atas O ARG1 dua O ARG1 benua O ARG1 besar O ARG1 . O O Gunung B-LOC ARG1 Mont I-LOC ARG1 Blanc I-LOC ARG1 adalah O V gunung O ARG1 tertinggi O ARG1 di O ARGM-LOC Eropa B-LOC ARGM-LOC Barat I-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Laos B-LOC ARG1 berada O V di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC . O O Laut B-LOC ARG1 Kaspia I-LOC ARG1 terkenal O V sebagai O ARGM-MNR danau O ARG1 terbesar O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Gunung B-LOC ARG1 Cook I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Selandia B-LOC ARGM-LOC Baru I-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Afrika B-LOC ARG1 dilewati O V oleh O ARGM-LOC Garis O ARGM-LOC Khatulistiwa B-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Vietnam B-LOC ARG1 beribukota O V di O ARGM-LOC Hanoi B-LOC ARGM-LOC . O O Laut B-LOC ARG1 Karibia I-LOC ARG1 berada O V di O ARGM-LOC kawasan O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Pegunungan O ARG1 Alpen B-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC Eropa B-LOC ARGM-LOC Barat I-LOC ARGM-LOC . O O Negara O ARG1 Myanmar B-LOC ARG1 berbatasan O V dengan O ARGM-MNR Thailand B-LOC ARGM-MNR dan O O Laos B-LOC ARGM-MNR . O O Australia B-LOC ARG1 merupakan O V benua O ARG1 yang O ARG1 paling O ARG1 datar O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 terletak O V pada O ARGM-LOC 26º B-TIME ARGM-LOC BT I-TIME ARGM-LOC – O O 170º B-TIME ARGM-LOC BT I-TIME ARGM-LOC dan O O 11º B-TIME ARGM-LOC LS I-TIME ARGM-LOC – O O 80º B-TIME ARGM-LOC LU I-TIME ARGM-LOC . O O Hampir O ARGM-MNR seluruh O ARGM-MNR wilayahnya O ARG1 berada O V di O ARGM-LOC belahan O ARGM-LOC bumi O ARGM-LOC utara B-LOC ARGM-LOC ( O O BBU B-LOC ARGM-LOC ) O O . O O Hanya O ARGM-MOD sebagian O ARGM-MOD kecil O ARGM-MOD yang O ARG1 berada O V di O ARGM-LOC belahan O ARGM-LOC bumi O ARGM-LOC selatan B-LOC ARGM-LOC , O O termasuk O ARGM-MNR Indonesia B-LOC ARGM-MNR . O O Batas O ARG1 Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 ialah O V Samudra B-LOC ARG2 Arktik I-LOC ARG2 di O ARGM-LOC utara B-LOC ARGM-LOC , O O Samudra B-LOC ARG1 Hindia I-LOC ARG1 di O ARGM-LOC selatan B-LOC ARGM-LOC , O O Benua O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 , O O Pegunungan B-LOC ARG1 Ural I-LOC ARG1 , O O Laut B-LOC ARG1 Kaspia I-LOC ARG1 , O O Laut B-LOC ARG1 Hitam I-LOC ARG1 , O O Selat B-LOC ARG1 Bosporus I-LOC ARG1 , O O Selat B-LOC ARG1 Dardanella I-LOC ARG1 , O O Laut B-LOC ARG1 Tengah I-LOC ARG1 , O O Terusan B-LOC ARG1 Suez I-LOC ARG1 , O O dan O O Laut B-LOC ARG1 Merah I-LOC ARG1 di O O barat B-LOC ARGM-LOC , O O serta O O dengan O O Selat B-LOC ARG1 Bering I-LOC ARG1 dan O O Samudra B-LOC ARG1 Pasifik I-LOC ARG1 di O ARGM-LOC timur B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 merupakan O V benua O ARG1 terluas O ARG1 di O ARGM-LOC permukaan O ARGM-LOC bumi B-LOC ARGM-LOC . O O Luasnya O ARG1 mencapai O V 44.000.000 O ARG1 km2 O ARG1 atau O O seperempat O ARG1 luas O ARG1 wilayah O ARG1 daratan O ARG1 dunia B-LOC ARGM-LOC . O O atau O O empat O ARG1 setengah O ARG1 kali O ARG1 luas O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Eropa I-LOC ARG1 . O O Wilayahnya O ARG1 membentang O V dari O ARGM-DIR Turki B-LOC ARGM-DIR di O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC barat O ARGM-LOC sampai O ARGM-DIR Rusia B-LOC ARGM-DIR di O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC timur O ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 juga O ARGM-ADJ meliputi O V Indonesia B-LOC ARG1 di O ARGM-LOC selatan B-LOC ARGM-LOC sampai O ARGM-DIR Rusia B-LOC ARG1 di O ARGM-LOC utara B-LOC ARGM-LOC mendekati O ARGM-DIR kutub O ARGM-LOC utara B-LOC ARGM-LOC . O O Dibandingkan O ARGM-CAU dengan O ARGM-CAU negara O ARG1 lainnya O ARG1 di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC , O O maka O ARGM-MOD Rusia B-LOC ARG1 adalah O V negara O ARG1 terluas O ARG1 di O ARGM-LOC Benua O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Asia B-LOC ARG1 terbagi O V menjadi O ARGM-MNR beberapa O ARG1 wilayah O ARG1 atau O O region O ARG1 yaitu O ARGM-MNR Asia B-LOC ARG1 Barat I-LOC ARG1 atau O O Asia B-LOC ARG1 Barat I-LOC ARG1 Daya I-LOC ARG1 ( O O Asia B-LOC ARG1 Timur I-LOC ARG1 Tengah I-LOC ARG1 ) O O , O O Asia B-LOC ARG1 Tengah I-LOC ARG1 , O O Asia B-LOC ARG1 Timur I-LOC ARG1 , O O Asia B-LOC ARG1 Selatan I-LOC ARG1 , O O Asia B-LOC ARG1 Tenggara I-LOC ARG1 dan O O Rusia B-LOC ARG1 . O O Masing-masing O ARG1 wilayah O ARG1 memiliki O V ciri O ARG1 atau O O karakteristik O ARG1 yang O O membedakannya O ARG1 dengan O ARGM-CAU wilayah O ARG1 lainnya O ARG1 . O O Pembagian O ARG1 tersebut O ARG1 lebih O ARGM-MNR didasari O V oleh O ARGM-CAU perbedaan O ARGM-CAU budaya O ARGM-CAU dibandingkan O ARGM-MNR aspek O ARG1 fisik O ARG1 wilayah O ARG1 . O O Pembagian O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Asia I-LOC ARG1 menjadi O V sejumlah O ARG1 wilayah O ARG1 atau O O region O ARG1 dapat O ARGM-MOD dilihat O V pada O ARGM-LOC peta O ARGM-LOC bagan O ARGM-LOC berikut O ARGM-LOC ini O ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 sering O ARGM-MNR juga O ARGM-MNR disebut O V sebagai O ARGM-MNR Benua B-LOC ARG2 Merah I-LOC ARG2 . O O Sebutan O ARG1 itu O ARG1 didapat O V karena O ARGM-CAU benua O ARG0 tersebut O ARG0 terdapat O V Suku B-ORG ARG1 Bangsa I-ORG ARG1 Indian I-ORG ARG1 . O O Suku B-ORG ARG0 Indian I-ORG ARG0 tidak O ARGM-NEG berkulit O V merah O ARG1 sebenarnya O ARGM-MNR kulit O ARG1 mereka O ARG1 terlihat O V merah O ARG1 karena O ARGM-CAU Suku B-ORG ARG0 Indian I-ORG ARG0 suka O ARGM-MNR melumuri O V kulit O ARG1 dengan O ARGM-MNR cat O ARG1 berwarna O ARGM-MNR merah O ARG1 . O O Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 terletak O V pada O ARGM-LOC 1700 B-TIME ARGM-LOC BT I-TIME ARGM-LOC – O O 350 B-TIME ARGM-LOC BB I-TIME ARGM-LOC dan O O 830 B-TIME ARGM-LOC LU I-TIME ARGM-LOC – O O 550 B-TIME ARGM-LOC LS I-TIME ARGM-LOC . O O Batas O ARG1 Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 ialah O V Samudra B-LOC ARG2 Arktik I-LOC ARG2 di O ARGM-LOC utara B-LOC ARGM-LOC , O O Laut B-LOC ARG1 Weddel I-LOC ARG1 , O O Samudra B-LOC ARG1 Atlantik I-LOC ARG1 , O O dan O O Samudra B-LOC ARG1 Pasifik I-LOC ARG1 di O ARGM-LOC selatan B-LOC ARGM-LOC , O O Samudra B-LOC ARG1 Atlantik I-LOC ARG1 di O ARGM-LOC timur B-LOC ARGM-LOC , O O serta O O Samudra B-LOC ARG1 Pasifik I-LOC ARG1 di O ARGM-LOC barat B-LOC ARGM-LOC . O O Benua O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 merupakan O V benua O ARG1 terbesar O ARG1 kedua O ARG1 setelah O ARGM-CAU Asia B-LOC ARGM-CAU . O O Luas O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Amerika I-LOC ARG1 mencapai O V 42.057.100 O ARG1 km2 O ARG1 . O O Perhatikanlah O V peta O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Amerika I-LOC ARG1 berikut O ARG1 ini O ARG1 , O O cermatilah O V negara-negara O ARG1 yang O ARG1 menjadi O V bagiannya O ARG1 . O O Secara O ARGM-MNR geografis O ARGM-MNR , O O Amerika B-LOC ARG1 terbagi O V atas O ARGM-MNR empat O ARG1 kawasan O ARG1 atau O O region O ARG1 yakni O ARGM-MNR kawasan O ARG1 Amerika B-LOC ARG1 Selatan I-LOC ARG1 , O O Amerika B-LOC ARG1 Utara I-LOC ARG1 , O O Amerika B-LOC ARG1 Tengah I-LOC ARG1 , O O dan O O Kepulauan B-LOC ARG1 Karibia B-LOC ARG1 yang O O terletak O V di O ARGM-LOC sekitar O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC tengah O ARGM-LOC . O O Sejumlah O ARG1 ahli O ARG1 geografi O ARG1 berpendapat O V bahwa O O Meksiko B-LOC ARG1 masuk O V ke O ARGM-DIR dalam O ARGM-DIR wilayah O ARGM-LOC Amerika B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Peta O ARG1 berikut O ARG1 menggambarkan O V pembagian O ARG1 wilayah O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Amerika I-LOC ARG1 . O O Benua O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 dijuluki O V sebagai O ARGM-MNR benua O ARG2 biru O ARG2 . O O Ada O ARGM-EX dua O ARG1 alasan O ARG1 kenapa O ARGM-CAU disebut O V benua O ARG2 biru O ARG2 . O O Pertama O ARGM-ORD , O O mayoritas O ARG1 penduduk O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 memiliki O V bola O ARG1 mata O ARG1 berwarna O ARGM-MNR biru O ARGM-MNR . O O Kedua O ARGM-ORD , O O sejak O ARGM-TMP zaman O ARGM-TMP dahulu O ARGM-TMP , O O banyak O ARGM-MNR kerajaan O ARG1 terkenal O ARG1 berada O V di O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Eropa I-LOC ARGM-LOC sehingga O O dikenal O V adanya O ARG1 istilah O ARG1 darah O ARG1 biru O ARG1 ( O O bangsawan O ARG1 ) O O . O O Benua O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 secara O ARGM-MNR fisik O ARGM-MNR sebenarnya O ARGM-MNR menjadi O V satu O ARG1 daratan O ARG1 dengan O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Asia I-LOC ARGM-LOC . O O Keduanya O ARG1 hanya O ARGM-MOD dipisahkan O V oleh O ARGM-CAU sebuah O ARG1 pegunungan O ARG1 yaitu O O Pegunungan B-LOC ARG1 Ural I-LOC ARG1 . O O Namun O ARGM-ADV , O O umumnya O ARGM-MNR Eropa B-LOC ARG1 dan O O Asia B-LOC ARG1 masing-masing O ARGM-MNR dianggap O V sebagai O ARGM-MNR benua O ARG2 . O O Alasannya O ARGM-CAU , O O kedua O ARG1 benua O ARG1 tersebut O ARG1 memiliki O V budaya O ARG1 yang O O berbeda O ARG1 . O O Benua O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 terletak O V pada O ARGM-LOC 90 B-TIME ARGM-LOC BB I-TIME ARGM-LOC – O O 600 B-TIME ARGM-LOC BT I-TIME ARGM-LOC dan O O 350 B-TIME ARGM-LOC LU I-TIME ARGM-LOC – O O 800 B-TIME ARGM-LOC LU I-TIME ARGM-LOC . O O Jika O ARGM-ADV dilihat O V letaknya O ARG1 , O O Benua B-LOC ARG1 Eropa I-LOC ARG1 berada O V di O ARGM-LOC luar O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC tropis O ARGM-LOC . O O Artinya O ARGM-CAU , O O iklim O ARG1 di O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC Benua B-LOC ARGM-LOC Eropa I-LOC ARGM-LOC adalah O V subtropis O ARG2 dan O O sedang O ARG2 . O O Karena O ARGM-CAU posisinya O ARGM-CAU , O O Benua B-LOC ARG1 Eropa I-LOC ARG1 mengalami O V empat O ARG1 musim O ARG1 , O O yaitu O ARGM-MNR musim O ARG1 semi O ARG1 , O O panas O ARG1 , O O gugur O ARG1 , O O dan O ARG1 dingin O ARG1 . O O Luas O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Eropa I-LOC ARG1 mencapai O V 10.355.000 O ARG1 km2 O ARG1 . O O Secara O ARGM-MNR geografis O ARGM-MNR , O O Benua B-LOC ARG1 Eropa I-LOC ARG1 berbatasan O V dengan O ARGM-CAU Samudra B-LOC ARG2 Arktik I-LOC ARG2 di O ARGM-LOC utara B-LOC ARGM-LOC , O O Laut B-LOC ARG2 Tengah I-LOC ARG2 di O ARGM-LOC selatan B-LOC ARGM-LOC , O O Samudra B-LOC ARG2 Atlantik I-LOC ARG2 di O ARGM-LOC barat B-LOC ARGM-LOC , O O serta O O Benua B-LOC ARG2 Asia I-LOC ARG2 di O ARGM-LOC timur B-LOC ARGM-LOC . O O Batas O ARG1 Benua B-LOC ARG1 Eropa I-LOC ARG1 dengan O ARGM-CAU Benua B-LOC ARG1 Asia I-LOC ARG1 adalah O V Pegunungan B-LOC ARG2 Ural I-LOC ARG2 , O O Selat B-LOC ARG2 Dardanella I-LOC ARG2 , O O dan O O Laut B-LOC ARG2 Kaspia I-LOC ARG2 . O O Eropa B-LOC ARG1 terbagi O V atas O ARGM-MNR empat O ARG1 kawasan O ARG1 atau O O region O ARG1 yakni O ARGM-MNR kawasan O ARG1 Eropa B-LOC ARG1 Barat I-LOC ARG1 , O O Eropa B-LOC ARG1 Timur I-LOC ARG1 , O O Eropa B-LOC ARG1 Selatan I-LOC ARG1 , O O dan O O Eropa B-LOC ARG1 Utara I-LOC ARG1 . O O Apa O O yang O O mendasari O V pembagian O ARG1 wilayah O ARG1 tersebut O ARG1 ? O O Pembagian O ARG1 wilayah O ARG1 atau O O region O ARG1 tersebut O ARG1 lebih O ARGM-MNR pada O ARGM-MNR perbedaan O ARGM-CAU kondisi O ARG1 geografis O ARG1 yang O O mencakup O V aspek O ARG1 fisik O ARG1 dan O O budaya O ARG1 . O O Pada O ARGM-TMP saat O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP pewilayahan O ARG1 semacam O ARG1 ini O ARG1 sudah O ARGM-MOD mulai O ARGM-MOD pudar O V dengan O ARGM-CAU adanya O ARGM-CAU ikatan O ARGM-CAU secara O ARGM-MNR ekonomi O ARGM-CAU dan O O politik O ARGM-CAU melalui O ARGM-MNR lembaga O ARGM-LOC Uni B-ORG ARG1 Eropa I-ORG ARG1 ( O O European B-ORG ARG1 Union I-ORG ARG1 ) O O . O O Walaupun O ARGM-ADV demikian O ARGM-ADV , O O regionalisasi O ARG1 secara O ARGM-MNR geografis O ARGM-MNR perlu O ARGM-MOD kalian O ARG0 ketahui O V seperti O ARGM-MNR tampak O ARGM-MNR pada O ARGM-LOC peta O ARGM-LOC berikut O ARGM-LOC ini O ARGM-LOC . O O Perjalanan O ARG1 kisah O ARG1 perkembangan O ARG1 manusia O ARG1 di O ARGM-LOC Kepulauan B-LOC ARGM-LOC Indonesia I-LOC ARGM-LOC tidak O ARGM-NEG dapat O ARGM-MOD kita O ARG0 lepaskan O V dari O ARGM-LOC keberadaan O ARG1 bentangan O ARG1 luas O ARG1 perbukitan O ARG1 tandus O ARG1 yang O ARG1 berada O V di O ARGM-LOC perbatasan O ARGM-LOC Kabupaten B-LOC ARGM-LOC Sragen I-LOC ARGM-LOC dan O O Kabupaten B-LOC ARGM-LOC Karanganyar I-LOC ARGM-LOC . O O Lahan O ARG1 itu O ARG1 dikenal O V dengan O ARGM-MNR nama O ARGM-MNR Situs B-LOC ARG1 Sangiran I-LOC ARG1 . O O Di O ARGM-LOC dalam O ARGM-LOC buku O ARGM-LOC Harry B-PER ARG1 Widianto I-PER ARG1 dan O O Truman B-PER ARG1 Simanjuntak I-PER ARG1 , O O Sangiran B-EVENT ARG1 Menjawab I-EVENT ARG1 Dunia I-EVENT ARG1 diterangkan O V bahwa O O Sangiran B-LOC ARG1 merupakan O V sebuah O ARG2 kompleks O ARG2 situs O ARG2 manusia O ARG2 purba O ARG2 dari O ARGM-LOC Kala B-TIME ARGM-TMP Pleistosen I-TIME ARGM-TMP yang O ARG2 paling O ARGM-MNR lengkap O ARGM-MNR dan O O paling O ARGM-MNR penting O ARGM-MNR di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC , O O dan O O bahkan O O di O ARGM-LOC Asia B-LOC ARGM-LOC . O O Lokasi O ARG1 tersebut O ARG1 merupakan O V pusat O ARG1 perkembangan O ARG1 manusia O ARG1 dunia O ARG1 , O O yang O O memberikan O V petunjuk O ARG1 tentang O ARGM-CAU keberadaan O ARG1 manusia O ARG1 sejak B-TIME ARGM-TMP 150.000 I-TIME ARGM-TMP tahun I-TIME ARGM-TMP yang O O lalu O ARGM-TMP . O O Situs B-LOC ARG1 Sangiran I-LOC ARG1 itu O O mempunyai O V luas O ARG1 delapan O ARG1 kilometer O ARG1 pada O ARGM-LOC arah O ARGM-LOC utara-selatan O ARGM-LOC dan O O tujuh O ARG1 kilometer O ARG1 arah O ARGM-LOC timur-barat O ARGM-LOC . O O Situs B-LOC ARG1 Sangiran I-LOC ARG1 merupakan O V suatu O ARG1 kubah O ARG1 raksasa O ARG1 yang O O berupa O ARGM-MNR cekungan O ARG1 besar O ARG1 di O ARGM-LOC pusat O ARGM-LOC kubah O ARGM-LOC akibat O ARGM-CAU adanya O ARG1 erosi O ARG1 di O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC puncaknya O ARGM-LOC . O O Kubah O ARG1 raksasa O ARG1 itu O O diwarnai O V dengan O ARGM-MNR perbukitan O ARG1 yang O O bergelombang O ARG1 . O O Kondisi O ARG0 deformasi O ARG0 geologis O ARG0 itu O O menyebabkan O V tersingkapnya O V berbagai O ARG1 lapisan O ARG1 batuan O ARG1 yang O O mengandung O V fosil-fosil O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 dan O O binatang O ARG1 , O O termasuk O ARGM-MNR artefak O ARG1 . O O Berdasarkan O ARGM-CAU materi O ARG1 tanahnya O ARG1 , O O Situs B-LOC ARG1 Sangiran I-LOC ARG1 berupa O V endapan O ARG1 lempung O ARG1 hitam O ARG1 dan O O pasir O ARG1 fluvio-vulkanik O ARG1 , O O tanahnya O ARG1 tidak O ARGM-NEG subur O ARG1 dan O O terkesan O V gersang O ARG1 pada O ARGM-TMP musim O ARGM-TMP kemarau O ARGM-TMP . O O Situs O ARG0 Sangiran B-LOC ARG0 tidak O ARGM-NEG hanya O ARGM-ADV memberikan O V gambaran O ARG1 tentang O O evolusi O ARG1 fisik O ARG1 manusia O ARG1 saja O ARG1 , O O akan O ARGM-ADV tetapi O ARGM-ADV juga O ARGM-ADV memberikan O V gambaran O ARG1 nyata O ARG1 tentang O O evolusi O ARG1 budaya O ARG1 , O O binatang O ARG1 , O O dan O O juga O O lingkungan O ARG1 . O O Beberapa O ARG0 fosil O ARG1 yang O ARG1 ditemukan O V dalam O ARGM-LOC seri O ARG1 geologis-stratigrafis O ARG1 yang O ARG1 diendapkan O V tanpa O ARGM-NEG terputus O ARGM-MNR selama B-DATE ARGM-TMP lebih I-DATE ARGM-TMP dari I-DATE ARGM-TMP dua I-DATE ARGM-TMP juta I-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP , O O menunjukkan O V tentang O O hal O ARG1 itu O ARG1 . O O Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 telah O ARGM-MOD diakui O V sebagai O ARGM-PRD salah O ARGM-EXT satu O ARGM-EXT pusat O ARG1 evolusi O ARG1 manusia O ARG1 di O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Situs O ARG1 itu O ARG1 ditetapkan O V secara O ARGM-MNR resmi O ARGM-MNR sebagai O ARGM-PRD Warisan B-EVENT ARG1 Dunia I-EVENT ARG1 pada B-DATE ARGM-TMP 1996 I-DATE ARGM-TMP , O O yang O ARG1 tercantum O V dalam O ARGM-LOC nomor O ARG1 593 O ARG1 Daftar O ARG1 Warisan B-EVENT ARG1 Dunia I-EVENT ARG1 ( O O World O ARG1 Heritage O ARG1 List O ARG1 ) O O UNESCO B-ORG ARG1 . O O Sebelum O ARGM-TMP penemuannya O ARGM-TMP di O ARGM-LOC Trinil B-LOC ARGM-LOC , O O Eugene B-PER ARG0 Dubois I-PER ARG0 mengawali O V temuan O ARG1 Pithecantropus B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 di O ARGM-LOC Desa B-LOC ARGM-LOC Kedungbrubus I-LOC ARGM-LOC , O O sebuah O ARGM-LOC desa O ARGM-LOC terpencil O ARGM-LOC di O ARGM-LOC daerah O ARGM-LOC Pilangkenceng B-LOC ARGM-LOC , O O Madiun B-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O Desa O ARG1 itu O ARG1 berada O V tepat O ARGM-MNR di O ARGM-LOC tengah O ARGM-LOC hutan O ARGM-LOC jati O ARGM-LOC di O ARGM-LOC lereng O ARGM-LOC selatan O ARGM-LOC Pegunungan B-LOC ARGM-LOC Kendeng I-LOC ARGM-LOC . O O Pada O ARGM-TMP saat O ARGM-TMP Dubois B-PER ARG0 meneliti O V dua O ARG1 horizon O ARG1 / O ARG1 lapisan O ARG1 berfosil O ARG1 di O ARGM-LOC Kedungbrubus B-LOC ARGM-LOC ditemukan O V sebuah O ARG1 fragmen O ARG1 rahang O ARG1 yang O ARG1 pendek O ARG1 dan O O sangat O ARGM-MNR kekar O ARG1 . O O Prageraham O ARG0 itu O ARG0 menunjukkan O V ciri O ARG1 gigi O ARG1 manusia O ARG1 bukan O ARGM-NEG gigi O ARG1 kera O ARG1 , O O sehingga O ARGM-CAU diyakini O V bahwa O O fragmen O ARG1 rahang O ARG1 bawah O ARG1 tersebut O ARG1 milik O V rahang O ARG1 hominid O ARG1 . O O Pithecantropus B-EVENT ARG1 itu O ARG1 kemudian O ARGM-TMP dikenal O V dengan O ARGM-MNR Pithecantropus B-EVENT ARG2 A I-EVENT ARG2 . O O Trinil B-LOC ARG1 adalah O V sebuah O ARG1 desa O ARG1 di O ARGM-LOC pinggiran O ARGM-LOC Bengawan B-LOC ARGM-LOC Solo I-LOC ARGM-LOC , O O masuk O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC administrasi O ARGM-LOC Kabupaten B-LOC ARGM-LOC Ngawi I-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O Tinggalan O ARG1 purbakala O ARG1 telah O ARGM-MOD lebih O ARGM-TMP dulu O ARGM-TMP ditemukan O V di O ARGM-LOC daerah O ARGM-LOC ini O ARGM-LOC jauh O ARGM-TMP sebelum O ARGM-TMP von B-PER ARG0 Koenigswald I-PER ARG0 menemukan O V Sangiran B-LOC ARG1 pada B-DATE ARGM-TMP 1934 I-DATE ARGM-TMP . O O Ekskavasi O ARG1 yang O ARG1 dilakukan O V oleh O ARG0 Eugene B-PER ARG0 Dubois I-PER ARG0 di O ARGM-LOC Trinil B-LOC ARGM-LOC telah O ARGM-MOD membawa O V penemuan O ARG1 sisa-sisa O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARGM-MNR berharga O ARG1 bagi O ARGM-PRP dunia O ARG1 pengetahuan O ARG1 . O O Penggalian O ARG1 Dubois B-PER ARG0 dilakukan O V pada O ARGM-LOC endapan O ARG1 alluvial O ARG1 Bengawan B-LOC ARGM-LOC Solo I-LOC ARGM-LOC . O O Dari O ARGM-LOC lapisan O ARGM-LOC ini O ARGM-LOC ditemukan O V atap O ARG1 tengkorak O ARG1 Pithecanthropus B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 , O O dan O O beberapa O ARG1 buah O ARG1 tulang O ARG1 paha O ARG1 ( O O utuh O ARG1 dan O O fragmen O ARG1 ) O O yang O ARG1 menunjukkan O V pemiliknya O ARG0 telah O ARGM-MOD berjalan O V tegak O ARGM-MNR . O O Tengkorak O ARG1 Pithecanthropus B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 dari O ARGM-LOC Trinil B-LOC ARGM-LOC sangat O ARGM-MNR pendek O ARG1 tetapi O O memanjang O V ke O ARGM-DIR belakang O ARGM-DIR . O O Tulang O ARG1 kening O ARG1 sangat O ARGM-MNR menonjol O V dan O O di O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC belakang O ARGM-LOC mata O ARGM-LOC , O O terdapat O V penyempitan O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARGM-MNR jelas O ARG1 , O O menandakan O V otak O ARG1 yang O ARG1 belum O ARGM-NEG berkembang O V . O O Pada O ARGM-LOC bagian O ARGM-LOC belakang O ARGM-LOC kepala O ARGM-LOC terlihat O V bentuk O ARG1 yang O ARG1 meruncing O ARG1 yang O O diduga O V pemiliknya O ARG0 merupakan O V perempuan O ARG2 . O O Berdasarkan O ARGM-CAU kaburnya O ARGM-CAU sambungan O ARGM-CAU perekatan O ARGM-CAU antartulang O ARGM-CAU kepala O ARGM-CAU , O O ditafsirkan O V individu O ARG0 ini O ARG0 telah O ARGM-MOD mencapai O V usia O ARG1 dewasa O ARG1 . O O Selain O ARGM-DIS tempat-tempat O ARGM-LOC di O ARGM-LOC atas O ARGM-LOC , O O peninggalan O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 tipe O ARG1 ini O ARG1 juga O ARGM-DIS ditemukan O V di O ARGM-LOC Perning B-LOC ARGM-LOC , O O Mojokerto B-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC ; O O Ngandong B-LOC ARGM-LOC , O O Blora B-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC ; O O dan O O Sambungmacan B-LOC ARGM-LOC , O O Sragen B-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Temuan O ARG1 berupa O ARG1 tengkorak O ARG1 anak-anak O ARG1 berusia O ARG1 sekitar O ARGM-TMP 5 B-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP oleh O ARG0 penduduk O ARG0 yang O ARG0 sedang O ARGM-PRP membantu O V penelitian O ARG1 Koenigswald B-PER ARG1 dan O O Duyfjes B-PER ARG1 perlu O ARGM-MOD untuk O ARGM-MOD dipertimbangkan O V . O O Temuan O ARG1 itu O ARG1 menjadi O V bahan O ARG2 diskusi O ARG2 yang O ARG2 menarik O ARG2 bagi O ARGM-PRP para O ARGM-PRP ilmuwan O ARGM-PRP . O O Metode O ARG1 pengujian O ARG1 penanggalan O ARG1 potasium-argon O ARG1 yang O ARG1 digunakan O V oleh O ARG0 Teuku B-PER ARG0 Jakob I-PER ARG0 dan O O Curtis B-PER ARG0 terhadap O ARGM-ADV batu O ARG1 apung O ARG1 yang O ARG1 terdapat O V di O ARGM-LOC sekitar O ARGM-LOC fosil O ARG1 tengkorak O ARG1 itu O ARG1 menunjukkan O V angka O ARG1 1,9 B-DATE ARG1 atau O O kurang O ARG1 lebih O ARG1 0,4 B-DATE ARG1 juta I-DATE ARG1 tahun I-DATE ARG1 . O O Pengujian O ARG1 juga O ARGM-DIS dilakukan O V dengan O ARGM-MNR mengambil O V sampel O ARG1 endapan O ARG1 batu O ARG1 apung O ARG1 dari O ARGM-LOC dalam O ARGM-LOC tengkorak O ARGM-LOC dan O O menunjukkan O V angka O ARG1 1,81 B-DATE ARG1 juta I-DATE ARG1 tahun I-DATE ARG1 . O O Hasil O ARG1 uji O ARG1 penanggalan-penanggalan O ARG1 tersebut O ARG1 menjadi O V perdebatan O ARG2 para O ARG2 ahli O ARG2 dan O O perlu O ARGM-MOD untuk O ARGM-MOD dikaji O V lebih O ARGM-MNR lanjut O ARGM-MNR . O O Bila O ARGM-ADV penanggalan O ARGM-ADV itu O ARGM-ADV benar O ARGM-ADV , O O maka O O tengkorak O ARG1 anak O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 dari O ARGM-LOC Perning B-LOC ARGM-LOC , O O Mojokerto B-LOC ARGM-LOC ini O ARG1 merupakan O V individu O ARG2 Homo B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 tertua O ARG2 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Adakah O ARG1 di O ARGM-LOC antara O ARGM-LOC kamu O ARG1 yang O ARG1 tertarik O V untuk O ARGM-PRP melakukan O V pengujian O ARG1 ini O ARG1 ? O O Temuan O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 juga O ARGM-DIS ditemukan O V di O ARGM-LOC Ngandong B-LOC ARGM-LOC , O O yaitu O ARGM-PRD sebuah O ARG1 desa O ARG1 di O ARGM-LOC tepian O ARGM-LOC Bengawan B-LOC ARGM-LOC Solo I-LOC ARGM-LOC , O O Kabupaten B-LOC ARGM-LOC Blora I-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Ciri-ciri O ARG1 ini O ARG1 menunjukkan O V Homo B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 ini O ARG2 lebih O ARGM-ADV maju O ARG2 bila O ARGM-ADV dibandingkan O V dengan O ARGM-COM Homo B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 yang O ARG2 ada O ARG2 di O ARGM-LOC Sangiran B-LOC ARGM-LOC . O O Manusia O ARG1 Ngandong B-LOC ARG1 diperkirakan O V berumur O V antara O ARG1 300.000-100.000 B-DATE ARG1 tahun I-DATE ARG1 . O O Berdasarkan O ARGM-CAU beberapa O ARGM-CAU penelitian O ARGM-CAU yang O ARGM-CAU dilakukan O ARGM-CAU oleh O ARG0 para O ARG0 ahli O ARG0 , O O dapatlah O V direkonstruksi O V beberapa O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 yang O ARG1 pernah O ARGM-TMP hidup O V di O ARGM-TMP zaman B-TIME ARGM-TMP praaksara I-TIME ARGM-TMP . O O Jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 ini O ARG1 terutama O ARGM-MNR berdasarkan O ARGM-CAU penelitian O ARGM-CAU von B-PER ARG0 Koenigswald I-PER ARG0 di O ARGM-LOC Sangiran B-LOC ARGM-LOC tahun B-DATE ARGM-TMP 1936 I-DATE ARGM-TMP dan O O 1941 I-DATE ARGM-TMP yang O ARG0 menemukan O V fosil O ARG1 rahang O ARG1 manusia O ARG1 berukuran O ARG1 besar O ARG1 . O O Dari O ARGM-CAU hasil O ARGM-CAU rekonstruksi O ARGM-CAU ini O ARGM-CAU kemudian O ARGM-TMP para O ARG0 ahli O ARG0 menamakan O V jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 dengan O ARGM-MNR sebutan O ARG2 Meganthropus B-EVENT ARG2 paleojavanicus I-EVENT ARG2 , O O artinya O V manusia O ARG1 raksasa O ARG1 dari O ARGM-LOC Jawa B-LOC ARGM-LOC . O O Jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 ini O ARG1 memiliki O V ciri O ARG2 rahang O ARG2 yang O ARG2 kuat O ARG2 dan O O badannya O ARG2 tegap O ARG2 . O O Diperkirakan O V makanan O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 adalah O V tumbuh-tumbuhan O ARG2 . O O Masa O ARG1 hidupnya O ARG1 diperkirakan O V pada O ARGM-TMP zaman B-TIME ARGM-TMP Pleistosen I-TIME ARGM-TMP Awal I-TIME ARGM-TMP . O O Jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 didasarkan O V pada O ARGM-CAU penelitian O ARGM-CAU Eugene B-PER ARG0 Dubois I-PER ARG0 tahun B-DATE ARGM-TMP 1890 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC dekat O ARGM-LOC Trinil B-LOC ARGM-LOC , O O sebuah O ARGM-LOC desa O ARGM-LOC di O ARGM-LOC pinggiran O ARGM-LOC Bengawan B-LOC ARGM-LOC Solo I-LOC ARGM-LOC , O O di O ARGM-LOC wilayah O ARGM-LOC Ngawi B-LOC ARGM-LOC . O O Setelah O ARGM-TMP direkonstruksi O V terbentuk O V kerangka O ARG1 manusia O ARG1 , O O tetapi O O masih O ARGM-MOD terlihat O V tanda-tanda O ARG1 kera O ARG1 . O O Oleh O ARGM-CAU karena O ARGM-CAU itu O ARGM-CAU jenis O ARG1 ini O ARG1 dinamakan O V Pithecanthropus B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 , O O artinya O V manusia O ARG1 kera O ARG1 yang O ARG1 berjalan O ARG1 tegak O ARG1 . O O Jenis O ARG1 ini O ARG1 juga O ARGM-DIS ditemukan O V di O ARGM-LOC Mojokerto B-LOC ARGM-LOC , O O sehingga O ARGM-CAU disebut O V Pithecanthropus B-EVENT ARG2 mojokertensis I-EVENT ARG2 . O O Jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 yang O ARG1 juga O ARGM-DIS terkenal O V sebagai O ARGM-PRD rumpun O ARGM-PRD Homo B-EVENT ARGM-PRD erectus I-EVENT ARGM-PRD ini O ARG1 paling O ARGM-MNR banyak O ARGM-MNR ditemukan O V di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Diperkirakan O V jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 ini O ARG1 hidup O V dan O O berkembang O V sekitar O ARGM-TMP zaman B-TIME ARGM-TMP Pleistosen I-TIME ARGM-TMP Tengah I-TIME ARGM-TMP . O O Fosil O ARG1 jenis O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 ini O ARG1 pertama O ARGM-TMP diteliti O V oleh O ARG0 von B-PER ARG0 Reitschoten I-PER ARG0 di O ARGM-LOC Wajak B-LOC ARGM-LOC . O O Penelitian O ARG1 dilanjutkan O V oleh O ARG0 Eugene B-PER ARG0 Dubois I-PER ARG0 bersama O ARG0 kawan-kawan O ARG0 dan O O menyimpulkan O V sebagai O ARGM-PRD jenis O ARG2 Homo B-EVENT ARG2 . O O Ciri-ciri O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 ini O ARG1 muka O ARG2 lebar O ARG2 , O O hidung O ARG2 dan O O mulutnya O ARG2 menonjol O V . O O Dahi O ARG1 juga O ARGM-DIS masih O ARGM-MOD menonjol O V , O O sekalipun O ARGM-ADV tidak O ARGM-NEG semenonjol O V jenis O ARG1 Pithecanthropus B-EVENT ARG1 . O O Bentuk O ARG1 fisiknya O ARG1 tidak O ARGM-NEG jauh O ARGM-MNR berbeda O V dengan O ARGM-COM manusia O ARG2 sekarang O ARG2 . O O Hidup O V dan O O perkembangan O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 sekitar O ARGM-TMP 40.000 B-DATE ARGM-TMP – O O 25.000 B-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP yang O ARGM-TMP lalu O ARGM-TMP . O O Tempat-tempat O ARG1 penyebarannya O ARG1 tidak O ARGM-NEG hanya O ARGM-ADV di O ARGM-LOC Kepulauan B-LOC ARGM-LOC Indonesia I-LOC ARGM-LOC , O O tetapi O ARGM-ADV juga O ARGM-ADV di O ARGM-LOC Filipina B-LOC ARGM-LOC dan O O Cina B-LOC ARGM-LOC Selatan I-LOC ARGM-LOC . O O Homo B-EVENT ARG1 sapiens I-EVENT ARG1 dengan O O pendahulunya O ARG1 , O O Homo B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 . O O Rangka O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 sapiens I-EVENT ARG1 kurang O ARGM-MNR kekar O ARG1 posturnya O ARG1 dibandingkan O V Homo B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 . O O Salah O ARG1 satu O ARG1 alasannya O ARG1 karena O ARGM-CAU tulang O ARG1 belulangnya O ARG1 tidak O ARGM-NEG setebal O ARG2 dan O O sekompak O ARG2 Homo B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 . O O Hal O ARG0 ini O ARG0 mengindikasikan O V bahwa O O secara O ARGM-MNR fisik O ARGM-MNR Homo B-EVENT ARG1 sapiens I-EVENT ARG1 jauh O ARGM-MNR lebih O ARGM-MNR lemah O ARG1 dibanding O ARGM-COM sang O ARG2 pendahulu O ARG2 tersebut O ARG2 . O O Di O ARGM-LOC lain O ARGM-LOC pihak O ARGM-LOC , O O ciri-ciri O ARG0 morfologis O ARG0 maupun O O biometriks O ARG0 Homo B-EVENT ARG0 sapiens I-EVENT ARG0 menunjukkan O V karakter O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARGM-MNR berevolusi O ARG1 dan O O lebih O ARGM-MNR modern O ARG1 dibandingkan O ARGM-COM dengan O ARGM-COM Homo B-EVENT ARG2 erectus I-EVENT ARG2 . O O Sebagai O ARGM-ADV misal O ARGM-ADV , O O karakter O ARG1 evolutif O ARG1 yang O ARG1 paling O ARGM-MNR signifikan O ARG1 adalah O V bertambahnya O ARG1 kapasitas O ARG1 otak O ARG1 . O O Segi-segi O ARG0 morfologis O ARG0 dan O O tingkatan O ARG0 kepurbaannya O ARG0 menunjukkan O V ada O O perbedaan O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARGM-MNR nyata O ARG1 antara O ARGM-ADV kedua O ARG1 spesies O ARG1 dalam O ARGM-LOC genus O ARGM-LOC Homo B-EVENT ARGM-LOC tersebut O ARG1 . O O Homo B-EVENT ARG0 sapiens I-EVENT ARG0 akhirnya O ARGM-TMP tampil O V sebagai O ARGM-PRD spesies O ARG2 yang O ARG2 sangat O ARGM-MNR tangguh O ARG2 dalam O ARGM-LOC beradaptasi O V dengan O ARGM-MNR lingkungannya O ARG1 , O O dan O O dengan O ARGM-MNR cepat O ARGM-MNR menghuni O V berbagai O ARG1 permukaan O ARG1 dunia O ARG1 ini O ARG1 . O O Berdasarkan O ARGM-CAU bukti-bukti O ARGM-CAU penemuan O ARGM-CAU , O O sejauh O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP manusia O ARG1 modern O ARG1 awal O ARG1 di O ARGM-LOC Kepulauan B-LOC ARGM-LOC Indonesia I-LOC ARGM-LOC dan O O Asia B-LOC ARGM-LOC Tenggara I-LOC ARGM-LOC paling O ARGM-MOD tidak O ARGM-NEG telah O ARGM-TMP hadir O V sejak B-DATE ARGM-TMP 45.000 I-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP yang I-DATE ARGM-TMP lalu O O . O O ( O O iii O O ) O O mulai O ARGM-TMP di O ARGM-TMP sekitar O ARGM-TMP 4000 B-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP lalu I-DATE ARGM-TMP muncul O V penghuni O ARG1 baru O ARG1 di O ARGM-LOC Kepulauan B-LOC ARGM-LOC Indonesia I-LOC ARGM-LOC yang O ARG1 dikenal O V sebagai O ARGM-PRD penutur O ARG2 bahasa O ARG2 Austronesia B-PER ARG2 . O O Berdasarkan O ARGM-CAU karakter O ARGM-CAU fisiknya O ARGM-CAU , O O makhluk O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 tergolong O V dalam O ARGM-LOC ras O ARG2 Mongolid B-PER ARG2 . O O Beberapa O ARG1 spesimen O ARG1 ( O O penggolongan O ARG1 ) O O manusia O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 sapiens I-EVENT ARG1 dapat O ARGM-MOD dikelompokkan O V sebagai O ARGM-PRD berikut O ARG2 , O O Manusia O ARG1 Wajak B-LOC ARG1 ( O O Homo B-EVENT ARG1 wajakensis I-EVENT ARG1 ) O O merupakan O V satu-satunya O ARG1 temuan O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC yang O ARG1 untuk O ARGM-TMP sementara O ARGM-TMP dapat O ARGM-MOD disejajarkan O V perkembangannya O ARG1 dengan O ARGM-COM manusia O ARG2 modern O ARG2 awal O ARG2 dari O ARGM-TMP akhir B-TIME ARGM-TMP Kala I-TIME ARGM-TMP Pleistosen I-TIME ARGM-TMP . O O Pada O ARGM-TMP tahun B-DATE ARGM-TMP 1889 I-DATE ARGM-TMP , O O manusia O ARG1 Wajak B-LOC ARG1 ditemukan O V oleh O ARG0 B.D. B-PER ARG0 van I-PER ARG0 Rietschoten I-PER ARG0 di O ARGM-LOC sebuah O ARGM-LOC ceruk O ARGM-LOC di O O lereng O ARGM-LOC pegunungan O ARGM-LOC karst O ARGM-LOC di O O barat O ARGM-LOC laut O ARGM-LOC Campurdarat B-LOC ARGM-LOC , O O dekat O ARGM-LOC Tulungagung B-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O Sartono B-PER ARG0 Kartodirjo I-PER ARG0 ( O O dkk O ARG0 ) O O menguraikan O V tentang O ARGM-PRP temuan O ARG1 itu O ARG1 , O O berupa O ARG2 tengkorak O ARG2 , O O termasuk O ARG2 fragmen O ARG2 rahang O ARG2 bawah O ARG2 , O O dan O O beberapa O ARG2 buah O ARG2 ruas O ARG2 leher O ARG2 . O O Temuan O ARG1 Wajak B-LOC ARG1 itu O ARG1 adalah O V Homo B-EVENT ARG2 sapiens I-EVENT ARG2 . O O Dengan O ARGM-ADV demikian O ARGM-ADV dapat O ARGM-MOD dikatakan O V bahwa O O manusia O ARG1 Wajak B-LOC ARG1 bertubuh O ARG1 tinggi O ARG1 dengan O ARGM-MNR isi O ARG1 tengkorak O ARG1 yang O ARG1 besar O ARG1 . O O Manusia O ARG0 Wajak B-LOC ARG0 mempunyai O V ciri-ciri O ARG1 baik O ARG1 Mongoloid B-PER ARG1 maupun O O Austromelanesoid B-PER ARG1 . O O Diperkirakan O V dari O ARGM-LOC manusia O ARGM-LOC Wajak B-LOC ARGM-LOC inilah O ARGM-LOC sub-ras O ARG1 Melayu B-PER ARG1 Indonesia I-PER ARG1 dan O O turut O ARGM-ADV pula O ARGM-ADV berevolusi O V menjadi O V ras O ARG2 Austromelanesoid B-PER ARG2 sekarang O ARGM-TMP . O O Hal O ARG1 itu O ARG1 dapat O ARGM-MOD dilihat O V dari O ARGM-LOC ciri O ARG1 tengkoraknya O ARG1 yang O ARG1 sedang O ARG1 atau O O agak O ARG1 lonjong O ARG1 itu O ARG1 berbentuk O V agak O ARGM-MNR persegi O ARG2 di O ARGM-LOC tengah-tengah O ARGM-LOC atap O ARGM-LOC tengkoraknya O ARGM-LOC dari O ARGM-LOC muka O ARGM-DIR ke O ARGM-DIR belakang O ARGM-DIR . O O Beberapa O ARG1 ciri O ARG1 lain O ARG1 juga O ARGM-DIS memperlihatkan O V ciri-ciri O ARG2 kedua O ARG2 ras O ARG2 di O ARGM-LOC atas O ARGM-LOC . O O Temuan O ARG0 Wajak B-LOC ARG0 menunjukkan O V pada O ARGM-REC kita O ARGM-REC bahwa O O sekitar O ARGM-TMP 40.000 B-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP yang I-DATE ARGM-TMP lalu I-DATE ARGM-TMP Indonesia B-LOC ARGM-LOC sudah O ARGM-MOD didiami O V oleh O ARGM-CAU Homo B-EVENT ARG1 sapiens I-EVENT ARG1 yang O ARG1 rasnya O ARG1 sukar O ARG1 dicocokkan O V dengan O ARGM-COM ras-ras O ARG2 pokok O ARG2 yang O ARG2 terdapat O V sekarang O ARGM-TMP , O O sehingga O ARGM-ADV manusia O ARG1 Wajak B-LOC ARG1 dapat O ARGM-MOD dianggap O V sebagai O ARGM-PRD suatu O ARG2 ras O ARG2 tersendiri O ARG2 . O O Manusia O ARG0 Wajak B-LOC ARG0 tidak O ARGM-NEG langsung O ARGM-MNR berevolusi O V dari O ARGM-SRC Pithecanthropus B-EVENT ARG2 , O O tetapi O ARGM-ADV mungkin O ARGM-MOD tahapan O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 neanderthalensis I-EVENT ARG1 Manusia O ARG0 Wajak B-LOC ARG0 tidak O ARGM-NEG langsung O ARGM-MNR berevolusi O V dari O ARGM-SRC Pithecanthropus B-EVENT ARG2 , O O tetapi O ARGM-ADV mungkin O ARGM-MOD tahapan O ARG1 Homo B-EVENT ARG1 neanderthalensis I-EVENT ARG1 Pithecanthropus B-EVENT ARG1 erectus I-EVENT ARG1 adalah O O peralihan O ARG2 kera O ARGM-SRC ke O O manusia O ARG0 . O O Manusia O ARG0 Ngandong B-LOC ARG0 diperkirakan O ARGM-MOD berumur O V antara O ARGM-TMP 300.000 B-TIME ARGM-TMP – I-TIME ARGM-TMP 100.000 I-TIME ARGM-TMP tahun I-TIME ARGM-TMP . O O Pompa O ARG1 hidrolik O ARG1 mampu O ARGM-MOD mengangkat O V mobil O ARG2 yang O O sangat O O berat O ARG2 . O O Jika O O ayunan O ARG1 sederhana O ARG1 bergetar O V sebanyak O ARGM-MNR 60 O ARGM-MNR kali O ARGM-MNR dalam O ARGM-TMP waktu B-TIME ARGM-TMP 15 I-TIME ARGM-TMP sekon I-TIME ARGM-TMP . O O Sel O ARG1 darah O ARG1 merah O ARG1 hanya O ARGM-MOD memiliki O V rentang O ARG1 waktu B-TIME ARG1 hidup O ARG1 antara O ARGM-TMP 100 B-TIME ARGM-TMP - I-TIME ARGM-TMP 120 I-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP . O O Bernapaslah O V secara O ARGM-MNR normal O ARGM-MNR atau O O seperti O ARGM-MNR biasa O ARGM-MNR dan O O hitung O V berapa O O jumlah O ARG1 napasmu O ARG1 selama O ARGM-TMP 1 B-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP . O O Bandul O ARG1 digetarkan O V selama O ARGM-TMP 1 B-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP sehingga O O menghasilkan O V 40 B-QUANT ARG1 getaran I-QUANT ARG1 . O O Jika O O waktu B-TIME ARGM-TMP yang O O dibutuhkan O V untuk O O menempuh O V satu O ARG1 gelombang O ARG1 adalah O O 0,5 B-TIME ARGM-TMP sekon I-TIME ARGM-TMP . O O Saat O ARGM-TMP di O O Aceh B-LOC ARGM-LOC pukul O ARGM-TMP 06.00 B-TIME ARGM-TMP di O O Bali B-LOC ARGM-LOC pukul O ARGM-TMP 07.00 B-TIME ARGM-TMP , O O dan O O di O O Papua B-LOC ARGM-LOC pukul O ARGM-TMP 08.00 B-TIME ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 berperan O V aktif O ARGM-MNR dalam O O KTT B-EVENT ARG1 G20 I-EVENT ARG1 , O O Juni B-DATE ARGM-TMP 2019 I-DATE ARGM-TMP . O O Fenomena B-EVENT ARG1 La B-EVENT ARG1 Nina I-EVENT ARG1 sedang O ARGM-MOD berkembang O V di O O Samudra B-LOC ARGM-LOC Pasifik I-LOC ARGM-LOC . O O Proklamasi B-EVENT ARG1 Kemerdekaan I-EVENT ARG1 Indonesia I-EVENT ARG1 terjadi O V pada O O tanggal O O 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Perang B-EVENT ARG1 Diponegoro I-EVENT ARG1 meletus O V pada O O tahun O O 1825 B-DATE ARGM-TMP hingga O O 1830 B-DATE ARGM-TMP . O O Sumpah B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 dibacakan O V pada O O tanggal O O 28 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1928 I-DATE ARGM-TMP . O O Pertempuran B-EVENT ARG1 Surabaya I-EVENT ARG1 meletus O V pada O O tanggal O O 10 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Perjanjian B-EVENT ARG1 Linggarjati I-EVENT ARG1 ditandatangani O V antara O O Indonesia B-LOC ARG0 dan O O Belanda B-LOC ARG2 . O O Kongres B-EVENT ARG1 Perempuan I-EVENT ARG1 pertama O ARG1 berlangsung O V pada O O tahun O O 1928 B-DATE ARGM-TMP di O O Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC . O O Kongres B-EVENT ARG1 Perempuan I-EVENT ARG1 pertama O ARG1 berlangsung O V pada O O tahun O O 1928 B-DATE ARGM-TMP di O O Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC . O O Agresi B-EVENT ARG1 Militer I-EVENT ARG1 Belanda I-EVENT ARG1 pertama O O terjadi O V pada O O tahun O O 1947 B-DATE ARGM-TMP . O O Hari B-EVENT ARG1 Kartini I-EVENT ARG1 diperingati O V setiap O O tanggal O O 21 B-DATE ARGM-TMP April I-DATE ARGM-TMP . O O Konferensi B-EVENT ARG1 Meja I-EVENT ARG1 Bundar I-EVENT ARG1 berlangsung O V pada O O tanggal O O 2 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1949 I-DATE ARGM-TMP . O O Serangan B-EVENT ARG1 Umum I-EVENT ARG1 1 B-DATE ARGM-TMP Maret I-DATE ARGM-TMP dilakukan O V untuk O O menunjukkan O V eksistensi O ARG1 RI B-LOC ARG1 . O O Hari B-EVENT ARG1 Lahir I-EVENT ARG1 Pancasila I-EVENT ARG1 diperingati O V setiap O O 1 B-DATE ARGM-TMP Juni I-DATE ARGM-TMP . O O Kongres B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 dilaksanakan O V pada O O tanggal O O 28 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1928 I-DATE ARGM-TMP . O O Perjanjian B-EVENT ARG1 Renville I-EVENT ARG1 dilaksanakan O V pada O O Januari B-DATE ARGM-TMP 1948 I-DATE ARGM-TMP . O O Pertempuran B-EVENT ARG1 Surabaya I-EVENT ARG1 terjadi O V pada O O tanggal O O 10 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 Rengasdengklok I-EVENT ARG1 terjadi O V pada O O tanggal O O 16 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 Medan I-EVENT ARG1 Area I-EVENT ARG1 merupakan O V bentuk O ARG1 perlawanan O ARG1 rakyat O ARG0 Sumatera B-LOC ARG0 Utara I-LOC ARG0 . O O Pertempuran B-EVENT ARG1 Ambarawa I-EVENT ARG1 berlangsung O V pada O O bulan O O Desember B-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O Bandung B-LOC ARGM-LOC Lautan B-EVENT ARG1 Api I-EVENT ARG1 terjadi O V pada O O tanggal O O 24 B-DATE ARGM-TMP Maret I-DATE ARGM-TMP 1946 I-DATE ARGM-TMP . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 G30S I-EVENT ARG1 mengguncang O V stabilitas O ARG1 politik O ARG1 nasional O ARG1 . O O Pertempuran B-EVENT ARG1 Margarana I-EVENT ARG1 terjadi O V di O O Bali B-LOC ARGM-LOC pada O O tahun O O 1946 B-DATE ARGM-TMP . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 Westerling I-EVENT ARG1 menewaskan O V ribuan O ARG1 penduduk O ARG1 Sipil O ARG1 . O O Hari B-EVENT ARG1 Kesaktian I-EVENT ARG1 Pancasila I-EVENT ARG1 diperingati O V setiap O O tanggal O O 1 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP . O O Serangan B-EVENT ARG1 Umum I-EVENT ARG1 Surakarta I-EVENT ARG1 bertujuan O V menunjukkan O V kekuatan O ARG1 RI B-LOC ARG1 . O O Pemberontakan B-EVENT ARG1 PKI I-EVENT ARG1 Madiun I-LOC ARG1 terjadi O V pada O O tahun O O 1948 B-DATE ARGM-TMP . O O Konferensi B-EVENT ARG1 Meja I-EVENT ARG1 Bundar I-EVENT ARG1 dilaksanakan O V pada O O tanggal O O 2 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1949 I-DATE ARGM-TMP . O O Musim B-TIME ARGM-TMP kemarau I-TIME ARGM-TMP terjadi O V dari O O bulan O O April B-DATE ARGM-TMP hingga O O September B-DATE ARGM-TMP . O O Gerakan B-EVENT ARG1 Reformasi I-EVENT ARG1 1998 I-DATE ARGM-TMP berlangsung O V pada O O bulan O O Mei B-DATE ARGM-TMP . O O La B-EVENT ARG1 Nina I-EVENT ARG1 terjadi O V pada O O akhir O O tahun O O 2020 B-DATE ARGM-TMP . O O Mobilitas B-EVENT ARG1 sosial I-EVENT ARG1 terjadi O V karena O O perpindahan O ARG1 status O ARG1 sosial O ARG1 seseorang O ARG1 . O O Aktivitas B-EVENT ARG1 ekonomi I-EVENT ARG1 masyarakat O ARG1 berbeda O O di O O dataran B-LOC ARGM-LOC tinggi I-LOC ARGM-LOC dan O O rendah O O . O O Pendidikan B-EVENT ARG1 menjadi O V saluran O ARG1 mobilitas O ARG1 vertikal O ARG1 yang O O efektif O O . O O Masjid B-LOC ARG1 Agung I-LOC ARG1 Demak I-LOC ARG1 didirikan O V pada O O tahun O O 1479 B-DATE ARGM-TMP . O O Pasar B-LOC ARGM-LOC biasanya O O terletak O V di O O sebelah O O utara B-LOC ARGM-LOC alun-alun O O pada O O masa O O Islam B-EVENT ARGM-TMP . O O Tubuh O ARG0 manusia O ARG0 mengandung O V sekitar B-QUANT ARG1 5 I-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 darah O ARG1 . O O Rata-rata O ARGM-MOD manusia O ARG0 bernapas O V sebanyak B-QUANT ARG1 16 I-QUANT ARG1 kali I-QUANT ARG1 per O O menit B-TIME ARGM-TMP . O O Suhu B-QUANT ARG1 tubuh I-QUANT ARG1 normal O ARG1 adalah O O 36 B-QUANT ARG2 derajat I-QUANT ARG2 Celsius I-QUANT ARG2 . O O Manusia O ARG0 memiliki O V 32 B-QUANT ARG1 gigi I-QUANT ARG1 permanen O ARG1 pada O O usia B-TIME ARGM-TMP 12 I-TIME ARGM-TMP tahun I-TIME ARGM-TMP . O O Manusia O ARG0 memerlukan O V sekitar B-QUANT ARG1 2000 I-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 per O O hari B-TIME ARGM-TMP . O O Air B-QUANT ARG1 mempunyai O V titik B-QUANT ARG2 beku I-QUANT ARG2 pada O O 0 B-QUANT ARG2 derajat I-QUANT ARG2 Celsius I-QUANT ARG2 . O O Satu B-QUANT ARG1 sel I-QUANT ARG1 kulit O ARG1 bisa O ARGM-MOD bertahan O V selama B-QUANT ARGM-TMP 2 I-QUANT ARGM-TMP minggu I-QUANT ARGM-TMP . O O Tulang O ARG0 tersusun O V atas O O sekitar B-QUANT ARG1 206 I-QUANT ARG1 buah I-QUANT ARG1 tulang O ARG1 individu O ARG1 . O O Kebutuhan O ARG1 oksigen O ARG1 meningkat O V hingga B-QUANT ARG2 2 I-QUANT ARG2 kali I-QUANT ARG2 saat O O berolahraga O ARGM-MNR . O O Jantung O ARG0 berdenyut O V sekitar B-QUANT ARG1 70 I-QUANT ARG1 kali I-QUANT ARG1 per O O menit B-TIME ARGM-TMP . O O Setiap O O hari B-TIME ARGM-TMP manusia O ARG0 menghirup O V lebih B-QUANT ARG1 dari I-QUANT ARG1 11000 I-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 udara O ARG1 . O O Sinar O ARG0 matahari O ARG0 mencapai O V kulit O ARG2 dalam O O waktu B-QUANT ARGM-TMP 8 I-QUANT ARGM-TMP menit I-QUANT ARGM-TMP 20 I-QUANT ARGM-TMP detik I-QUANT ARGM-TMP . O O Suhu O ARG1 permukaan O ARG1 Bumi B-LOC ARG1 meningkat O V sekitar B-QUANT ARG2 1 I-QUANT ARG2 derajat I-QUANT ARG2 Celsius I-QUANT ARG2 sejak O O tahun B-DATE ARGM-TMP 1900 I-DATE ARGM-TMP . O O Manusia O ARG0 menghasilkan O V hingga B-QUANT ARG2 25 I-QUANT ARG2 miligram I-QUANT ARG2 urea O ARG2 per O O jam B-TIME ARGM-TMP . O O Dalam O O 1 B-TIME ARGM-TMP hari I-TIME ARGM-TMP kulit O ARG0 mengeluarkan O V 500 B-QUANT ARG1 mililiter I-QUANT ARG1 keringat O ARG1 . O O Setiap O O paru-paru B-LOC ARG0 mengandung O V sekitar B-QUANT ARG1 300 I-QUANT ARG1 juta I-QUANT ARG1 alveolus O ARG1 . O O Tumbuhan O ARG0 menyerap O V sekitar B-QUANT ARG1 10 I-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 air O ARG1 per O O hari B-TIME ARGM-TMP . O O Satu B-QUANT ARG1 tetes I-QUANT ARG1 darah O ARG1 mengandung O V sekitar B-QUANT ARG2 5 I-QUANT ARG2 juta I-QUANT ARG2 sel I-QUANT ARG2 darah O ARG2 merah O ARG2 . O O Sistem O ARG1 pencernaan O ARG1 butuh O V waktu B-TIME ARGM-TMP 6 I-TIME ARGM-TMP hingga I-TIME ARGM-TMP 8 I-TIME ARGM-TMP jam I-TIME ARGM-TMP untuk O O mencerna O V makanan O ARG2 sepenuhnya O ARGM-MNR . O O Volume O ARG1 udara O ARG1 yang O O keluar O V saat O O ekspirasi O ARGM-MNR biasa O O sekitar O ARGM-MOD 500 B-QUANT ARG1 mL I-QUANT ARG1 . O O Volume O ARG1 cadangan O ARG1 ekspirasi O ARG1 sekitar O ARGM-MOD 1500 B-QUANT ARG1 mL I-QUANT ARG1 . O O Volume O ARG1 cadangan O ARG1 inspirasi O ARG1 berkisar O V sekitar O ARGM-MOD 1500 B-QUANT ARG2 mL I-QUANT ARG2 . O O Volume O ARG1 residu O ARG1 dalam O O paru-paru B-LOC ARGM-LOC sekitar O ARGM-MOD 1000 B-QUANT ARG1 mL I-QUANT ARG1 . O O Kapasitas O ARG1 vital O ARG1 paru-paru O ARG1 mencapai O V sekitar O ARGM-MOD 3500 B-QUANT ARG2 mL I-QUANT ARG2 . O O Kapasitas O ARG1 total O ARG1 paru-paru O ARG1 sekitar O ARGM-MOD 4500 B-QUANT ARG2 mL I-QUANT ARG2 . O O Tekanan O ARG1 darah O ARG1 normal O O berkisar O V antara O O 120 B-QUANT ARG2 hingga O O 80 B-QUANT ARG2 mmHg I-QUANT ARG2 . O O Paru-paru O ARG0 dapat O ARGM-MOD menyerap O V sekitar O ARGM-MOD 250 B-QUANT ARG1 mL I-QUANT ARG1 oksigen O ARG1 per O O menit B-TIME ARGM-TMP . O O Manusia O ARG0 menghembuskan O V sekitar O ARGM-MOD 200 B-QUANT ARG1 mL I-QUANT ARG1 karbon O ARG1 dioksida O ARG1 per O O menit B-TIME ARGM-TMP . O O Frekuensi O ARG1 pernapasan O ARG1 rata-rata O ARG1 sekitar O ARGM-MOD 17 B-QUANT ARG1 ribu I-QUANT ARG1 kali I-QUANT ARG1 dalam O O sehari B-TIME ARGM-TMP . O O Frekuensi O ARG1 pernapasan O ARG1 rata-rata O ARG1 sekitar O ARGM-MOD 17 B-QUANT ARG1 ribu I-QUANT ARG1 kali I-QUANT ARG1 dalam O O sehari B-TIME ARGM-TMP . O O Setiap O O sel O ARG0 darah O ARG0 mengandung O V sekitar O ARGM-MOD 250 B-QUANT ARG1 juta I-QUANT ARG1 molekul I-QUANT ARG1 hemoglobin O ARG1 . O O Darah O ARG0 mengalir O V sepanjang O O 100000 B-QUANT ARGM-LOC km I-QUANT ARGM-LOC pembuluh O ARGM-LOC darah O ARGM-LOC di O O tubuh O ARGM-LOC . O O Satu B-QUANT ARG1 menit I-QUANT ARG1 jantung O ARG0 memompa O V sekitar O ARGM-MOD 5 B-QUANT ARG2 liter I-QUANT ARG2 darah O ARG2 . O O Manusia O ARG0 bernapas O V lebih O ARGM-MOD dari O O 20000 B-QUANT ARG1 kali I-QUANT ARG1 dalam O O sehari B-TIME ARGM-TMP . O O Suhu O ARG1 tubuh O ARG1 normal O O berkisar O V antara O O 36 B-QUANT ARG2 hingga O O 37 B-QUANT ARG2 derajat I-QUANT ARG2 Celsius I-QUANT ARG2 . O O Manusia O ARG0 menghasilkan O V sekitar O ARGM-MOD 1 B-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 urin O ARG1 per O O hari B-TIME ARGM-TMP . O O Setiap O O harinya B-TIME ARGM-TMP tubuh O ARG0 kehilangan O V sekitar O ARGM-MOD 2 B-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 air O ARG1 melalui O O keringat O ARGM-MNR dan O O urine O ARGM-MNR . O O Jumlah O ARG1 sel O ARG1 darah O ARG1 putih O ARG1 berkisar O V antara O O 4000 B-QUANT ARG2 hingga O O 11000 B-QUANT ARG2 sel I-QUANT ARG2 per O O mikroliter B-TIME ARGM-TMP . O O Makanan O ARG1 mengandung O V sekitar O ARGM-MOD 250 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Baterai O ARG0 menyimpan O V sekitar O ARGM-MOD 9 B-QUANT ARG1 volt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 listrik O ARG1 . O O Tubuh O ARG0 membakar O V 80 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 saat O O berjalan O ARGM-TMP 10 B-QUANT ARGM-TMP menit I-QUANT ARGM-TMP . O O Satu B-QUANT ARG1 gram I-QUANT ARG1 lemak O ARG1 menghasilkan O V 9 B-QUANT ARG2 kalori I-QUANT ARG2 energi O ARG2 . O O Lampu O ARG0 memakai O V 40 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 listrik O ARG1 setiap O O jam B-TIME ARGM-TMP . O O Kipas O ARG0 mengonsumsi O V 75 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 listrik O ARG1 . O O Panel O ARG0 surya O ARG0 menghasilkan O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 per O O jam B-TIME ARGM-TMP . O O Bersepeda O ARG0 selama O O 30 B-QUANT ARGM-TMP menit I-QUANT ARGM-TMP membakar O V 200 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Otot O ARG0 mengubah O V energi O ARG1 kimia O ARG1 menjadi O V 25 B-QUANT ARG2 joule I-QUANT ARG2 energi O ARG2 mekanik O ARG2 . O O Benda O ARG0 yang O O jatuh O V memiliki O V 500 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 kinetik O ARG1 . O O Benda O ARG0 yang O O bergerak O V dengan O O kecepatan O ARG1 tinggi O O dapat O ARGM-MOD memiliki O V lebih O ARGM-MOD dari O O 1000 B-QUANT ARG2 joule I-QUANT ARG2 energi O ARG2 kinetik O ARG2 . O O Satu B-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 bensin O ARG1 mengandung O V sekitar O ARGM-MOD 32000 B-QUANT ARG2 kilojoule I-QUANT ARG2 energi O ARG2 . O O Panel O ARG0 surya O ARG0 bisa O ARGM-MOD mengubah O V 1000 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 matahari O ARG1 setiap O O jam B-TIME ARGM-TMP . O O Lemak O ARG1 mengandung O V lebih O ARGM-MOD dari O O 8000 B-QUANT ARG2 kalori I-QUANT ARG2 energi O ARG2 per O O gram B-QUANT ARGM-LOC . O O Kipas O ARG0 berdaya O V sekitar O ARGM-MOD 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 digunakan O V selama O O 2 B-TIME ARGM-TMP jam I-TIME ARGM-TMP . O O Energi O ARG1 yang O O dibutuhkan O V untuk O O menaikkan O V suhu O ARG2 air O ARG2 sebesar O O 1 B-QUANT ARG2 derajat I-QUANT ARG2 adalah O O 4.2 B-QUANT ARG2 joule I-QUANT ARG2 . O O Seorang O O manusia O ARG0 dewasa O O memerlukan O V sekitar O ARGM-MOD 2000 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 setiap O O hari B-TIME ARGM-TMP . O O Satu B-QUANT ARG1 jam I-QUANT ARG1 berlari O ARGM-TMP dapat O ARGM-MOD membakar O V 600 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor O ARG0 menggunakan O V energi O ARG1 bensin O ARG1 sebanyak O O 1.5 B-QUANT ARG2 liter I-QUANT ARG2 untuk O O 50 B-QUANT ARGM-TMP kilometer I-QUANT ARGM-TMP . O O Kalor O ARG1 diperlukan O V untuk O O menaikkan O V suhu O ARG2 1 B-QUANT ARG2 kg I-QUANT ARG2 air O ARG2 sebanyak O O 4200 B-QUANT ARG2 joule I-QUANT ARG2 . O O Panas O ARG0 yang O O dibutuhkan O V untuk O O mendidihkan O V air O ARG1 sebanyak O O 2 B-QUANT ARG1 liter I-QUANT ARG1 adalah O O 8400 B-QUANT ARG2 joule I-QUANT ARG2 . O O Kompor O ARG0 mengubah O V energi O ARG1 kimia O ARG1 dalam O O gas O ARGM-LOC menjadi O V 500 B-QUANT ARG2 watt I-QUANT ARG2 energi O ARG2 panas O ARG2 . O O Saat O O berenang O ARGM-TMP selama O O 30 B-QUANT ARGM-TMP menit I-QUANT ARGM-TMP tubuh O ARG0 membakar O V 350 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Generator O ARG0 menghasilkan O V 1500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 listrik O ARG1 per O O jam B-TIME ARGM-TMP . O O Pemanas O ARG0 air O ARG0 mengonsumsi O V 2 B-QUANT ARG1 kilowatt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 untuk O O 30 B-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP penggunaan O ARGM-TMP . O O Kapasitas O ARG1 energi O ARG1 sebuah O O powerbank O ARG1 bisa O ARGM-MOD mencapai O V 10000 B-QUANT ARG2 mAh I-QUANT ARG2 . O O Televisi O ARG0 memerlukan O V 80 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 untuk O O menyala O V selama O O 1 B-TIME ARGM-TMP jam I-TIME ARGM-TMP . O O Naik O V tangga O ARG1 selama O O 10 B-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP dapat O ARGM-MOD membakar O V 100 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 . O O Besi O ARG0 yang O O dipanaskan O V selama O O 15 B-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP menyerap O V 1200 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 panas O ARG1 . O O Satu B-QUANT ARG1 buah I-QUANT ARG1 pisang O ARG1 mengandung O V sekitar O ARGM-MOD 105 B-QUANT ARG2 kalori I-QUANT ARG2 energi O ARG2 . O O Mobil O ARG0 listrik O ARG0 menggunakan O V 75 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 untuk O O beroperasi O V sehari B-TIME ARGM-TMP . O O Kulkas O ARG0 berdaya O V 150 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 bekerja O V selama O O 24 B-TIME ARGM-TMP jam I-TIME ARGM-TMP . O O Laptop O ARG0 memerlukan O V energi O ARG1 sekitar O ARGM-MOD 60 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 saat O O digunakan O V . O O Pemanas O ARG0 air O ARG0 menghabiskan O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 untuk O O sekali O ARGM-TMP pakai O ARGM-TMP . O O AC O ARG0 berkapasitas O V 1 B-QUANT ARG1 PK I-QUANT ARG1 mengonsumsi O V 750 B-QUANT ARG2 watt I-QUANT ARG2 . O O Bersepeda O ARG0 dapat O ARGM-MOD membakar O V 300 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 dalam O O waktu O ARGM-TMP 60 B-TIME ARGM-TMP menit I-TIME ARGM-TMP . O O Setrika O ARG0 menggunakan O V 400 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 untuk O O pemanasan O ARGM-CAU . O O Kegiatan O ARG0 memasak O V menghabiskan O V 5000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin O ARG0 cuci O ARG0 beroperasi O V selama O O 1 B-TIME ARGM-TMP jam I-TIME ARGM-TMP dengan O O energi O ARG1 1.2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 . O O Handphone O ARG0 memiliki O V daya O ARG1 sekitar O ARGM-MOD 3000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 memerlukan O V 10000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 menyimpan O V 30 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kipas O ARG0 membutuhkan O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin jahit O ARG0 memerlukan O V 120 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin jahit O ARG0 mengonsumsi O V 1000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Baterai O ARG0 menggunakan O V 300 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Baterai O ARG0 mengonsumsi O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kompor O ARG0 memerlukan O V 200 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Powerbank O ARG0 menghasilkan O V 2.5 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 menyimpan O V 75 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Microwave O ARG0 memerlukan O V 150 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor listrik O ARG0 menggunakan O V 3000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor listrik O ARG0 menghabiskan O V 450 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Setrika O ARG0 menggunakan O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor listrik O ARG0 mengubah O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Laptop O ARG0 membutuhkan O V 450 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 menghabiskan O V 400 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kipas O ARG0 menggunakan O V 30 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 memerlukan O V 3000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 mengubah O V 200 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Blender O ARG0 menghasilkan O V 1.5 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Handphone O ARG0 membutuhkan O V 200 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 menghabiskan O V 300 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Panel surya O ARG0 menggunakan O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kulkas O ARG0 menghabiskan O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Microwave O ARG0 membutuhkan O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Setrika O ARG0 membutuhkan O V 10000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor listrik O ARG0 menggunakan O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 menggunakan O V 1200 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O AC O ARG0 menyimpan O V 3000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kompor O ARG0 menghabiskan O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Setrika O ARG0 menghasilkan O V 3000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 menggunakan O V 120 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin fotokopi O ARG0 mengubah O V 2000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Powerbank O ARG0 memerlukan O V 1.5 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kulkas O ARG0 mengubah O V 120 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Charger O ARG0 menyimpan O V 350 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 membutuhkan O V 400 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O AC O ARG0 menggunakan O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 menggunakan O V 75 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Microwave O ARG0 menghabiskan O V 300 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 menghabiskan O V 10 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Panel surya O ARG0 mengubah O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Baterai O ARG0 menggunakan O V 3000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Powerbank O ARG0 menghabiskan O V 75 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Panel surya O ARG0 mengubah O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Baterai O ARG0 membutuhkan O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Handphone O ARG0 menggunakan O V 75 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 menyimpan O V 400 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Blender O ARG0 membutuhkan O V 100 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Charger O ARG0 menggunakan O V 100 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin bor O ARG0 menggunakan O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Laptop O ARG0 mengonsumsi O V 7500 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin bor O ARG0 mengubah O V 1000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Blender O ARG0 membutuhkan O V 5000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kompor O ARG0 membutuhkan O V 100 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 menghabiskan O V 50 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Charger O ARG0 menghabiskan O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Charger O ARG0 menghasilkan O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 membutuhkan O V 450 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Powerbank O ARG0 mengonsumsi O V 200 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 menggunakan O V 250 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Laptop O ARG0 menggunakan O V 2 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Setrika O ARG0 menghabiskan O V 500 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Microwave O ARG0 menyimpan O V 3000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin bor O ARG0 menggunakan O V 1200 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 mengubah O V 1 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Blender O ARG0 mengubah O V 250 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Panel surya O ARG0 memerlukan O V 450 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Powerbank O ARG0 memerlukan O V 10000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Setrika O ARG0 membutuhkan O V 150 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin jahit O ARG0 menggunakan O V 1200 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Panel surya O ARG0 membutuhkan O V 120 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor listrik O ARG0 mengonsumsi O V 25 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kulkas O ARG0 membutuhkan O V 100 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kulkas O ARG0 menghabiskan O V 100 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Baterai O ARG0 mengonsumsi O V 300 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Handphone O ARG0 menggunakan O V 25 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Charger O ARG0 menghabiskan O V 15 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 memerlukan O V 10 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kompor O ARG0 menyimpan O V 1200 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Televisi O ARG0 memerlukan O V 3000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Charger O ARG0 menyimpan O V 3000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Setrika O ARG0 menghabiskan O V 350 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dispenser O ARG0 menghabiskan O V 500 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin fotokopi O ARG0 membutuhkan O V 450 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Panel surya O ARG0 menghasilkan O V 5000 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin jahit O ARG0 menyimpan O V 200 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin fotokopi O ARG0 menyimpan O V 100 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Laptop O ARG0 memerlukan O V 7500 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Lampu LED O ARG0 mengonsumsi O V 100 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Handphone O ARG0 memerlukan O V 450 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Handphone O ARG0 menghabiskan O V 1200 B-QUANT ARG1 mAh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin bor O ARG0 menggunakan O V 300 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kulkas O ARG0 menggunakan O V 350 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Mesin bor O ARG0 menyimpan O V 500 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kulkas O ARG0 menggunakan O V 1000 B-QUANT ARG1 joule I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Kipas O ARG0 menyimpan O V 1 B-QUANT ARG1 kWh I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Laptop O ARG0 mengubah O V 400 B-QUANT ARG1 watt I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Motor listrik O ARG0 menggunakan O V 100 B-QUANT ARG1 kalori I-QUANT ARG1 energi O ARG1 . O O Dalam O O periode O ARGM-TMP pergerakan O ARGM-TMP kebangsaan O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP telah O O terjadi O V peristiwa O ARG1 yang O O sangat O ARG1 penting O ARG1 dan O O monumental O ARG1 , O O yakni O O peristiwa O ARG1 Sumpah B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 . O O Proklamasi B-EVENT ARG1 kemerdekaan I-EVENT ARG1 merupakan O V momentum O ARG2 penting O ARG2 bagi O O bangsa O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 . O O Pada O O tanggal O B-TIME 8 I-TIME I-TIME Desember I-TIME I-TIME 1941 I-TIME I-TIME , O O Jepang B-ORG ARG0 melakukan O V penyerangan O ARG1 terhadap O O pangkalan O ARG2 militer O ARG2 AS B-LOC ARG2 di O O Pearl B-LOC ARG2 Harbour I-LOC ARG2 . O O Letusan B-EVENT ARG1 Gunung I-EVENT ARG1 Krakatau I-EVENT ARG1 pada O O tahun O B-TIME 1883 I-DATE I-TIME merupakan O O bencana O ARG2 alam O ARG2 yang O O dahsyat O ARG2 . O O Proklamasi B-EVENT ARG1 kemerdekaan I-EVENT ARG1 merupakan O V momentum O ARG2 penting O ARG2 bagi O O bangsa O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 Sumpah I-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 merupakan O V bagian O ARG2 penting O ARG2 dalam O O sejarah O ARG2 bangsa O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 . O O Perang B-EVENT ARG1 Dunia I-EVENT ARG1 II I-EVENT ARG1 berkecamuk O V di O O berbagai O O penjuru O ARGM-LOC dunia O ARGM-LOC . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 Sumpah I-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 tahun B-TIME ARGM-TMP 1928 I-TIME ARGM-TMP menjadi O V simbol O ARG2 persatuan O ARG2 nasional O ARG2 . O O Letusan B-EVENT ARG1 Gunung I-EVENT ARG1 Krakatau I-EVENT ARG1 tahun B-TIME ARGM-TMP 1883 I-TIME ARGM-TMP mengubah O V kondisi O ARG2 alam O ARG2 dan O O sosial O ARG2 di O O wilayah B-LOC ARGM-LOC Banten I-LOC ARGM-LOC . O O Kongres B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 II I-EVENT ARG1 melahirkan O V Sumpah B-EVENT ARG2 Pemuda I-EVENT ARG2 sebagai O O tonggak O ARG2 perjuangan O ARG2 . O O Pertempuran B-EVENT ARG1 Ambarawa I-EVENT ARG1 terjadi O V pada O O tanggal B-TIME ARGM-TMP 15 I-TIME ARGM-TMP Desember I-TIME ARGM-TMP 1945 I-TIME ARGM-TMP . O O Bandung B-EVENT ARG1 Lautan I-EVENT ARG1 Api I-EVENT ARG1 adalah O V peristiwa O ARG2 pembakaran O ARG2 besar O ARG2 oleh O O rakyat O ARG0 . O O Perang B-EVENT ARG1 Batak I-EVENT ARG1 dipimpin O V oleh O O Sisingamangaraja B-PER ARG0 XII I-PER ARG0 . O O Penjelajahan B-EVENT ARG1 Samudra I-EVENT ARG1 oleh O O bangsa O ARG0 Eropa B-LOC ARG0 menciptakan O V perubahan O ARG2 global O ARG2 . O O Jatuhnya B-EVENT ARG1 Konstantinopel I-EVENT ARG1 tahun B-TIME ARGM-TMP 1453 I-TIME ARGM-TMP mendorong O V penjelajahan O ARG2 samudra O ARG2 . O O Wabah B-EVENT ARG1 Tifus I-EVENT ARG1 di O O Cirebon B-LOC ARGM-LOC terjadi O V antara O O tahun B-TIME ARGM-TMP 1911 I-TIME ARGM-TMP hingga O O 1940 I-TIME ARGM-TMP . O O Peristiwa B-EVENT ARG1 Pengkhianatan I-EVENT ARG1 Teuku I-EVENT ARG1 Umar I-EVENT ARG1 mengubah O V strategi O ARG2 perang O ARG2 di O O Aceh B-LOC ARGM-LOC . O O Kerajinan O ARG1 tangan O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Betawi I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR unik O V Bahasa O ARG1 Betawi B-ETH ARG0 digunakan O V di O O daerah O ARGM-LOC asalnya O ARGM-LOC Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Sasak I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Upacara O ARG1 adat O ARG1 suku B-ETH ARG0 Jawa I-ETH ARG0 penuh O V dengan O ARGM-MNR makna O ARG1 Kerajinan O ARG1 tangan O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Madura I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR unik O V Kesenian O ARG1 suku B-ETH ARG0 Aceh I-ETH ARG0 terkenal O V hingga O O mancanegara O ARGM-LOC Makanan O ARG1 khas O ARG1 Toraja B-ETH ARG0 sering O ARGM-MNR disajikan O V di O O acara O ARGM-LOC adat O ARGM-LOC Orang B-ETH ARG0 Minangkabau I-ETH ARG0 biasa O ARGM-MNR menggunakan O V pakaian O ARG1 adat O ARG1 saat O O perayaan O ARGM-TMP Orang B-ETH ARG0 Sunda I-ETH ARG0 biasa O ARGM-MNR menggunakan O V pakaian O ARG1 adat O ARG1 saat O O perayaan O ARGM-TMP Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Ambon I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Suku B-ETH ARG0 Madura I-ETH ARG0 tinggal O V di O O daerah O ARGM-LOC pegunungan O ARGM-LOC Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Tidore I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Toraja I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Orang B-ETH ARG0 Dayak I-ETH ARG0 biasa O ARGM-MNR menggunakan O V pakaian O ARG1 adat O ARG1 saat O O perayaan O ARGM-TMP Suku B-ETH ARG0 Madura I-ETH ARG0 tinggal O V di O O daerah O ARGM-LOC pegunungan O ARGM-LOC Kesenian O ARG1 suku B-ETH ARG0 Aceh I-ETH ARG0 terkenal O V hingga O O mancanegara O ARGM-LOC Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Sunda I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Makanan O ARG1 khas O ARG1 Aceh B-ETH ARG0 sering O ARGM-MNR disajikan O V di O O acara O ARGM-LOC adat O ARGM-LOC Upacara O ARG1 adat O ARG1 suku B-ETH ARG0 Tidore I-ETH ARG0 penuh O V dengan O ARGM-MNR makna O ARG1 Kesenian O ARG1 suku B-ETH ARG0 Papua I-ETH ARG0 terkenal O V hingga O O mancanegara O ARGM-LOC Orang B-ETH ARG0 Papua I-ETH ARG0 biasa O ARGM-MNR menggunakan O V pakaian O ARG1 adat O ARG1 saat O O perayaan O ARGM-TMP Kerajinan O ARG1 tangan O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Bali I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR unik O V Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Toraja I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Tari O ARG1 tradisional O ARG1 dari O O suku B-ETH ARG0 Batak I-ETH ARG0 sangat O ARGM-MNR mempesona O V Batik B-MISC ARG1 telah O O diakui O V UNESCO B-ORG ARG0 sebagai O ARGM-MNR warisan O ARG1 budaya O ARG1 tak O ARG1 benda O ARG1 dari O O Indonesia O ARGM-LOC Angklung B-MISC ARG0 diakui O V UNESCO B-ORG ARG1 sebagai O ARGM-MNR warisan O ARG1 budaya O ARG1 dunia O ARG1 yang O ARG1 berasal O V dari O O suku B-ETH ARG0 Sunda O ARG0 Keris B-MISC ARG0 merupakan O V senjata O ARG1 tradisional O ARG1 yang O ARG1 memiliki O V nilai O ARG1 spiritual O ARG1 bagi O O suku B-ETH ARG0 Jawa O ARG0 Wayang B-MISC ARG0 kulit O ARG0 diakui O V UNESCO O ARG1 sebagai O ARGM-MNR mahakarya O ARG1 warisan O ARG1 budaya O ARG1 dunia O ARG1 Saman B-MISC ARG0 berasal O V dari O O Aceh B-ETH ARG0 dan O O diakui O V sebagai O ARGM-MNR warisan O ARG1 budaya O ARG1 oleh O ARGM-MNR UNESCO O ARG1 Tenun B-MISC ARG0 Toraja B-ETH ARG0 digunakan O V dalam O O upacara O ARGM-LOC adat O ARGM-LOC sebagai O ARGM-MNR simbol O ARG1 status O ARG1 sosial O ARG1 Gamelan B-MISC ARG0 merupakan O V ansambel O ARG1 musik O ARG1 tradisional O ARG1 yang O ARG1 berasal O V dari O O Jawa B-ETH ARG0 Pantun B-MISC ARG0 merupakan O V puisi O ARG1 lama O ARG1 yang O ARG1 berkembang O V di O O masyarakat B-ETH ARG0 Melayu O ARG0 Rendang B-MISC ARG0 diakui O V sebagai O ARGM-MNR salah O ARG1 satu O ARG1 makanan O ARG1 terenak O ARG1 di O O dunia O ARGM-LOC dan O O berasal O V dari O O Minangkabau B-ETH ARG0 Tumpeng B-MISC ARG0 digunakan O V dalam O O berbagai O ARG1 upacara O ARG1 adat O ARG1 masyarakat B-ETH ARG0 Jawa O ARG0 Orang B-ETH ARG0 Jawa I-ETH ARG0 memakai O V kain O ARG1 batik O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Minangkabau I-ETH ARG0 merayakan O V Festival O ARG1 Tabuik O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Dayak I-ETH ARG0 tinggal O V di O O Kalimantan B-LOC ARGM-LOC Orang B-ETH ARG0 Toraja I-ETH ARG0 melakukan O V upacara O ARG1 kematian O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Bugis I-ETH ARG0 memiliki O V perahu O ARG1 pinisi O ARG1 Orang B-ETH ARG0 Batak I-ETH ARG0 membuat O V rumah O ARG1 adat O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Madura I-ETH ARG0 berdagang O V di O O pasar O ARGM-LOC Orang B-ETH ARG0 Aceh I-ETH ARG0 menari O V Saman B-MISC ARG1 Suku B-ETH ARG0 Sasak I-ETH ARG0 tinggal O V di O O Lombok B-LOC ARGM-LOC Orang B-ETH ARG0 Sunda I-ETH ARG0 bermain O V angklung B-MISC ARG1 Orang B-ETH ARG0 Betawi I-ETH ARG0 menampilkan O V tarian O ARG1 Topeng O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Baduy I-ETH ARG0 hidup O V secara O ARGM-MNR sederhana O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Asmat I-ETH ARG0 mengukir O V patung O ARG1 unik O ARG1 Orang B-ETH ARG0 Alor I-ETH ARG0 membuat O V tenun O ARG1 ikat O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Tolaki I-ETH ARG0 memainkan O V alat O ARG1 musik O ARG1 Ganda B-MISC ARG1 Orang B-ETH ARG0 Mandar I-ETH ARG0 membuat O V perahu O ARG1 Sandeq B-MISC ARG1 Suku B-ETH ARG0 Lamalera I-ETH ARG0 melakukan O V tradisi O ARG1 berburu O ARG1 ikan O ARG1 Orang B-ETH ARG0 Mappi I-ETH ARG0 membuat O V alat O ARG1 musik O ARG1 Pikon B-MISC ARG1 Suku B-ETH ARG0 Enggano I-ETH ARG0 memiliki O V upacara O ARG1 adat O ARG1 Khutuh B-MISC ARG1 Suku B-ETH ARG0 Nias I-ETH ARG0 melakukan O V atraksi O ARG1 lompat O ARG1 batu O ARG1 Suku B-ETH ARG0 Toraja I-ETH ARG0 mengadakan O V Upacara B-EVENT ARG1 Rambu I-EVENT ARG1 Solo I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Bali I-ETH ARG0 merayakan O V Hari B-EVENT ARG1 Nyepi I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Asmat I-ETH ARG0 mengadakan O V Festival B-EVENT ARG1 Lomba I-EVENT ARG1 Perahu I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Rejang I-ETH ARG0 melaksanakan O V Tari B-EVENT ARG1 Kejei I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Makassar I-ETH ARG0 mengadakan O V Festival B-EVENT ARG1 F8 I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Bima I-ETH ARG0 menggelar O V Tradisi B-EVENT ARG1 Mbolo I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Ternate I-ETH ARG0 merayakan O V Upacara B-EVENT ARG1 Fala I-EVENT ARG1 Raja I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Lio I-ETH ARG0 menggelar O V Upacara B-EVENT ARG1 Pogha I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Lampung I-ETH ARG0 merayakan O V Festival B-EVENT ARG1 Sekura I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Sumbawa I-ETH ARG0 melaksanakan O V Tradisi B-EVENT ARG1 Barapan I-EVENT ARG1 Kebo I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Flores I-ETH ARG0 menggelar O V Tradisi B-EVENT ARG1 Caci I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Seram I-ETH ARG0 mengadakan O V Upacara B-EVENT ARG1 Pela I-EVENT ARG1 Gandong I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Alor I-ETH ARG0 melaksanakan O V Upacara B-EVENT ARG1 Kepok I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Ende I-ETH ARG0 menggelar O V Tradisi B-EVENT ARG1 Soka I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Ambon I-ETH ARG0 merayakan O V Pesta B-EVENT ARG1 Teluk I-EVENT ARG1 Ambon I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Belu I-ETH ARG0 melakukan O V Upacara B-EVENT ARG1 Likurai I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Kendari I-ETH ARG0 menggelar O V Festival B-EVENT ARG1 Pesona I-EVENT ARG1 Sultra I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Kupang I-ETH ARG0 melaksanakan O V Tradisi B-EVENT ARG1 Natoni I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Bangka I-ETH ARG0 merayakan O V Ritual B-EVENT ARG1 Perang I-EVENT ARG1 Ketupat I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Tidung I-ETH ARG0 melaksanakan O V Upacara B-EVENT ARG1 Iraw I-EVENT ARG1 Tengkayu I-EVENT ARG1 Orang B-ETH ARG0 Maluku I-ETH ARG0 mengadakan O V Tradisi B-EVENT ARG1 Cakalele I-EVENT ARG1 Suku B-ETH ARG0 Mentawai I-ETH ARG0 menggelar O V Ritual B-EVENT ARG1 Puloi I-EVENT ARG1 Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 memproklamasikan O V kemerdekaan O ARG1 pada O O 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Raden B-PER ARG0 Ajeng I-PER ARG0 Kartini I-PER ARG0 lahir O V pada O O 21 B-DATE ARGM-TMP April I-DATE ARGM-TMP 1879 I-DATE ARGM-TMP Bung B-PER ARG0 Hatta I-PER ARG0 berpidato O V pada O O tanggal O O 18 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Sutan B-PER ARG0 Syahrir I-PER ARG0 diangkat O V menjadi O O Perdana O ARG1 Menteri O ARG1 pada O O 14 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Pangeran B-PER ARG0 Diponegoro I-PER ARG0 memulai O V Perang B-EVENT ARG1 Diponegoro I-EVENT ARG1 pada O O tahun B-DATE ARGM-TMP 1825 I-DATE ARGM-TMP Ki B-PER ARG0 Hajar I-PER ARG0 Dewantara I-PER ARG0 memimpin O V pendidikan O ARG1 pada O O awal B-TIME ARGM-TMP abad O ARGM-TMP 20 I-TIME ARGM-TMP Ir. B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 wafat O V pada O O 21 B-DATE ARGM-TMP Juni I-DATE ARGM-TMP 1970 I-DATE ARGM-TMP Mohammad B-PER ARG0 Yamin I-PER ARG0 mengusulkan O V sumpah O ARG1 pemuda O ARG1 pada O O 28 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1928 I-DATE ARGM-TMP R.A. B-PER ARG0 Kartini I-PER ARG0 menulis O V surat O ARG1 pada O O tahun B-DATE ARGM-TMP 1902 I-DATE ARGM-TMP Jenderal B-PER ARG0 Soedirman I-PER ARG0 memimpin O V perang O ARG1 gerilya O ARG1 pada O O Desember B-DATE ARGM-TMP 1948 I-DATE ARGM-TMP Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 dan O O Mohammad B-PER ARG0 Hatta I-PER ARG0 membacakan O V proklamasi O ARG1 pada O O 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Jenderal B-PER ARG0 A.H. I-PER ARG0 Nasution I-PER ARG0 selamat O V dari O O percobaan O ARG1 pembunuhan O ARG1 pada O O 1 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1965 I-DATE ARGM-TMP Sutomo B-PER ARG0 atau O O Bung B-PER ARG0 Tommo I-PER ARG0 memimpin O V pertempuran O ARG1 10 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Jenderal B-PER ARG0 Soedirman I-PER ARG0 memimpin O V serangan O ARG1 umum O ARG1 pada O O 1 B-DATE ARGM-TMP Maret I-DATE ARGM-TMP 1949 I-DATE ARGM-TMP KH B-PER ARG0 Hasyim I-PER ARG0 Asy'ari I-PER ARG0 mengeluarkan O V resolusi O ARG1 jihad O ARG1 pada O O 22 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Presiden B-PER ARG0 Habibie I-PER ARG0 mengundurkan O V diri O ARG1 pada O O 20 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1999 I-DATE ARGM-TMP Jenderal B-PER ARG0 Ahmad I-PER ARG0 Yani I-PER ARG0 gugur O V pada O O 1 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1965 I-DATE ARGM-TMP Presiden B-PER ARG0 Abdurrahman I-PER ARG0 Wahid I-PER ARG0 resmi O V dilantik O ARG1 pada O O 20 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1999 I-DATE ARGM-TMP Drs. B-PER ARG0 Mohammad I-PER ARG0 Hatta I-PER ARG0 menjadi O V Wakil O ARG1 Presiden O ARG1 pertama O ARG1 pada O O 18 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 memberikan O V amanat O ARG1 pada O O 1 B-DATE ARGM-TMP Juni I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 menetapkan O V tanggal O O 10 B-DATE ARGM-TMP November I-DATE ARGM-TMP sebagai O O Hari B-EVENT ARG1 Pahlawan I-EVENT ARG1 Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 sedang O ARGM-TMP membacakan O V Dekrit B-EVENT ARG1 Presiden B-EVENT ARG1 5 B-DATE ARGM-TMP Juli I-DATE ARGM-TMP 1959 I-DATE ARGM-TMP di O O Istana B-LOC ARGM-LOC Merdeka I-LOC ARGM-LOC Bergulirnya O O gerakan B-EVENT ARG1 reformasi I-EVENT ARG1 menyadarkan O V bangsa O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 mengenai O O demokrasi O ARG1 dan O O menghargai O V kedaulatan O ARG1 rakyat O ARG1 Dalam O O Gerakan B-EVENT ARGM-LOC Non-Blok I-EVENT ARGM-LOC Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 menjadi O V salah O O satu O O tokoh O ARG1 pendiri O ARG1 bersama O O PM O O India B-LOC ARGM-LOC Jawaharlal B-PER ARG0 Nehru I-PER ARG0 dan O O Presiden B-PER ARG0 Mesir B-LOC ARGM-LOC Gamal B-PER ARG0 Abdul I-PER ARG0 Nasser I-PER ARG0 Para O ARG0 pemuda O ARG0 termasuk O O Sultan B-PER ARG0 Syahrir I-PER ARG0 menganggap O V PPKI B-ORG ARG1 adalah O O bentukan O ARG1 Jepang B-ETH ARG1 sehingga O O Proklamasi B-EVENT ARG1 kemerdekaan I-EVENT ARG1 harus O ARGM-MOD dilakukan O V dengan O O kekuatan O ARG1 sendiri O ARG1 Pada O O masa O ARGM-TMP Perang B-EVENT ARGM-TMP Puputan I-EVENT ARGM-TMP Margarana I-EVENT ARGM-TMP Letkol O O I B-PER ARG0 Gusti I-PER ARG0 Ngurah I-PER ARG0 Rai I-PER ARG0 memimpin O V pertempuran O ARG1 habis-habisan O ARGM-MNR melawan O O pasukan O ARG1 Belanda B-ETH ARG1 Raja B-PER ARG0 Kertanegara I-PER ARG0 bercita-cita O V menjadikan O V Singhasari B-ORG ARG1 sebagai O O kerajaan O ARG1 besar O ARG1 yang O O menguasai O V seluruh O O Nusantara B-LOC ARG1 Pangeran B-PER ARG0 Antasari I-PER ARG0 mendapat O V dukungan O ARG1 dari O O berbagai O O pihak O ARG1 seperti O O Sultan B-PER ARG1 Pasir I-PER ARG1 dan O O Tumenggung B-PER ARG1 Surapati I-PER ARG1 untuk O O melawan O V kekuasaan O ARG1 Belanda B-ETH ARG1 Sultan B-PER ARG0 Hamengkubuwana I-PER ARG0 II I-PER ARG0 berhasil O ARGM-MOD diturunkan O V dari O O tahta O ARG1 dan O O digantikan O V oleh O O Sultan B-PER ARG0 Hamengkubuwana I-PER ARG0 III I-PER ARG0 setelah O ARGM-TMP peristiwa B-EVENT ARGM-TMP penyerangan I-EVENT ARGM-TMP Keraton B-LOC ARGM-LOC Yogyakarta I-LOC ARGM-LOC oleh O O pasukan O ARG1 Inggris B-ETH ARG1 Pangeran B-PER ARG0 Diponegoro I-PER ARG0 adalah O O pemimpin O ARG1 dan O O pejuang O ARG1 yang O O sangat O ARGM-MNR menghargai O V kerja O ARG1 sama O ARG1 dalam O O menghadapi O V kekuasaan O ARG1 Belanda B-ETH ARG1 Sultan B-PER ARG0 Malik I-PER ARG0 as-Shaleh I-PER ARG0 merupakan O V sultan O ARG1 pertama O ARG1 Kesultanan B-ORG ARG1 Samudra I-ORG ARG1 Pasai I-ORG ARG1 yang O O membawa O V pengaruh O ARG1 Islam O ARG1 di O O Nusantara B-LOC ARGM-LOC Sultan B-PER ARG0 Mansyur I-PER ARG0 Syah I-PER ARG0 menempatkan O V raja-raja O ARG1 sebagai O O wakil O ARG1 Kemaharajaan B-ORG ARG1 Melayu I-ORG ARG1 di O O daerah O ARGM-LOC Siak B-LOC ARGM-LOC dan O O sekitarnya O ARGM-LOC Letjen O O Soeharto B-PER ARG0 memegang O V kendali O ARG1 pemerintahan O ARG1 setelah O ARGM-TMP menerima O V Surat B-EVENT ARG1 Perintah I-EVENT ARG1 11 B-DATE ARGM-TMP Maret I-DATE ARGM-TMP Supersemar B-EVENT ARG1 dari O O Presiden B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 Pangeran B-PER ARG0 Nuku I-PER ARG0 diangkat O V sebagai O O sultan O ARG1 dengan O O gelar O ARG1 Tuan B-PER ARG1 Sultan B-PER ARG1 Amir I-PER ARG1 Muhammad I-PER ARG1 Syafiudin I-PER ARG1 Syah I-PER ARG1 dan O O memimpin O V perlawanan O ARG1 terhadap O O VOC B-ORG ARG1 Sultan B-PER ARG0 Agung I-PER ARG0 adalah O O raja O ARG1 yang O O paling O ARGM-MNR terkenal O ARG1 dari O O Kerajaan B-ORG ARGM-LOC Mataram I-ORG ARGM-LOC dan O O bercita-cita O V mempersatukan O V seluruh O O tanah O ARG1 Jawa B-LOC ARGM-LOC serta O O mengusir O V kekuasaan O ARG1 asing O ARG1 dari O O Nusantara B-LOC ARGM-LOC Nyi B-PER ARG0 Ageng I-PER ARG0 Serang I-PER ARG0 yang O O sudah O ARGM-MOD berusia O V 73 B-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP bersama O O cucunya O ARG1 R.M. B-PER ARG1 Papak I-PER ARG1 bergabung O V bersama O O pasukan O ARG1 Pangeran B-PER ARG1 Diponegoro I-PER ARG1 Imam B-PER ARG0 Bonjol I-PER ARG0 bersama O O pejuang O ARG0 lainnya O ARG0 terus O ARGM-MNR berjuang O V untuk O O mempertahankan O V setiap O O jengkal O ARG1 tanah O ARG1 Minangkabau B-LOC ARGM-LOC Pangeran B-PER ARG0 Antasari I-PER ARG0 juga O O mendapat O V dukungan O ARG1 dari O O berbagai O O pihak O ARG1 seperti O O Sultan B-PER ARG1 Pasir I-PER ARG1 dan O O Tumenggung B-PER ARG1 Surapati I-PER ARG1 untuk O O melawan O V kekuasaan O ARG1 Belanda B-ETH ARG1 Sultan B-PER ARG0 Ageng I-PER ARG0 Tirtayasa I-PER ARG0 memimpin O V rakyatnya O ARG1 untuk O O menyerang O V VOC B-ORG ARG1 demi O O menjaga O V kedaulatan O ARG1 dan O O kemakmuran O ARG1 Banten B-LOC ARGM-LOC Sultan B-PER ARG0 Rahmatullah I-PER ARG0 memerintah O V Kerajaan B-ORG ARG1 Banjarmasin I-ORG ARG1 dan O O masih O ARGM-MOD mengirimkan O V upeti O ARG1 ke O O Demak B-LOC ARGM-LOC yang O O saat O O itu O O menjadi O V Kerajaan B-ORG ARG1 Pajang I-ORG ARG1 Raja O O Baharuddin B-PER ARG0 termasuk O V raja O ARG1 yang O O banyak O ARGM-MNR jasanya O ARG1 terhadap O O Raffles B-PER ARG1 dalam O O menyenangkan O V Belanda B-ETH ARG1 dari O O Nusantara B-LOC ARGM-LOC Pada O O tahun O O 1683 B-DATE ARGM-TMP Sultan B-PER ARG0 Ageng I-PER ARG0 Tirtayasa I-PER ARG0 berhasil O ARGM-MOD ditangkap O V oleh O O VOC B-ORG ARG1 dengan O O tipu O ARG1 muslihat O ARG1 dan O O ditawan O V di O O Batavia B-LOC ARGM-LOC hingga O O wafat O V Sultan B-PER ARG0 Malik I-PER ARG0 as-Shaleh I-PER ARG0 merupakan O V sultan O ARG1 pertama O ARG1 Kesultanan B-ORG ARG1 Samudra I-ORG ARG1 Pasai I-ORG ARG1 yang O O membawa O V pengaruh O ARG1 Islam O ARG1 di O O Nusantara B-LOC ARGM-LOC