R. B-PER ARG0 Soewardi I-PER ARG0 Soerjaningrat I-PER ARG0 adalah O V putra O ARG1 GPH B-PER ARG1 Soerjaningrat I-PER ARG1 dan O ARG1 cucu O ARG1 Pakualam B-PER ARG1 III I-PER ARG1 . O O Ia O ARG0 lantas O O diterima O V belajar O ARG1 di O O STOVIA B-ORG ARGM-LOC . O O Ia O ARG0 bersama O ARG0 Douwes B-PER ARG0 Dekker I-PER ARG0 dan O ARG0 dr. B-PER ARG0 Cipto I-PER ARG0 Mangoenkoesoemo I-PER ARG0 lantas O O mendirikan O V Indische B-ORG ARG1 Partij I-ORG ARG1 pada O O 25 B-DATE ARGM-TMP Desember I-DATE ARGM-TMP 1912 I-DATE ARGM-TMP . O O Indische B-ORG ARG1 Partij I-ORG ARG1 didirikan O V pada O O 25 B-DATE ARGM-TMP Desember I-DATE ARGM-TMP 1912 I-DATE ARGM-TMP . O O Joko B-PER ARG0 Widodo I-PER ARG0 dilantik O V sebagai O O Presiden B-TITLE ARG1 Republik B-ORG ARG1 Indonesia I-ORG ARG1 pada O ARGM-TMP 20 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 2014 I-DATE ARGM-TMP . O O Soekarno B-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 pertama O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Mohammad B-PER ARG0 Hatta I-PER ARG0 menjabat O V sebagai O O wakil O ARG1 presiden O ARG1 pertama O ARG1 Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Ma’ruf B-PER ARG0 Amin I-PER ARG0 dilantik O V sebagai O O wakil O ARG1 presiden O ARG1 pada O ARGM-TMP 20 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 2019 I-DATE ARGM-TMP . O O Soeharto B-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 kedua O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O B.J. B-PER ARG0 Habibie I-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 ketiga O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Abdurrahman B-PER ARG0 Wahid I-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 keempat O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Megawati B-PER ARG0 Soekarnoputri I-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 kelima O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Susilo B-PER ARG0 Bambang I-PER ARG0 Yudhoyono I-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 keenam O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Joko B-PER ARG0 Widodo I-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 ketujuh O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Prabowo B-PER ARG0 Subianto I-PER ARG0 adalah O V presiden O ARG1 kedelapan O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Mohammad B-PER ARG0 Hatta I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 pertama O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Sri B-PER ARG0 Sultan I-PER ARG0 Hamengkubuwono I-PER ARG0 IX I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 kedua O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Adam B-PER ARG0 Malik I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 ketiga O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Umar B-PER ARG0 Wirahadikusumah I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 keempat O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Sudharmono B-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 kelima O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Try B-PER ARG0 Sutrisno I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 keenam O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O B.J. B-PER ARG0 Habibie I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 ketujuh O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O Megawati B-PER ARG0 Soekarnoputri I-PER ARG0 adalah O V wakil O ARG1 presiden O ARG1 kedelapan O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O B.J. B-PER ARG0 Habibie I-PER ARG0 lahir O V di O ARGM-LOC Parepare B-LOC ARGM-LOC pada O ARGM-TMP 25 B-DATE ARGM-TMP Juni I-DATE ARGM-TMP 1936 I-DATE ARGM-TMP . O O Indonesia B-LOC ARG0 merdeka O V pada O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1945 I-DATE ARGM-TMP . O O R.A. B-PER ARG0 Kartini I-PER ARG0 berasal O V dari O ARGM-LOC Jepara B-LOC ARGM-LOC . O O Candi B-LOC ARG1 Borobudur I-LOC ARG1 terletak O V di O ARGM-LOC Magelang B-LOC ARGM-LOC , O O Jawa B-LOC ARGM-LOC Tengah I-LOC ARGM-LOC . O O Sumpah B-EVENT ARG1 Pemuda I-EVENT ARG1 dideklarasikan O V pada O ARGM-TMP 28 B-DATE ARGM-TMP Oktober I-DATE ARGM-TMP 1928 I-DATE ARGM-TMP . O O Ir. B-PER ARG0 Soekarno I-PER ARG0 belajar O V di O O Technische B-ORG ARGM-LOC Hogeschool I-ORG ARGM-LOC di O O Bandung B-LOC ARGM-LOC . O O BMKG B-ORG ARG0 merupakan O V badan O ARG1 yang O R-ARG1 mengawasi O R-ARG1 cuaca O ARG1 dan O ARG1 iklim O ARG1 di O ARGM-LOC Indonesia B-LOC ARGM-LOC . O O UNESCO B-ORG ARG0 menetapkan O V batik O ARG1 sebagai O ARG2 warisan O ARG2 budaya O ARG2 takbenda O ARG2 pada O ARGM-TMP 2009 B-DATE ARGM-TMP . O O Pendidikan B-ORG ARG1 Taman I-ORG ARG1 Siswa I-ORG ARG1 didirikan O V oleh O ARG0 Ki B-PER ARG0 Hajar I-PER ARG0 Dewantara I-PER ARG0 pada O ARGM-TMP 3 B-DATE ARGM-TMP Juli I-DATE ARGM-TMP 1922 I-DATE ARGM-TMP . O O Gunung B-LOC ARG1 Bromo I-LOC ARG1 merupakan O V salah O ARG1 satu O ARG1 destinasi O ARG1 wisata O ARG1 di O ARGM-LOC Jawa B-LOC ARGM-LOC Timur I-LOC ARGM-LOC . O O Pria O ARG0 yang O O memutuskan O V menanggalkan O V gelar O ARG1 kebangsawanannya O ARG1 dengan O O mengganti O V nama O ARG2 menjadi O ARG2 Ki B-PER ARG2 Hadjar I-PER ARG2 Dewantara I-PER ARG2 pada O ARGM-TMP umur O ARGM-TMP 40 B-DATE ARGM-TMP tahun I-DATE ARGM-TMP tersebut O O Pada O ARGM-TMP 1913 B-DATE ARGM-TMP , O O pemerintah O ARG0 kolonial O ARG0 Belanda B-LOC ARG0 menyetujui O V permohonan O ARG1 pengasingan O ARG1 ke O ARG2 Belanda B-LOC ARG2 Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 mendirikan O V Perguruan B-ORG ARG1 Taman I-ORG ARG1 Siswa I-ORG ARG1 pada O ARGM-TMP 1922 B-DATE ARGM-TMP . O O Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 mendapat O V gelar O ARG1 doktor O ARG1 honoris O ARG1 causa O ARG1 dari O O Universitas B-ORG ARG2 Gajah I-ORG ARG2 Mada I-ORG ARG2 pada O ARGM-TMP 1957 B-DATE ARGM-TMP . O O Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 dimakamkan O V di O ARGM-LOC Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC . O O Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 menjadi O V orang O ARG1 pertama O ARG1 yang O ARG1 menjabat O ARG1 Menteri O ARG1 Pendidikan O ARG1 , O ARG1 Pengajaran O ARG1 , O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 Republik B-LOC ARGM-LOC Indonesia I-LOC ARGM-LOC Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 dan O O keluarganya O ARG0 makan O V mi O ARG1 rebus O ARG1 untuk O ARGM-PNC merayakan O ARGM-PNC pelantikannya O ARGM-PNC . O O Kesederhanaan O ARG1 telah O O menjadi O V bagian O ARG2 dari O ARG2 sikap O ARG2 hidup O ARG2 Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 Ki B-PER ARG0 Hadjar I-PER ARG0 pernah O O mengatakan O V bahwa O O ia O ARG0 tak O O pernah O O mengorup O ARG1 kekayaan O ARG1 negara O ARG1 Pada O ARGM-TMP Desember B-DATE ARGM-TMP 1949 I-DATE ARGM-TMP , O O Belanda B-LOC ARG0 mengakui O V kedaulatan O ARG1 Republik B-LOC ARG2 Indonesia I-LOC ARG2 sebagai O ARG2 bagian O ARG2 dari O ARG2 Republik B-LOC ARG2 Indonesia I-LOC ARG2 Serikat I-LOC ARG2 ( O O RIS B-ORG ARG2 ) O O Fungsi O ARG1 bank O ARG1 sentral O ARG1 tetap O O dipercayakan O V kepada O ARG2 De B-ORG ARG2 Javasche I-ORG ARG2 Bank I-ORG ARG2 Pemerintah O ARG0 RIS B-ORG ARG0 dibubarkan O V pada O ARGM-TMP tanggal O ARGM-TMP 17 B-DATE ARGM-TMP Agustus I-DATE ARGM-TMP 1950 I-DATE ARGM-TMP Bank B-ORG ARG1 Indonesia I-ORG ARG1 resmi O O berdiri O V pada O ARGM-TMP tanggal O ARGM-TMP 1 B-DATE ARGM-TMP Juli I-DATE ARGM-TMP 1953 I-DATE ARGM-TMP Bank B-ORG ARG1 Indonesia I-ORG ARG1 merupakan O V hasil O ARG2 nasionalisasi O ARG2 De B-ORG ARG2 Javasche I-ORG ARG2 Bank I-ORG ARG2 Undang-undang O ARG1 Pokok O ARG1 Bank B-ORG ARG1 Indonesia I-ORG ARG1 mulai O O berlaku O V pada O ARGM-TMP tanggal O ARGM-TMP 1 B-DATE ARGM-TMP Juli I-DATE ARGM-TMP 1953 I-DATE ARGM-TMP Konferensi B-EVENT ARG0 Meja I-EVENT ARG0 Bundar I-EVENT ARG0 menetapkan O V bahwa O O fungsi O ARG1 bank O ARG1 sentral O ARG1 tetap O ARG1 dipegang O ARG1 oleh O ARG2 DJB B-ORG ARG2 Sebelum O ARGM-TMP Bank B-ORG ARGM-TMP Indonesia I-ORG ARGM-TMP berdiri O O , O O segala O ARG1 kebijakan O ARG1 moneter O ARG1 , O ARG1 perbankan O ARG1 , O ARG1 dan O ARG1 sistem O ARG1 pembayaran O ARG1 berada O V di O ARG2 tangan O ARG2 pemerintah O ARG2 Kebijakan O ARG1 moneter O ARG1 Indonesia B-LOC ARGM-LOC ditekankan O V pada O ARG2 peningkatan O ARG2 posisi O ARG2 cadangan O ARG2 devisa O ARG2 dan O O menahan O ARG2 laju O ARG2 inflasi O ARG2 DJB B-ORG ARG0 turut O O berperan O V aktif O ARGM-MNR dalam O O mengembangkan O V sistem O ARG1 perbankan O ARG1 nasional O ARG1 Pemerintah O ARG0 mengeluarkan O V uang O ARG1 kertas O ARG1 RIS B-MONEY ARG1 yang O O menggantikan O V Oeang B-MONEY ARG2 Republik B-LOC ARG2 Indonesia I-LOC ARG2 Indische B-LAW ARG1 Muntwet I-LAW ARG1 1912 I-DATE ARG1 diganti O V dengan O O Undang-undang B-LAW ARG2 Mata I-LAW ARG2 Uang I-LAW ARG2 1951 I-DATE ARG2 Pemerintah O ARG0 mengeluarkan O V uang O ARG1 RIS B-MONEY ARG1 untuk O ARGM-TMP jangka O ARGM-TMP waktu O ARGM-TMP yang O ARGM-TMP panjang O ARGM-TMP Periodisasi O ARG1 adalah O V pembabakan O ARG2 waktu O ARG2 dalam O ARG2 sejarah O ARG2 dengan O ARG2 cara O ARG2 menghubungkan O ARG2 berbagai O ARG2 peristiwa O ARG2 sesuai O ARG2 dengan O ARG2 masanya O ARG2 Contoh O ARG1 periodisasi O ARG1 berdasarkan O ARGM-MNR waktu O ARGM-MNR adalah O V masa O ARG2 praaksara B-TIME ARG2 dan O O masa O ARG2 aksara B-TIME ARG2 Pembeda O ARG1 dari O O masa O ARG1 praaksara B-TIME ARG1 dan O O masa O ARG1 aksara B-TIME ARG1 adalah O V tulisan O ARG2 Menurut O ARG0 Kuntowijoyo B-PER ARG0 ( O O 2008 B-DATE O ) O O , O O waktu O ARG1 yang O ARG1 terus O ARG1 bergerak O V dibagi O O agar O O mudah O O dipahami O ARGM-LOC dalam O ARG2 babak O O dan O ARG2 periode O ARG2 Periodisasi O ARG1 ditentukan O V berdasarkan O ARGM-MNR kriteria O ARG2 yang O O ditentukan O V oleh O ARGM-CAU sejarawan B-PER ARG0 Tujuan O ARG1 dari O O periodisasi O ARG1 adalah O V untuk O O memudahkan O O memahami O O suatu O ARG2 peristiwa O ARG2 bersejarah O ARG2 dalam O ARGM-LOC rentang O ARGM-LOC waktu O ARGM-LOC dan O O klasifikasi O ARGM-LOC tertentu O ARGM-LOC . O O Tonggak O ARG1 perubahan O ARG1 peradaban O ARG1 modern O ARG1 ditandai O V dengan O ARGM-MNR lahirnya O ARG2 Revolusi B-EVENT ARG2 Industri I-EVENT ARG2 pada O ARGM-TMP abad B-DATE ARGM-TMP ke-18 I-DATE ARGM-TMP . O O Revolusi B-EVENT ARG0 Industri I-EVENT ARG0 menghantarkan O V perubahan O ARG1 dari O O masyarakat O ARG1 agraris O ARG1 menuju O O masyarakat O ARG2 industrial O ARG2 . O O Perubahan O ARG1 besar-besaran O ARG1 terjadi O V terhadap O O cara O ARG2 produksi O ARG2 dan O O pengolahan O ARG2 sumber O ARG2 daya O ARG2 alam O ARG2 . O O Periode O ARGM-TMP pertama O ARGM-TMP Revolusi B-EVENT ARG0 Industri I-EVENT ARG0 terjadi O V sekira O ARGM-TMP tahun B-DATE ARGM-TMP 1760 I-DATE ARGM-TMP - I-DATE ARGM-TMP 1840 I-DATE ARGM-TMP di O ARGM-LOC Inggris B-LOC ARGM-LOC Mesin O ARG1 uap O ARG1 ditemukan O V oleh O O James B-PER ARG0 Watt I-PER ARG0 Kapal O ARG0 uap O ARG0 dapat O O berlayar O V selama ARGM-TMP ARGM-TMP 24 B-TIME ARGM-TMP jam I-TIME ARGM-TMP penuh O ARGM-TMP jika O ARGM-CAU dipasok O ARGM-CAU bahan O ARGM-CAU bakar O ARGM-CAU cukup O ARGM-CAU Ban O ARG1 berjalan O ARG1 ditemukan O V pada O ARGM-TMP tahun B-DATE ARGM-TMP 1913 I-DATE ARGM-TMP Penemuan O ARG1 ban O ARG1 berjalan O ARG1 mengubah O V total O ARGM-MNR proses O ARG2 produksi O ARG2 Dalam O ARGM-LOC lini O ARGM-LOC produksi O ARGM-LOC , O O satu O ARG0 pekerja O ARG0 menyelesaikan O V barang O ARG1 dari O ARGM-TMP awal O ARGM-TMP hingga O ARGM-TMP akhir O ARGM-TMP Revolusi B-EVENT ARG1 Industri I-EVENT ARG1 ketiga I-EVENT ARG1 dipicu O V oleh O O penemuan O ARG2 teknologi O ARG2 digital O ARG2 dan O O komputerisasi O ARG2 pasca O ARGM-TMP Perang B-EVENT ARGM-TMP Dunia I-EVENT ARGM-TMP II I-EVENT ARGM-TMP Penemuan O ARG1 semikonduktor O ARG1 , O O transistor O ARG1 , O O dan O ARG1 cip O ARG1 membuat O V komputer O ARG2 menjadi O ARG2 semakin O ARGM-MNR efisien O ARG2 Ukuran O ARG1 komputer O ARG1 yang O O semakin O ARG1 kecil O ARG1 memungkinkan O V komputer O ARG2 diinstalasi O ARG2 ke O ARGM-LOC dalam O ARGM-LOC mesin O ARGM-LOC Setelah O ARGM-TMP Revolusi B-EVENT ARGM-TMP Industri I-EVENT ARGM-TMP ketiga I-EVENT ARGM-TMP , O O manusia O ARG0 tidak O ARGM-NEG lagi O ARGM-NEG memegang O V kendali O ARG1 penting O ARG1 Revolusi B-EVENT ARG1 Industri I-EVENT ARG1 4.0 I-EVENT ARG1 terkenal O V dengan O ARG2 istilah O ARG2 Industri B-EVENT ARG2 4.0 I-EVENT ARG2 dan O O terjadi O V pada O ARGM-TMP abad B-DATE ARGM-TMP ke-21 I-DATE ARGM-TMP Industri B-EVENT ARG0 4.0 I-EVENT ARG0 menggabungkan O V teknologi O ARG1 otomatisasi O ARG1 dan O O teknologi O ARG1 siber O ARG1 Gelombang O ARG0 keempat O ARG0 Revolusi B-EVENT ARG0 Industri I-EVENT ARG0 mencakup O V cloud O ARG1 computing O ARG1 , O O Internet O ARG1 of O ARG1 Things O ARG1 dan O O sistem O ARG1 siber-fisik O ARG1 Di O ARGM-LOC era O ARGM-TMP modern O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP , O O jika O ARGM-ADV kalian O ARG0 menengok O V peralatan O ARG1 dapur O ARG1 masa O ARGM-TMP kini O ARGM-TMP di O ARGM-LOC beberapa O ARGM-LOC daerah O ARGM-LOC perdesaan O ARGM-LOC mungkin O ARGM-MOD masih O ARGM-MOD menemukan O V peralatan O ARG1 masak O ARG1 yang O R-ARG1 terbuat O V dari O ARG2 batu O ARG2 . O O Misalnya O ARGM-ADV alat O ARG1 untuk O ARGM-PNC menghaluskan O V bumbu O ARG1 masak O ARG1 . O O Di O ARGM-LOC Jawa B-LOC ARGM-LOC disebut O V sebagai O ARG2 cobek O ARG2 mungkin O ARGM-MOD di O ARGM-LOC daerah O ARGM-LOC lain O ARGM-LOC mempunyai O V nama O ARG2 yang O R-ARG2 berbeda-beda O ARGM-MNR . O O Jadi O ARGM-ADV meskipun O ARGM-ADV kini O ARGM-TMP kehidupan O ARG1 sudah O ARGM-TMP modern O ARGM-TMP ternyata O ARGM-ADV masih O ARGM-MOD ada O V peralatan O ARG1 manusia O ARG1 pada O ARGM-LOC masa O ARGM-TMP praaksara O ARGM-TMP yang O R-ARG1 masih O ARGM-MOD bertahan O V sampai O ARGM-TMP sekarang O ARGM-TMP . O O Untuk O ARGM-PNC mengetahui O V apa O ARG1 , O O siapa O ARG1 , O O dan O ARG1 bagaimana O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 zaman O ARGM-TMP praaksara O ARGM-TMP kamu O ARG0 dapat O ARGM-MOD mempelajari O V bacaan O ARG1 berikut O ARGM-LOC ini O ARGM-LOC . O O Manusia O ARG0 purba O ARG0 tidak O ARGM-NEG mengenal O V tulisan O ARG1 dalam O ARGM-LOC kebudayaannya O ARG1 . O O Periode O ARG1 kehidupan O ARG1 ini O ARG1 dikenal O V dengan O ARGM-MNR zaman O ARG2 praaksara B-EVENT ARG2 . O O Masa O ARG1 praaksara B-EVENT ARG1 berlangsung O V sangat O ARGM-MNR lama O ARGM-MNR jauh O ARGM-MNR melebihi O V periode O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 yang O R-ARG1 sudah O ARGM-MOD mengenal O V tulisan O ARG1 . O O Oleh O ARGM-CAU karena O ARGM-CAU itu O ARGM-CAU , O O untuk O ARGM-PNC dapat O ARGM-MOD memahami O V perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 pada O ARGM-LOC zaman O ARGM-TMP praaksara B-EVENT ARGM-TMP kita O ARG0 perlu O ARGM-MOD mengenali O V tahapan-tahapannya O ARG1 . O O Sebelum O ARGM-TMP mengenali O V tahapan-tahapan O ARG1 atau O ARG1 pembabakan O ARG1 perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 dan O ARG1 kebudayaan O ARG1 zaman O ARG1 praaksara B-EVENT ARG1 , O O perlu O ARGM-ADV kamu O ARG0 ketahui O V lebih O ARGM-MNR dalam O ARGM-MNR yang O R-ARG1 dimaksud O V zaman O ARG1 praaksara B-EVENT ARG1 . O O Praaksara B-EVENT ARG1 adalah O V istilah O ARG2 untuk O ARGM-PNC menggantikan O V istilah O ARG1 prasejarah O ARG1 . O O Penggunaan O ARG0 istilah O ARG1 prasejarah O ARG1 untuk O ARGM-PNC menggambarkan O V perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 dan O ARG1 budaya O ARG1 manusia O ARG1 saat O ARGM-TMP belum O ARGM-NEG mengenal O V tulisan O ARG1 kurang O ARGM-MNR tepat O ARGM-MNR . O O Pra O ARG1 berarti O V sebelum O ARG2 dan O ARG1 sejarah O ARG1 adalah O V peristiwa O ARG1 yang O ARGM-REL terjadi O V pada O ARGM-LOC masa O ARGM-TMP lalu O ARGM-TMP yang O ARGM-REL berhubungan O V dengan O ARGM-MNR aktivitas O ARG1 dan O ARG1 perilaku O ARG1 manusia O ARG1 , O O sehingga O ARGM-CAU prasejarah O ARG1 berarti O V sebelum O ARG2 ada O ARGM-MOD sejarah O ARG2 . O O Sebelum O ARGM-TMP ada O ARGM-MOD sejarah O ARG1 berarti O V sebelum O ARGM-TMP ada O ARGM-MOD aktivitas O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 . O O Dalam O ARGM-LOC kenyataannya O ARGM-LOC sekalipun O ARGM-ADV belum O ARGM-NEG mengenal O V tulisan O ARG1 , O O makhluk O ARG0 yang O R-ARG0 dinamakan O V manusia O ARG0 sudah O ARGM-TMP memiliki O V sejarah O ARG1 dan O ARG1 sudah O ARGM-TMP menghasilkan O V kebudayaan O ARG1 . O O Oleh O ARGM-CAU karena O ARGM-CAU itu O ARGM-CAU , O O para O ARG0 ahli O ARG0 mempopulerkan V V istilah O ARG1 praaksara B-EVENT ARG1 untuk O ARGM-PNC menggantikan O V istilah O ARG2 prasejarah O ARG2 . O O Praaksara B-EVENT ARG1 berasal O V dari O ARGM-SRC dua O ARG1 kata O ARG1 , O O yakni O ARGM-EX pra O ARG1 yang O R-ARG1 berarti O V sebelum O ARG2 dan O ARG1 aksara O ARG1 yang O ARG1 berarti O V tulisan O ARG2 . O O Dengan O ARGM-MNR demikian O ARGM-MNR , O O zaman O ARG1 praaksara B-EVENT ARG1 adalah O V masa O ARG2 kehidupan O ARG2 manusia O ARG2 sebelum O ARGM-TMP mengenal O V tulisan O ARG1 . O O Ada O V istilah O ARG1 yang O ARG1 mirip O ARG1 dengan O ARGM-MNR istilah O ARG1 praaksara B-EVENT ARG1 , O O yakni O ARGM-EX istilah O ARG1 nirleka B-EVENT ARG1 . O O Nir O ARG1 berarti O V tanpa O ARG2 dan O ARG1 leka O ARG1 berarti O V tulisan O ARG2 . O O Karena O ARGM-CAU belum O ARGM-NEG ada O ARGM-MOD tulisan O ARG1 maka O ARGM-CAU untuk O ARGM-PNC mengetahui O V sejarah O ARG1 dan O ARG1 hasil-hasil O ARG1 kebudayaan O ARG1 manusia O ARG1 adalah O V dengan O ARGM-MNR melihat O V beberapa O ARG1 sisa O ARG1 peninggalan O ARG1 yang O ARGM-REL dapat O V kita O ARG0 temukan O V . O O Kapan O ARGM-TMP waktu O ARG1 dimulainya O V zaman O ARGM-TMP praaksara B-EVENT ARGM-TMP ? O O Ada O V banyak O ARG1 teori O ARG1 dan O ARG1 penjelasan O ARG1 tentang O ARGM-PNC penciptaan O ARG1 bumi B-LOC ARG1 , O O mulai O ARGM-ADV dari O ARGM-SRC mitos O ARG1 sampai O ARGM-ADV kepada O ARGM-GOL penjelasan O ARG1 agama O ARG1 dan O ARG1 ilmu O ARG1 pengetahuan O ARG1 . O O Kali O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP kamu O ARG0 belajar O V sejarah O ARG1 sebagai O ARGM-PRD cabang O ARG1 keilmuan O ARG1 , O O pembahasannya O ARG1 adalah O V pendekatan O ARG2 ilmu O ARG2 pengetahuan O ARG2 , O O yakni O ARGM-EX asumsi-asumsi O ARG1 ilmiah O ARG1 , O O yang O R-ARG1 kiranya O ARGM-MOD juga O ARGM-ADV tidak O ARGM-NEG perlu O ARGM-MOD bertentangan O V dengan O ARGM-ADV ajaran O ARG1 agama O ARG1 . O O Salah O ARG1 satu O ARG1 di O ARGM-LOC antara O ARGM-LOC teori O ARG1 ilmiah O ARG1 tentang O ARGM-LOC terbentuknya O ARGM-LOC bumi O ARGM-LOC adalah O V Teori B-EVENT ARG2 Dentuman I-EVENT ARG2 Besar I-EVENT ARG2 ( O O Big I-EVENT ARG2 Bang I-EVENT ARG2 ) O O , O O yang O ARGM-REL dikemukakan O V oleh O ARGM-ADV sejumlah O ARG1 ilmuwan O O , O ARGM-EX misalnya O ARG1 ilmuwan O ARG1 besar O ARG1 Inggris B-LOC ARGM-LOC , O O Stephen B-PER ARG1 Hawking I-PER ARG1 . O O Teori O ARG1 ini O ARG1 menyatakan O V bahwa O ARGM-CAU alam O ARG1 semesta O ARG1 mulanya O ARGM-TMP berbentuk O V gumpalan O ARG1 gas O ARG1 yang O ARGM-REL mengisi O V seluruh O ARG1 ruang O ARG1 jagat O ARG1 raya O ARG1 . O O Jika O ARGM-ADV digunakan O V teleskop O ARG1 besar O ARG1 Mount B-LOC ARGM-LOC Wilson I-LOC ARGM-LOC untuk O ARGM-PNC mengamatinya O ARG1 akan O ARGM-MOD terlihat V V ruang ARG1 ARG1 jagat ARG1 ARG1 raya ARG1 ARG1 itu ARG1 ARG1 luasnya ARG1 ARG1 mencapai V V radius ARG1 ARG1 500 B-TIME ARGM-TMP juta I-TIME ARGM-TMP tahun I-TIME ARGM-TMP cahaya I-TIME ARGM-TMP . O O Gumpalan O ARG1 gas O ARG1 itu O ARG1 suatu O ARGM-TMP saat O ARGM-TMP meledak V V dengan O ARGM-MNR satu O ARG1 dentuman O ARG1 yang O ARGM-MNR amat O ARGM-MNR dahsyat O ARGM-MNR . O O Setelah O ARGM-TMP itu O ARGM-TMP , O O materi O ARG1 yang O ARGM-REL terdapat O V di O ARGM-LOC alam O ARGM-LOC semesta O ARGM-LOC mulai O ARGM-MOD berdesakan O V satu O ARG1 sama O ARG1 lain O ARG1 dalam O ARGM-LOC kondisi O ARGM-LOC suhu O ARGM-LOC dan O ARGM-LOC kepadatan O ARGM-LOC yang O ARGM-REL sangat O ARGM-MNR tinggi O ARGM-MNR , O O sehingga O ARGM-CAU hanya O ARGM-MOD tersisa V V energi ARG1 ARG1 berupa ARG1 ARGM-PRD proton ARG1 ARG1 , O O neutron ARG1 ARG1 dan O O elektron ARG1 ARG1 , O O yang ARGM-REL ARGM-REL bertebaran V V ke ARGM-DIR ARGM-DIR seluruh ARGM-LOC ARGM-LOC arah ARGM-LOC ARGM-LOC . O O Bumi B-LOC ARG1 kita O R-ARG1 hanyalah O ARGM-MNR salah O ARG1 satu O ARG1 titik O ARG1 kecil O ARG1 saja O ARG1 di O ARGM-LOC antara O ARGM-LOC tata O ARGM-LOC surya O ARGM-LOC yang O ARGM-REL mengisi V V jagat O ARG1 semesta O ARG1 . O O Di O ARGM-LOC samping O ARGM-LOC itu O ARGM-LOC banyak O ARG1 planet O ARG1 lain O ARG1 termasuk O ARGM-LOC bintang-bintang O ARG1 yang O ARGM-REL menghiasi V V langit B-LOC ARG1 yang O ARGM-REL tak O ARGM-NEG terhitung O V jumlahnya O ARG1 . O O Boleh O ARGM-MOD jadi O ARGM-MOD ukurannya O ARG1 jauh O ARGM-MNR lebih O ARGM-MNR besar O ARG1 dari O ARGM-COM planet O ARG1 bumi B-LOC ARG1 . O O Bintang-bintang O ARG0 berkumpul V V dalam ARGM-LOC ARGM-LOC suatu ARGM-LOC ARGM-LOC gugusan ARGM-LOC ARGM-LOC , O O meskipun ARGM-ADV ARGM-ADV antarbintang ARG0 ARG0 berjauhan V V letaknya ARG1 ARG1 di ARGM-LOC ARGM-LOC angkasa B-LOC ARGM-LOC . O O Jadi O ARGM-CAU di O ARGM-LOC mana O ARGM-LOC ada O ARGM-LOC anak O ARG1 ayam O ARG1 di O ARGM-LOC situ O ARGM-LOC pasti O ARGM-MOD ada O ARG1 induknya O ARG1 . O O Seperti O ARGM-COM halnya O ARGM-COM dengan O ARGM-COM anak-anak O ARGM-COM ayam O ARGM-COM , O O bintang-bintang O ARG0 di O ARGM-LOC angkasa B-LOC ARGM-LOC tak O ARGM-NEG mungkin ARGM-NEG ARGM-MOD gemerlap V V sendirian ARGM-MNR ARG1 tanpa ARGM-NEG ARGM-NEG disandingi V V dengan ARGM-LOC ARGM-LOC bintang O ARG1 lainnya O ARG1 . O O Sistem O ARG1 alam O ARG1 semesta O ARG1 dengan O ARGM-COM semua O ARG1 benda O ARG1 langit O ARG1 sudah O ARGM-TMP tersusun V V secara ARGM-MNR ARGM-MNR menakjubkan ARGM-MNR ARGM-MNR dan O O masing-masing ARGM-ADV ARGM-ADV beredar V V secara ARGM-MNR ARGM-MNR teratur ARGM-MNR ARGM-MNR dan O O rapi ARGM-MNR ARGM-MNR pada ARGM-LOC ARGM-LOC sumbunya ARG1 ARG1 masing-masing ARG1 ARG1 . O O Mesozoikum B-EVENT ARG1 , O O yaitu O ARGM-PRD zaman O ARG1 purba O ARG1 tengah O ARG1 . O O Lamanya O ARG1 kira-kira O ARGM-MNR 140 B-TIME ARG1 juta I-TIME ARG1 tahun I-TIME ARG1 . O O Neozoikum B-EVENT ARG1 , O O yaitu O ARGM-PRD zaman O ARG1 purba O ARG1 baru O ARG1 , O O yang O ARGM-REL dimulai V V sejak O ARGM-TMP 60 B-TIME ARGM-TMP juta I-TIME ARGM-TMP tahun I-TIME ARGM-TMP yang O ARGM-TMP lalu O ARGM-TMP . O O Pada O ARGM-TMP masa O ARGM-TMP Paleozoikum B-EVENT ARGM-TMP ( O O masa O ARGM-TMP kehidupan O ARGM-TMP tertua O ARGM-TMP ) O O keadaan O ARG1 geografis O ARG1 Kepulauan B-LOC ARG1 Indonesia I-LOC ARG1 belum O ARGM-NEG terbentuk O V seperti O ARGM-MNR sekarang O ARGM-TMP ini O ARGM-TMP . O O Di O ARGM-TMP kala O ARGM-TMP itu O ARGM-TMP wilayah O ARG1 ini O ARG1 masih O ARGM-MOD merupakan V V bagian ARG1 ARG1 dari ARGM-SRC ARGM-SRC samudra B-LOC ARG1 yang ARGM-REL ARGM-REL sangat ARGM-MNR ARGM-MNR luas ARGM-MNR ARGM-MNR , O O meliputi V V hampir ARGM-MNR ARGM-MNR seluruh ARGM-MNR ARGM-MNR bumi B-LOC ARG1 . O O Sebagian O ARG1 besar O ARG1 daratan O ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 , O O Kalimantan B-LOC ARG1 , O O dan O ARGM-COO Jawa B-LOC ARG1 telah O ARGM-TMP tenggelam V V menjadi O ARGM-PRD laut B-LOC ARG1 dangkal O ARG1 sebagai O ARGM-CAU akibat O ARGM-CAU terjadinya O ARGM-CAU proses O ARGM-CAU kenaikan O ARGM-CAU permukaan O ARGM-CAU laut B-LOC ARG1 atau O ARGM-COO transgresi O ARG1 . O O Sulawesi B-LOC ARG1 pada O ARGM-TMP masa O ARGM-TMP itu O ARGM-TMP sudah O ARGM-MOD mulai O ARGM-TMP terbentuk O V , O O sementara O ARGM-ADV Papua B-LOC ARG1 sudah O ARGM-MOD mulai O ARGM-TMP bergeser O V ke O ARGM-DIR utara O ARGM-LOC , O O meski O ARGM-ADV masih O ARGM-MOD didominasi O V oleh O ARGM-ADV cekungan O ARG1 sedimentasi O ARG1 laut O ARGM-LOC dangkal O ARGM-MNR berupa O ARGM-MNR paparan O ARGM-MNR dengan O ARGM-MNR terbentuknya O ARGM-ADV endapan O ARG1 batu O ARG1 gamping O ARG1 . O O Pada O ARGM-TMP kala O ARGM-TMP Pliosen B-DATE ARGM-TMP sekitar O ARGM-TMP lima O ARGM-TMP juta O ARGM-TMP tahun O ARGM-TMP lalu O ARGM-TMP , O O terjadi V V pergerakan O ARG1 tektonis O ARG1 yang O ARGM-MNR sangat O ARGM-MNR kuat O ARGM-MNR , O O yang O ARGM-REL mengakibatkan V V terjadinya O ARG1 proses O ARG1 pengangkatan O ARG1 permukaan O ARG1 bumi B-LOC ARG1 dan O ARGM-COO kegiatan O ARG1 vulkanis O ARG1 . O O Hak O ARG1 Cipta O ARG1 © O ARG1 201 O ARG1 pada O ARG1 Kementerian O ARG1 Pendidikan O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 Dilindung O ARG1 i O ARG1 Undang-Undang O ARG1 Disklaimer: O ARG1 Buku O ARG1 ini O ARG1 merupakan O V buku O ARG2 siswa O ARG2 yang O ARG2 dipersiapkan O ARG2 Pemerintah O ARG2 dalam O ARG2 rangka O ARG2 implementasi O ARG2 Kurikulum O ARG2 2013 B-DATE ARG2 Buku O ARG1 siswa O ARG1 ini O ARG1 disusun O ARG1 dan O ARG1 ditelaah O ARG1 oleh O ARG1 berbagai O ARG1 pihak O ARG1 di O ARG1 bawah O ARG1 koordinasi O ARG1 Kementerian O ARG1 Pendidikandan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 dan O ARG1 dipergunakan O ARG1 dalam O ARG1 tahap O ARG1 awal O ARG1 penerapan O ARG1 Kurikulum O ARG1 2013 B-DATE ARG1 Buku O ARG1 ini O ARG1 merupakan O V fidokumen O ARG2 hidupfl O ARG2 yang O ARG2 senantiasa O ARG2 diperbaiki O ARG2 diperbaharui O ARG2 dan O ARG2 dimutakhirkan O ARG2 sesuai O ARG2 dengan O ARG2 dinamika O ARG2 kebutuhan O ARG2 dan O ARG2 perubahan O ARG2 zaman O ARG2 Masukan O ARG1 dari O ARG1 berbagai O ARG1 kalangan O ARG1 yang O ARG1 dialamatkan O ARG1 kepada O ARG1 penulis O ARG1 dan O ARG1 laman O ARG1 http://bukukemdikbudgoid O ARG1 atau O ARG1 melalui O ARG1 email O ARG1 buku@kemdikbudgoiddiharapkan O ARG1 dapat O ARG1 meningkatkan O ARG1 kualitas O ARG1 buku O ARG1 ini O ARG1 Katalog O ARG1 Dalam O ARG1 Terbitan O ARG1 KDT O ARG1 I O ARG1 ndonesia O ARG1 Kementer O ARG1 ian O ARG1 Pendidik O ARG1 an O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 Sejarah O ARG1 Indonesia/ O ARG1 Kementerian O ARG1 Pendidikan O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan-- O ARG1 Edisi O ARG1 Revisi O ARG1 Jakarta: O ARG1 Kementerian O ARG1 Pendidikan O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 201 O ARG1 Untuk O ARG1 SMA/MA/SMK/MAK O ARG1 Kelas O ARG1 X O ARG1 ISBN O ARG1 978-602-427-122-0 O ARG1 jilid O ARG1 lengkap O ARG1 ISBN O ARG1 978-602-427-123-7 O ARG1 jilid O ARG1 1 O ARG1 1 O ARG1 S O ARG1 ejarah O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 -- O ARG1 Studi O ARG1 dan O ARG1 Pengajaran O ARG1 I O ARG1 Kementer O ARG1 ian O ARG1 Pendidik O ARG1 an O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 9598 B-DATE ARG1 Penulis O ARG1 : O ARG1 R O ARG1 estu O ARG1 Gunawan O ARG1 Amur O ARG1 wani O ARG1 Dwi O ARG1 Lestar O ARG1 iningsih O ARG1 dan O ARG1 Sardiman O ARG1 Penelaah O ARG1 : O ARG1 M O ARG1 ohammad O ARG1 Iskandar O ARG1 Har O ARG1 iyono O ARG1 Mumuh O ARG1 Muhsin O ARG1 Z O ARG1 dan O ARG1 Baha™ O ARG1 Uddin O ARG1 Penyelia O ARG1 Penerbitan O ARG1 : O ARG1 Pusat O ARG1 Kur O ARG1 ikulum O ARG1 dan O ARG1 Per O ARG1 bukuan O ARG1 Balitbang O ARG1 Kemendik O ARG1 bud O ARG1 Cetakan O ARG1 Ke- O ARG1 201 O ARG1 Edisi O ARG1 Revisi O ARG1 Disusun O ARG1 dengan O ARG1 huruf O ARG1 Frutiger O ARG1 11 O ARG1 pt O ARG1 iii O ARG1 KATA O ARG1 PENGANTAR O ARG1 Puji O ARG1 syukur O ARG1 alhamdullilah O ARG1 kita O ARG1 panjatkan O ARG1 ke O ARG1 hadirat O ARG1 Tuhan O ARG1 Yang O ARG1 Maha O ARG1 Esa O ARG1 karena O ARG1 atas O ARG1 berkat O ARG1 dan O ARG1 rahmatNya O ARG1 sehingga O ARG1 buku O ARG1 pelajaran O ARG1 Sejarah O ARG1 kelas O ARG1 X O ARG1 kurikulum O ARG1 2013 B-DATE ARG1 dapat O ARG1 terselesaikan O ARG1 Buku O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARG1 tangan O ARG1 anda O ARG1 ini O ARG1 sudah O ARG1 beberapa O ARG1 kali O ARG1 mengalami O V revisi O ARG2 Mungkin O ARG1 muncul O ARG1 pertanyaan O ARG1 dari O ARG1 para O ARG1 siswa O ARG1 apa O ARG1 perbedaan O ARG1 buku O ARG1 Kurikulum O ARG1 13 O ARG1 K O ARG1 13 O ARG1 dengan O ARG1 buku O ARG1 kurikulum O ARG1 sebelumnya? O ARG1 Ada O ARG1 beberapa O ARG1 hal O ARG1 yang O ARG1 perlu O ARG1 diketahui O ARG1 oleh O ARG1 siswa O ARG1 dan O ARG1 para O ARG1 pemangku O ARG1 kepentingan O ARG1 yang O ARG1 berhubungan O ARG1 dengan O ARG1 pembelajaran O ARG1 sejarah O ARG1 Dalam O ARG1 K O ARG1 13 O ARG1 ini O ARG1 diharapkan O ARG1 siswa O ARG1 tidak O ARG1 hanya O ARG1 menghafal O ARG1 tetapi O ARG1 juga O ARG1 mampu O ARG1 melakukan O ARG1 penulisan O ARG1 dan O ARG1 mendiskripsikan O ARG1 setiap O ARG1 peristiwa O ARG1 sejarah O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V Selain O ARG1 itu O ARG1 siswa O ARG1 diharapkan O ARG1 dapat O ARG1 mengaitkan O ARG1 berbagai O ARG1 peristiwa O ARG1 di O ARG1 daerahnya O ARG1 dengan O ARG1 peristiwa O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V tingkat O ARG2 nasional O ARG2 maupun O ARG2 global O ARG2 Oleh O ARG1 karena O ARG1 itu O ARG1 kemampuan O ARG1 melakukan O ARG1 analisis O ARG1 berbagai O ARG1 peristiwa O ARG1 sejarah O ARG1 sangat O ARG1 diperlukan O ARG1 Untuk O ARG1 itu O ARG1 siswa O ARG1 diwajibkan O ARG1 selain O ARG1 membaca O ARG1 buku O ARG1 ini O ARG1 juga O ARG1 harus O ARG1 mencari O ARG1 sumber-sumber O ARG1 rujukan O ARG1 lain O ARG1 yang O ARG1 relevan O ARG1 Dengan O ARG1 mempelajari O ARG1 sejarah O ARG1 diharapkan O ARG1 siswa O ARG1 bisa O ARG1 mengambil O ARG1 nilai-nilai O ARG1 setiap O ARG1 peristiwa O ARG1 sejarah O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V untuk O ARG2 memperkuat O ARG2 rasa O ARG2 cinta O ARG2 tanah O ARG2 air O ARG2 bangga O ARG2 dan O ARG2 meningkatkan O ARG2 nasionalisme O ARG2 Terwujudnya O ARG2 buku O ARG2 ini O ARG2 tidak O ARG2 terlepas O ARG2 dari O ARG2 peran O ARG2 beberapa O ARG2 penulis O ARG2 sebelumnya O ARG2 Untuk O ARG1 itu O ARG1 kami O ARG1 mengucapkan O ARG1 terima O ARG1 kasih O ARG1 kepada O ARG1 Prof O ARG1 Anhar O ARG1 Gonggong O ARG1 yang O ARG1 telah O ARG1 membaca O ARG1 draft O ARG1 naskah O ARG1 buku O ARG1 ini O ARG1 dan O ARG1 memberi O ARG1 beberapa O ARG1 masukan O ARG1 penting O ARG1 untuk O ARG1 perbaikan O ARG1 naskah O ARG1 ini O ARG1 Mumuh O ARG1 Muhsin O ARG1 yang O ARG1 ditunjuk O ARG1 oleh O ARG1 Pusat O ARG1 Kurikulum O ARG1 dan O ARG1 Perbukuan O ARG1 Kemendikbud O ARG1 kami O ARG1 ucapkan O ARG1 terima O ARG1 kasih O ARG1 atas O ARG1 segala O ARG1 masukannya O ARG1 Terima O ARG1 kasih O ARG1 kepada O ARG1 Tim O ARG1 dari O ARG1 Puskurbuk O ARG1 yang O ARG1 telah O ARG1 bekerja O ARG1 sejak O ARG1 tahun O ARG1 2012 B-DATE ARG1 sampai O ARG1 dengan O ARG1 2016 B-DATE ARG1 untuk O ARG1 mendampingi O ARG1 penyelesaian O ARG1 buku O ARG1 ini O ARG1 iv O ARG1 Buku O ARG1 ini O ARG1 sudah O ARG1 beberapa O ARG1 kali O ARG1 dilakukan O ARG1 revisi O ARG1 dan O ARG1 perbaikan O ARG1 Oleh O ARG1 karena O ARG1 itu O ARG1 masukan O ARG1 dari O ARG1 berbagai O ARG1 pihak O ARG1 sangat O ARG1 diharapkan O ARG1 untuk O ARG1 perbaikan O ARG1 di O ARG1 masa O ARG1 mendatang O ARG1 Untuk O ARG1 mendiskusikan O ARG1 berbagai O ARG1 hal O ARG1 yang O ARG1 dikira O ARG1 belum O ARG1 jelas O ARG1 atau O ARG1 memerlukan O ARG1 klarifikasi O ARG1 kami O ARG1 siap O ARG1 untuk O ARG1 mendiskusikan O ARG1 lebih O ARG1 lanjut O ARG1 Selamat O ARG1 belajar O ARG1 sejarah O ARG1 untuk O ARG1 merancang O ARG1 masa O ARG1 depan O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 baik O ARG1 Jakarta; O ARG1 Januari O ARG1 2016 B-DATE ARG1 Penulis O ARG1 v O ARG1 DAFTAR O ARG1 ISI O ARG1 Kata O ARG1 Pengantar O ARG1 iii O ARG1 Daftar O ARG1 Isi O ARG1 v O ARG1 Bab O ARG1 I O ARG1 Menelusuri O ARG1 Per O ARG1 adaban O ARG1 Awal O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 1 O ARG1 A O ARG1 Sebelum O ARG1 Mengenal O ARG1 Tulisan O ARG1 3 O ARG1 B O ARG1 Terbentuknya O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 – O ARG1 8 O ARG1 C O ARG1 Mengenal O ARG1 Manusia O ARG1 Purba O ARG1 – O ARG1 18 O ARG1 1 O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 – O ARG1 19 O ARG1 2 O ARG1 Trinil O ARG1 Ngawi O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Timur O ARG1 – O ARG1 21 O ARG1 3 O ARG1 Perdebatan O ARG1 Antara O ARG1 Pithecantropus O ARG1 ke O ARG1 Homo O ARG1 Erectus O ARG1 30 O ARG1 D O ARG1 Asal O ARG1 Usul O ARG1 Persebaran O ARG1 Nenek O ARG1 Moyang O ARG1 Bangsa O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 – O ARG1 34 O ARG1 1 O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 –– O ARG1 35 O ARG1 2 O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 –– O ARG1 36 O ARG1 3 O ARG1 Melanesoid O ARG1 37 O ARG1 4 O ARG1 Negrito O ARG1 dan O ARG1 Weddid O ARG1 38 O ARG1 5 O ARG1 Teori O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Africa O ARG1 dan O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Taiwan O ARG1 46 O ARG1 1 O ARG1 Pola O ARG1 Hunian O ARG1 46 O ARG1 2 O ARG1 Dari O ARG1 Berburu O ARG1 Meramu O ARG1 sampai O ARG1 Bercocok O ARG1 Tanam O ARG1 47 O ARG1 3 O ARG1 Sistem O ARG1 Kepercayaan O ARG1 49 O ARG1 F O ARG1 Perkembangan O ARG1 Teknologi O ARG1 54 O ARG1 1 O ARG1 Antara O ARG1 Batu O ARG1 dan O ARG1 Tulang O ARG1 55 O ARG1 2 O ARG1 Antara O ARG1 Pantai O ARG1 dan O ARG1 Gua O ARG1 58 O ARG1 3 O ARG1 Mengenal O ARG1 Api O ARG1 61 O ARG1 vi O ARG1 4 O ARG1 Sebuah O ARG1 Revolusi O ARG1 63 O ARG1 5 O ARG1 Konsep O ARG1 Ruang O ARG1 pada O ARG1 Hunian O ARG1 Arsitektur O ARG1 66 O ARG1 Kesimpulan O ARG1 69 O ARG1 Bab O ARG1 II O ARG1 Pedagang O ARG1 Penguasa O ARG1 dan O ARG1 Pujangga O ARG1 pada O ARG1 Masa O ARG1 Klasik O ARG1 Hindu O ARG1 dan O ARG1 Buddha O ARG1 73 O ARG1 A O ARG1 Pengaruh O ARG1 Budaya O ARG1 India O ARG1 ––– O ARG1 75 O ARG1 B O ARG1 Kerajaan-Kerajaan O ARG1 pada O ARG1 Masa O ARG1 Hindu-Buddha O ARG1 – O ARG1 86 O ARG1 1 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Kutai O ARG1 –– O ARG1 87 O ARG1 2 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Tarumanegara O ARG1 90 O ARG1 3 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Kalingga O ARG1 97 O ARG1 4 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Sriwijaya B-ORG ARG1 –– O ARG1 100 O ARG1 5 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Mataram O ARG1 Kuno O ARG1 –– O ARG1 110 O ARG1 6 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Kediri O ARG1 –– O ARG1 125 O ARG1 7 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Singhasari O ARG1 – O ARG1 129 O ARG1 8 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Majapahit B-ORG ARG1 – O ARG1 136 O ARG1 9 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Buleleng O ARG1 dan O ARG1 Kerajaan O ARG1 Dinasti O ARG1 Warmadewa O ARG1 di O ARG1 Bali B-LOC ARG1 145 O ARG1 10 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Tulang O ARG1 Bawang O ARG1 146 O ARG1 11 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Kota O ARG1 Kapur O ARG1 147 O ARG1 C O ARG1 Terbentuknya O ARG1 Jaringan O ARG1 Nusantara O ARG1 Melalui O ARG1 Perdagangan O ARG1 151 O ARG1 D O ARG1 Akulturasi O ARG1 Kebudayaan O ARG1 Nusantara O ARG1 dan O ARG1 Hindu-Buddha O ARG1 157 O ARG1 Kesimpulan O ARG1 165 O ARG1 Bab O ARG1 III O ARG1 Islamisasi O ARG1 dan O ARG1 Silang O ARG1 Budaya O ARG1 di O ARG1 Nusantara O ARG1 168 O ARG1 A O ARG1 170 O ARG1 B O ARG1 Islam O ARG1 dan O ARG1 Jaringan O ARG1 Perdagangan O ARG1 Antarpulau O ARG1 176 O ARG1 C O ARG1 Islam O ARG1 Masuk O ARG1 Istana O ARG1 Raja O ARG1 184 O ARG1 1 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 –– O ARG1 185 O ARG1 2 O ARG1 Kerajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 202 O ARG1 vii O ARG1 3 O ARG1 Kerajaan- O ARG1 erajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 Kalimantan O ARG1 21 O ARG1 4 O ARG1 Kerajaan- O ARG1 erajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 22 O ARG1 5 O ARG1 Kerajaan- O ARG1 erajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 Maluku O ARG1 Utara O ARG1 22 O ARG1 6 O ARG1 Kerajaan- O ARG1 erajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 Papua O ARG1 229 O ARG1 7 O ARG1 Kerajaan- O ARG1 erajaan O ARG1 Islam O ARG1 di O ARG1 231 O ARG1 D O ARG1 Jaringan O ARG1 Keilmuan O ARG1 di O ARG1 Nusantara O ARG1 235 O ARG1 E O ARG1 Akulturasi O ARG1 dan O ARG1 Perkembangan O ARG1 Budaya O ARG1 Islam O ARG1 239 O ARG1 1 O ARG1 Seni O ARG1 Bangunan O ARG1 240 O ARG1 2 O ARG1 Seni O ARG1 Ukir O ARG1 245 O ARG1 3 O ARG1 Aksara O ARG1 dan O ARG1 Seni O ARG1 Sastra O ARG1 246 O ARG1 4 O ARG1 Kesenian O ARG1 248 O ARG1 5 O ARG1 Kalender O ARG1 248 O ARG1 F O ARG1 Proses O ARG1 Integrasi O ARG1 Nusantara O ARG1 250 O ARG1 1 O ARG1 Peranan O ARG1 Para O ARG1 Ulama O ARG1 alam O ARG1 Proses O ARG1 Integrasi O ARG1 250 O ARG1 2 O ARG1 Peran O ARG1 Perdagangan O ARG1 Antarpulau O ARG1 251 O ARG1 3 O ARG1 Peran O ARG1 Bahasa O ARG1 252 O ARG1 Kesimpulan O ARG1 254 O ARG1 Latihan O ARG1 Ulangan O ARG1 256 O ARG1 Glosarium O ARG1 258 O ARG1 Daftar O ARG1 Pustaka O ARG1 265 O ARG1 Pro˜l O ARG1 Penulis O ARG1 271 O ARG1 Pro˜l O ARG1 P O ARG1 enelaah O ARG1 275 O ARG1 Pro˜l O ARG1 Editor O ARG1 280 O ARG1 viii O ARG1 Gambar O ARG1 11 O ARG1 Waruga O ARG1 1 O ARG1 Bab O ARG1 I O ARG1 Menelusuri O ARG1 Peradaban O ARG1 Awal O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Œ O ARG1 Œ O ARG1 Arysio O ARG1 Santos O ARG1 2010 B-DATE ARG1 K O ARG1 utipan O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 menunjukkan O ARG1 bahwa O ARG1 keberadaan O ARG1 tanah O ARG1 air O ARG1 kita O ARG1 tidak O ARG1 dapat O ARG1 dilepaskan O ARG1 dari O ARG1 rangkaian O ARG1 peristiwa O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 sudah O ARG1 terjadi O V sejak O ARG2 zaman O ARG2 dahulu O ARG2 Jadi O ARG1 dinamika O ARG1 sejarah O ARG1 yang O ARG1 telah O ARG1 bermula O ARG1 sejak O ARG1 manusia O ARG1 ada O ARG1 jika O ARG1 dirunut O ARG1 hingga O ARG1 sekarang O ARG1 kita O ARG1 akan O ARG1 menemukan O ARG1 bahwa O ARG1 kesinambungan O ARG1 sejarah O ARG1 tidak O ARG1 mudah O ARG1 terputus O ARG1 meskipun O ARG1 segala O ARG1 macam O ARG1 perubahan O ARG1 telah O ARG1 terjadi O V 2 O ARG2 ASAL O ARG2 USUL O ARG2 NENEK O ARG2 MOYANG O ARG2 BANGSA O ARG2 INDONESIA O ARG2 Sebelum O ARG2 Mengenal O ARG2 Tulisan O ARG2 Terbentuknya O ARG2 Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 Mengenal O ARG2 Manusia O ARG2 Purba O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 Perkembangan O ARG2 Teknologi O ARG2 Antara O ARG2 Batu O ARG2 dan O ARG2 Tulang O ARG2 Antara O ARG2 Pantai O ARG2 dan O ARG2 Gua O ARG2 Sebuah O ARG2 Revolusi O ARG2 Konsep O ARG2 Ruang O ARG2 Pada O ARG2 Hunian O ARG2 Pola O ARG2 Hunian O ARG2 Mengenal O ARG2 Api O ARG2 Berburu-Meramu O ARG2 sampai O ARG2 Bercocok O ARG2 Tanam O ARG2 Sistem O ARG2 Kepercayaan O ARG2 Corak O ARG2 Kehidupan O ARG2 Masyarakat O ARG2 Praaksara O ARG2 Dilihat O ARG2 dari O ARG2 Berawal O ARG2 dari O ARG2 Diketahui O ARG2 melalui O ARG2 PETA O ARG2 KONSEP O ARG2 3 O ARG2 A O ARG2 Sebelum O ARG2 Mengenal O ARG2 Tulisan O ARG2 Mengamati O ARG2 Lingkungan O ARG2 Di O ARG2 era O ARG2 modern O ARG2 ini O ARG2 jika O ARG2 kalian O ARG2 menengok O ARG2 peralatan O ARG2 dapur O ARG2 masa O ARG2 kini O ARG2 di O ARG2 beberapa O ARG2 daerah O ARG2 perdesaan O ARG2 mungkin O ARG2 masih O ARG2 menemukan O ARG2 peralatan O ARG2 masak O ARG2 yang O ARG2 terbuat O ARG2 dari O ARG2 batu O ARG2 Misalnya O ARG1 alat O ARG1 untuk O ARG1 menghaluskan O ARG1 bumbu O ARG1 masak O ARG1 Di O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 cobek O ARG1 mungkin O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 lain O ARG1 mempunyai O ARG1 nama O ARG1 yang O ARG1 berbeda-beda O ARG1 Jadi O ARG1 meskipun O ARG1 kini O ARG1 kehidupan O ARG1 sudah O ARG1 modern O ARG1 ternyata O ARG1 masih O ARG1 ada O ARG1 peralatan O ARG1 manusia O ARG1 pada O ARG1 masa O ARG1 praaksara O ARG1 yang O ARG1 masih O ARG1 bertahan O ARG1 sampai O ARG1 sekarang O ARG1 Untuk O ARG1 mengetahui O ARG1 apa O ARG1 siapa O ARG1 dan O ARG1 bagaimana O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 kamu O ARG1 dapat O ARG1 mempelajari O ARG1 bacaan O ARG1 berikut O ARG1 ini O ARG1 TUJUAN O ARG1 PEMBELAJARAN O ARG1 4 O ARG1 Manusia O ARG1 purba O ARG1 tidak O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 dalam O ARG1 kebudayaannya O ARG1 Periode O ARG1 kehidupan O ARG1 ini O ARG1 dikenal O V dengan O ARG2 zaman O ARG2 praaksara O ARG2 Masa O ARG1 praaksara O ARG1 berlangsung O V sangat O ARG2 lama O ARG2 jauh O ARG2 melebihi O ARG2 periode O ARG2 kehidupan O ARG2 manusia O ARG2 yang O ARG2 sudah O ARG2 mengenal O ARG2 tulisan O ARG2 Oleh O ARG1 karena O ARG1 itu O ARG1 untuk O ARG1 dapat O ARG1 memahami O ARG1 perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 pada O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 kita O ARG1 perlu O ARG1 mengenali O ARG1 tahapan-tahapannya O ARG1 Memahami O ARG1 Teks O ARG1 Sebelum O ARG1 mengenali O ARG1 tahapan-tahapan O ARG1 atau O ARG1 pembabakan O ARG1 perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 dan O ARG1 kebudayaan O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 perlu O ARG1 kamu O ARG1 ketahui O ARG1 lebih O ARG1 dalam O ARG1 yang O ARG1 dimaksud O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 Praaksara O ARG1 adalah O ARG1 istilah O ARG1 untuk O ARG1 menggantikan O ARG1 istilah O ARG1 prasejarah O ARG1 Penggunaan O ARG1 istilah O ARG1 prasejarah O ARG1 untuk O ARG1 menggambarkan O ARG1 perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 dan O ARG1 budaya O ARG1 manusia O ARG1 saat O ARG1 belum O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 kurang O ARG1 tepat O ARG1 berarti O ARG1 sebelum O ARG1 dan O ARG1 adalah O ARG1 peristiwa O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V pada O ARG2 masa O ARG2 lalu O ARG2 yang O ARG2 berhubungan O ARG2 dengan O ARG2 aktivitas O ARG2 dan O ARG2 perilaku O ARG2 manusia O ARG2 sehingga O ARG2 prasejarah O ARG2 berarti O ARG2 sebelum O ARG2 ada O ARG2 sejarah O ARG2 Sebelum O ARG1 ada O ARG1 sejarah O ARG1 berarti O ARG1 sebelum O ARG1 ada O ARG1 aktivitas O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 Dalam O ARG1 kenyataannya O ARG1 sekalipun O ARG1 belum O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 makhluk O ARG1 yang O ARG1 dinamakan O ARG1 manusia O ARG1 sudah O ARG1 memiliki O ARG1 sejarah O ARG1 dan O ARG1 sudah O ARG1 menghasilkan O ARG1 kebudayaan O ARG1 Oleh O ARG1 karena O ARG1 itu O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 mempopulerkan O ARG1 istilah O ARG1 praaksara O ARG1 untuk O ARG1 menggantikan O ARG1 istilah O ARG1 prasejarah O ARG1 Praaksara O ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 dua O ARG1 kata O ARG1 yakni O ARG1 yang O ARG1 berarti O ARG1 sebelum O ARG1 dan O ARG1 yang O ARG1 berarti O ARG1 tulisan O ARG1 Dengan O ARG1 demikian O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 adalah O ARG1 masa O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 sebelum O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 Ada O ARG1 istilah O ARG1 yang O ARG1 mirip O ARG1 dengan O ARG1 istilah O ARG1 praaksara O ARG1 yakni O ARG1 istilah O ARG1 Nir O ARG1 berarti O ARG1 tanpa O ARG1 dan O ARG1 berarti O ARG1 tulisan O ARG1 Karena O ARG1 belum O ARG1 ada O ARG1 tulisan O ARG1 maka O ARG1 untuk O ARG1 mengetahui O ARG1 sejarah O ARG1 dan O ARG1 hasil-hasil O ARG1 kebudayaan O ARG1 manusia O ARG1 adalah O ARG1 dengan O ARG1 melihat O ARG1 beberapa O ARG1 sisa O ARG1 peninggalan O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 kita O ARG1 temukan O ARG1 5 O ARG1 Kapan O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 itu O ARG1 berakhir? O ARG1 Zaman O ARG1 praaksara O ARG1 dimulai O ARG1 sudah O ARG1 tentu O ARG1 sejak O ARG1 manusia O ARG1 ada O ARG1 Zaman O ARG1 praaksara O ARG1 berakhir O ARG1 setelah O ARG1 manusia O ARG1 mulai O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 Pertanyaan O ARG1 yang O ARG1 sulit O ARG1 untuk O ARG1 dijawab O ARG1 adalah O ARG1 kapan O ARG1 tepatnya O ARG1 manusia O ARG1 itu O ARG1 mulai O ARG1 ada O ARG1 di O ARG1 bumi O ARG1 ini O ARG1 sebagai O ARG1 pertanda O ARG1 dimulainya O ARG1 zaman O ARG1 praaksara? O ARG1 Sampai O ARG1 sekarang O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 belum O ARG1 dapat O ARG1 secara O ARG1 pasti O ARG1 menunjuk O ARG1 waktu O ARG1 kapan O ARG1 mulai O ARG1 ada O ARG1 manusia O ARG1 di O ARG1 muka O ARG1 bumi O ARG1 ini O ARG1 Untuk O ARG1 menjawab O ARG1 pertanyaan O ARG1 itu O ARG1 kamu O ARG1 perlu O ARG1 memahami O ARG1 kronologi O ARG1 perjalanan O ARG1 kehidupan O ARG1 di O ARG1 permukaan O ARG1 bumi O ARG1 yang O ARG1 rentang O ARG1 waktunya O ARG1 sangat O ARG1 panjang O ARG1 Bumi O ARG1 yang O ARG1 kita O ARG1 huni O ARG1 sekarang O ARG1 diperkirakan O ARG1 mulai O ARG1 terbentuk O ARG1 sekitar O ARG1 2500 B-DATE ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 Bagaimana O ARG1 kalau O ARG1 kita O ARG1 ingin O ARG1 melakukan O ARG1 kajian O ARG1 tentang O ARG1 kehidupan O ARG1 zaman O ARG1 praaksara? O ARG1 Untuk O ARG1 menyelidiki O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 para O ARG1 sejarawan O ARG1 harus O ARG1 menggunakan O ARG1 metode O ARG1 penelitian O ARG1 ilmu O ARG1 arkeologi O ARG1 dan O ARG1 juga O ARG1 ilmu O ARG1 alam O ARG1 seperti O ARG1 geologi O ARG1 dan O ARG1 biologi O ARG1 Ilmu O ARG1 arkeologi O ARG1 adalah O ARG1 bidang O ARG1 ilmu O ARG1 yang O ARG1 mengkaji O ARG1 bukti-bukti O ARG1 atau O ARG1 jejak O ARG1 tinggalan O ARG1 fisik O ARG1 seperti O ARG1 lempeng O ARG1 artefak O ARG1 monumen O ARG1 candi O ARG1 dan O ARG1 sebagainya O ARG1 Berikutnya O ARG1 menggunakan O ARG1 ilmu O ARG1 geologi O ARG1 dan O ARG1 percabangannya O ARG1 terutama O ARG1 yang O ARG1 berkenaan O ARG1 dengan O ARG1 pengkajian O ARG1 usia O ARG1 lapisan O ARG1 bumi O ARG1 dan O ARG1 biologi O ARG1 berkenaan O ARG1 dengan O ARG1 kajian O ARG1 tentang O ARG1 ragam O ARG1 hayati O ARG1 makhluk O ARG1 hidup O ARG1 Mengingat O ARG1 jauhnya O ARG1 jarak O ARG1 waktu O ARG1 masa O ARG1 praaksara O ARG1 dengan O ARG1 kita O ARG1 sekarang O ARG1 maka O ARG1 tidak O ARG1 jarang O ARG1 orang O ARG1 mempersoalkan O ARG1 apa O ARG1 perlunya O ARG1 kita O ARG1 belajar O ARG1 tentang O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 yang O ARG1 sudah O ARG1 lama O ARG1 ditinggalkan O ARG1 oleh O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 Pandangan O ARG1 seperti O ARG1 ini O ARG1 sungguh O ARG1 menyesatkan O ARG1 sebab O ARG1 tentu O ARG1 ada O ARG1 hubungannya O ARG1 dengan O ARG1 kekinian O ARG1 kita O ARG1 Beberapa O ARG1 di O ARG1 antaranya O ARG1 akan O ARG1 dikemukakan O ARG1 berikut O ARG1 ini O ARG1 Untuk O ARG1 memperkaya O ARG1 pengetahuan O ARG1 tentang O ARG1 hal O ARG1 ini O ARG1 kamu O ARG1 bisa O ARG1 membaca O ARG1 Koentjaraningrat O ARG1 Manusia O ARG1 dan O ARG1 Kebudayaan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dan O ARG1 Habib O ARG1 Mustopo O ARG1 dkk O ARG1 6 O ARG1 Data O ARG1 etnografi O ARG1 yang O ARG1 menggambarkan O ARG1 kehidupan O ARG1 masyarakat O ARG1 praaksara O ARG1 ternyata O ARG1 masih O ARG1 berlangsung O V sampai O ARG2 sekarang O ARG2 Entah O ARG1 itu O ARG1 pola O ARG1 hunian O ARG1 pola O ARG1 pertanian O ARG1 subsistensi O ARG1 teknologi O ARG1 tradisional O ARG1 dan O ARG1 konsepsi O ARG1 kepercayaan O ARG1 tentang O ARG1 hubungan O ARG1 harmoni O ARG1 antara O ARG1 manusia O ARG1 dan O ARG1 alam O ARG1 bahkan O ARG1 kebiasaan O ARG1 memelihara O ARG1 hewan O ARG1 seperti O ARG1 anjing O ARG1 dan O ARG1 kucing O ARG1 di O ARG1 lingkungan O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 perkotaan O ARG1 Demikian O ARG1 pula O ARG1 kebiasaan O ARG1 bertani O ARG1 merambah O ARG1 hutan O ARG1 dengan O ARG1 motode O ARG1 ‚tebang O ARG1 lalu O ARG1 bakar™ O ARG1 untuk O ARG1 memenuhi O ARG1 kebutuhan O ARG1 secukupnya O ARG1 masih O ARG1 ada O ARG1 hingga O ARG1 kini O ARG1 Namun O ARG1 kebiasaan O ARG1 merambah O ARG1 hutan O ARG1 dan O ARG1 hidup O ARG1 berpindah-pindah O ARG1 pada O ARG1 masa O ARG1 lampau O ARG1 tidak O ARG1 menimbulkan O ARG1 malapetaka O ARG1 asap O ARG1 yang O ARG1 mengganggu O ARG1 penerbangan O ARG1 domestik O ARG1 Selain O ARG1 itu O ARG1 juga O ARG1 mengganggu O ARG1 bandara O ARG1 negara O ARG1 tetangga O ARG1 Singapura O ARG1 dan O ARG1 Malaysia O ARG1 seperti O ARG1 yang O ARG1 sering O ARG1 terjadi O V akhir-akhir O ARG2 ini O ARG2 Teknologi O ARG1 manusia O ARG1 modernlah O ARG1 yang O ARG1 mampu O ARG1 melakukan O ARG1 perambahan O ARG1 hutan O ARG1 secara O ARG1 besar-besaran O ARG1 entah O ARG1 itu O ARG1 untuk O ARG1 perkebunan O ARG1 atau O ARG1 pertambangan O ARG1 dan O ARG1 permukiman O ARG1 sehingga O ARG1 menimbulkan O ARG1 malapetaka O ARG1 kabut O ARG1 asap O ARG1 dan O ARG1 kerusakan O ARG1 lingkungan O ARG1 Arti O ARG1 penting O ARG1 dari O ARG1 pembelajaran O ARG1 tentang O ARG1 sejarah O ARG1 kehidupan O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 pertama-tama O ARG1 adalah O ARG1 kesadaran O ARG1 akan O ARG1 asal O ARG1 usul O ARG1 manusia O ARG1 Semakin O ARG1 tinggi O ARG1 tumbuhan O ARG1 itu O ARG1 semakin O ARG1 dalam O ARG1 pula O ARG1 akarnya O ARG1 menghunjam O ARG1 ke O ARG1 bumi O ARG1 hingga O ARG1 tidak O ARG1 mudah O ARG1 tumbang O ARG1 dari O ARG1 terpaan O ARG1 angin O ARG1 badai O ARG1 atau O ARG1 bencana O ARG1 alam O ARG1 lainnya O ARG1 Semakin O ARG1 berbudaya O ARG1 seseorang O ARG1 atau O ARG1 kelompok O ARG1 masyarakat O ARG1 semakin O ARG1 dalam O ARG1 pula O ARG1 kesadaran O ARG1 kolektifnya O ARG1 tentang O ARG1 asal O ARG1 usul O ARG1 dan O ARG1 penghargaan O ARG1 terhadap O ARG1 tradisi O ARG1 Jika O ARG1 tidak O ARG1 demikian O ARG1 manusia O ARG1 yang O ARG1 melupakan O ARG1 budaya O ARG1 bangsanya O ARG1 akan O ARG1 mudah O ARG1 terombang-ambing O ARG1 oleh O ARG1 terpaan O ARG1 budaya O ARG1 asing O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 kuat O ARG1 sehingga O ARG1 dengan O ARG1 sendirinya O ARG1 kehilangan O ARG1 identitas O ARG1 diri O ARG1 Jadi O ARG1 bangsa O ARG1 yang O ARG1 gampang O ARG1 meninggalkan O ARG1 tradisi O ARG1 nenek O ARG1 moyangnya O ARG1 akan O ARG1 mudah O ARG1 didikte O ARG1 oleh O ARG1 budaya O ARG1 dominan O ARG1 dari O ARG1 luar O ARG1 yang O ARG1 bukan O ARG1 miliknya O ARG1 7 O ARG1 Kita O ARG1 bisa O ARG1 belajar O ARG1 banyak O ARG1 dari O ARG1 keberhasilan O ARG1 dan O ARG1 capaian O ARG1 prestasi O ARG1 terbaik O ARG1 dari O ARG1 pendahulu O ARG1 kita O ARG1 Sebaliknya O ARG1 kita O ARG1 juga O ARG1 belajar O ARG1 dari O ARG1 kegagalan O ARG1 mereka O ARG1 yang O ARG1 telah O ARG1 menimbulkan O ARG1 malapetaka O ARG1 bagi O ARG1 dirinya O ARG1 atau O ARG1 bagi O ARG1 banyak O ARG1 orang O ARG1 Untuk O ARG1 memetik O ARG1 pelajaran O ARG1 dari O ARG1 uraian O ARG1 ini O ARG1 dapat O ARG1 kita O ARG1 katakan O ARG1 bahwa O ARG1 nilai O ARG1 terpenting O ARG1 dalam O ARG1 pembelajaran O ARG1 sejarah O ARG1 tentang O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 dan O ARG1 sesudahnya O ARG1 ada O ARG1 dua O ARG1 yaitu O ARG1 sebagai O ARG1 inspirasi O ARG1 untuk O ARG1 pengembangan O ARG1 nalar O ARG1 kehidupan O ARG1 dan O ARG1 sebagai O ARG1 peringatan O ARG1 Selebihnya O ARG1 kecerdasan O ARG1 dan O ARG1 pikiran-pikiran O ARG1 kritislah O ARG1 yang O ARG1 akan O ARG1 menerangi O ARG1 kehidupan O ARG1 masa O ARG1 kini O ARG1 dan O ARG1 masa O ARG1 depan O ARG1 Sekarang O ARG1 muncul O ARG1 pertanyaan O ARG1 sejak O ARG1 kapan O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 berakhir? O ARG1 Sudah O ARG1 barang O ARG1 tentu O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 itu O ARG1 berakhir O ARG1 setelah O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 mulai O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 Terkait O ARG1 dengan O ARG1 masa O ARG1 berakhirnya O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 masing-masing O ARG1 tempat O ARG1 akan O ARG1 berbeda O ARG1 Penduduk O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 baru O ARG1 memasuki O ARG1 masa O ARG1 aksara O ARG1 sekitar O ARG1 abad O ARG1 ke-5 O ARG1 M O ARG1 Hal O ARG1 ini O ARG1 jauh O ARG1 lebih O ARG1 terlambat O ARG1 bila O ARG1 dibandingkan O ARG1 di O ARG1 tempat O ARG1 lain O ARG1 misalnya O ARG1 Mesir O ARG1 dan O ARG1 Mesopotamia O ARG1 yang O ARG1 sudah O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan O ARG1 sejak O ARG1 sekitar O ARG1 tahun O ARG1 3000 B-DATE ARG1 SM O ARG1 Fakta-fakta O ARG1 masa O ARG1 aksara O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dihubungkan O ARG1 dengan O ARG1 temuan O ARG1 prasasti O ARG1 peninggalan O ARG1 kerajaan O ARG1 tua O ARG1 seperti O ARG1 Kerajaan O ARG1 Kutai O ARG1 di O ARG1 Muara O ARG1 Kaman O ARG1 Kalimantan O ARG1 Timur O ARG1 8 O ARG1 Uji O ARG1 Kompetensi O ARG1 1 O ARG1 Mengapa O ARG1 istilah O ARG1 praaksara O ARG1 lebih O ARG1 tepat O ARG1 dibandingkan O ARG1 dengan O ARG1 istilah O ARG1 prasejarah O ARG1 untuk O ARG1 menggambarkan O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 sebelum O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan? O ARG1 2 O ARG1 Secara O ARG1 metodologis O ARG1 bagaimana O ARG1 kita O ARG1 dapat O ARG1 mengetahui O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 sebelum O ARG1 mengenal O ARG1 tulisan? O ARG1 3 O ARG1 Mesir O ARG1 mengakhiri O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 sekitar O ARG1 tahun O ARG1 3000 B-DATE ARG1 SM O ARG1 tetapi O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 baru O ARG1 abad O ARG1 ke-5 O ARG1 M O ARG1 Mengapa O ARG1 demikian? O ARG1 4 O ARG1 Apa O ARG1 saja O ARG1 pelajaran O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 kita O ARG1 peroleh O ARG1 dari O ARG1 belajar O ARG1 kehidupan O ARG1 pada O ARG1 zaman O ARG1 praaksara? O ARG1 B O ARG1 Terbentuknya O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Mengamati O ARG1 lingkungan O ARG1 Bumi O ARG1 kita O ARG1 yang O ARG1 terhampar O ARG1 luas O ARG1 ini O ARG1 diciptakan O ARG1 Tuhan O ARG1 Yang O ARG1 Maha O ARG1 Pencipta O ARG1 untuk O ARG1 kehidupan O ARG1 dan O ARG1 kepentingan O ARG1 hidup O ARG1 manusia O ARG1 Di O ARG1 bumi O ARG1 ini O ARG1 hidup O ARG1 berbagai O ARG1 flora O ARG1 dan O ARG1 fauna O ARG1 serta O ARG1 tempat O ARG1 bersemainya O ARG1 manusia O ARG1 dengan O ARG1 keturunannya O ARG1 Di O ARG1 bumi O ARG1 ini O ARG1 kita O ARG1 bisa O ARG1 menyaksikan O ARG1 keindahan O ARG1 alam O ARG1 kita O ARG1 bisa O ARG1 beraktivitas O ARG1 dan O ARG1 berikhtiar O ARG1 memenuhi O ARG1 kebutuhan O ARG1 hidup O ARG1 kita O ARG1 Namun O ARG1 harus O ARG1 dipahami O ARG1 bahwa O ARG1 bumi O ARG1 kita O ARG1 juga O ARG1 sering O ARG1 menimbulkan O ARG1 bencana O ARG1 Sebagai O ARG1 contoh O ARG1 munculnya O ARG1 aktivitas O ARG1 lempeng O ARG1 bumi O ARG1 yang O ARG1 kemudian O ARG1 melahirkan O ARG1 gempa O ARG1 baik O ARG1 tektonis O ARG1 maupun O ARG1 vulkanis O ARG1 bahkan O ARG1 sampai O ARG1 menimbulkan O ARG1 tsunami O ARG1 Sebagai O ARG1 contoh O ARG1 tentu O ARG1 kamu O ARG1 masih O ARG1 ingat O ARG1 gempa O ARG1 dan O ARG1 tsunami O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V di O ARG2 9 O ARG2 Aceh O ARG2 gempa O ARG2 di O ARG2 Yogyakarta O ARG2 di O ARG2 Papua O ARG2 dan O ARG2 beberapa O ARG2 daerah O ARG2 lain O ARG2 termasuk O ARG2 beberapa O ARG2 gunung O ARG2 api O ARG2 meletus O ARG2 Bencana O ARG1 tersebut O ARG1 telah O ARG1 mengakibatkan O ARG1 ribuan O ARG1 nyawa O ARG1 hilang O ARG1 dan O ARG1 harta O ARG1 benda O ARG1 melayang O ARG1 Fenomena O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V itu O ARG2 merupakan O V bagian O ARG2 tak O ARG2 terpisahkan O ARG2 dari O ARG2 aktivitas O ARG2 panjang O ARG2 bumi O ARG2 kita O ARG2 sejak O ARG2 proses O ARG2 terjadinya O ARG2 alam O ARG2 semesta O ARG2 ratusan O ARG2 ribuan O ARG2 bahkan O ARG2 juta O ARG2 tahun O ARG2 yang O ARG2 lalu O ARG2 Proses O ARG1 tersebut O ARG1 secara O ARG1 geologis O ARG1 mengalami O V beberapa O ARG2 tahapan O ARG2 atau O ARG2 pembabakan O ARG2 waktu O ARG2 Berikut O ARG1 ini O ARG1 kita O ARG1 mencoba O ARG1 menelaah O ARG1 tentang O ARG1 pembabakan O ARG1 waktu O ARG1 alam O ARG1 secara O ARG1 geologis O ARG1 dan O ARG1 terbentuknya O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 terbentuk O ARG1 Memahami O ARG1 Teks O ARG1 Ada O ARG1 banyak O ARG1 teori O ARG1 dan O ARG1 penjelasan O ARG1 tentang O ARG1 penciptaan O ARG1 bumi O ARG1 mulai O ARG1 dari O ARG1 mitos O ARG1 sampai O ARG1 kepada O ARG1 penjelasan O ARG1 agama O ARG1 dan O ARG1 ilmu O ARG1 pengetahuan O ARG1 Kali O ARG1 ini O ARG1 kamu O ARG1 belajar O ARG1 sejarah O ARG1 sebagai O ARG1 cabang O ARG1 keilmuan O ARG1 pembahasannya O ARG1 adalah O ARG1 pendekatan O ARG1 ilmu O ARG1 pengetahuan O ARG1 yakni O ARG1 asumsi-asumsi O ARG1 ilmiah O ARG1 yang O ARG1 kiranya O ARG1 juga O ARG1 tidak O ARG1 perlu O ARG1 bertentangan O ARG1 dengan O ARG1 ajaran O ARG1 agama O ARG1 Salah O ARG1 satu O ARG1 di O ARG1 antara O ARG1 teori O ARG1 ilmiah O ARG1 tentang O ARG1 terbentuknya O ARG1 bumi O ARG1 adalah O ARG1 Teori O ARG1 fiDentuman O ARG1 Besarfl O ARG1 yang O ARG1 dikemukakan O ARG1 oleh O ARG1 sejumlah O ARG1 ilmuwan O ARG1 misalnya O ARG1 ilmuwan O ARG1 besar O ARG1 Inggris O ARG1 Stephen O ARG1 Hawking O ARG1 Teori O ARG1 ini O ARG1 menyatakan O ARG1 bahwa O ARG1 alam O ARG1 semesta O ARG1 mulanya O ARG1 berbentuk O ARG1 gumpalan O ARG1 gas O ARG1 yang O ARG1 mengisi O ARG1 seluruh O ARG1 ruang O ARG1 jagat O ARG1 raya O ARG1 Jika O ARG1 digunakan O ARG1 teleskop O ARG1 besar O ARG1 Mount O ARG1 Wilson O ARG1 untuk O ARG1 mengamatinya O ARG1 akan O ARG1 terlihat O ARG1 ruang O ARG1 jagat O ARG1 raya O ARG1 itu O ARG1 luasnya O ARG1 mencapai O V radius O ARG2 500 O ARG2 juta O ARG2 tahun O ARG2 cahaya O ARG2 Gumpalan O ARG1 gas O ARG1 itu O ARG1 suatu O ARG1 saat O ARG1 meledak O ARG1 dengan O ARG1 satu O ARG1 dentuman O ARG1 yang O ARG1 amat O ARG1 dahsyat O ARG1 Setelah O ARG1 itu O ARG1 materi O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 alam O ARG1 semesta O ARG1 mulai O ARG1 berdesakan O ARG1 satu O ARG1 sama O ARG1 lain O ARG1 dalam O ARG1 kondisi O ARG1 suhu O ARG1 dan O ARG1 kepadatan O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 tinggi O ARG1 sehingga O ARG1 hanya O ARG1 tersisa O ARG1 energi O ARG1 berupa O ARG1 proton O ARG1 neutron O ARG1 dan O ARG1 elektron O ARG1 yang O ARG1 bertebaran O ARG1 ke O ARG1 seluruh O ARG1 arah O ARG1 Bumi O ARG1 kita O ARG1 hanyala O ARG1 h O ARG1 sa O ARG1 la O ARG1 h O ARG1 satu O ARG1 titik O ARG1 kecil O ARG1 saja O ARG1 di O ARG1 antara O ARG1 tata O ARG1 surya O ARG1 yang O ARG1 mengisi O ARG1 jagat O ARG1 semesta O ARG1 Di O ARG1 samping O ARG1 itu O ARG1 banyak O ARG1 planet O ARG1 lain O ARG1 termasuk O ARG1 bintang-bintang O ARG1 yang O ARG1 menghiasi O ARG1 langit O ARG1 yang O ARG1 tak O ARG1 terhitung O ARG1 jumlahnya O ARG1 Boleh O ARG1 jadi O ARG1 ukurannya O ARG1 jauh O ARG1 lebih O ARG1 besar O ARG1 dari O ARG1 planet O ARG1 bumi O ARG1 Bintang-bintang O ARG1 berkumpul O ARG1 dalam O ARG1 suatu O ARG1 gugusan O ARG1 meskipun O ARG1 antarbintang O ARG1 be O ARG1 r O ARG1 ja O ARG1 uha O ARG1 n O ARG1 le O ARG1 t O ARG1 a O ARG1 k O ARG1 nya O ARG1 di O ARG1 angkasa O ARG1 Ada O ARG1 juga O ARG1 ilmuwan O ARG1 astronomi O ARG1 yang O ARG1 mengibaratkangalaksi O ARG1 bintang-bintang O ARG1 itu O ARG1 tak O ARG1 ubahnya O ARG1 seperti O ARG1 sekumpulan O ARG1 anak O ARG1 ayam O ARG1 yang O ARG1 tak O ARG1 mungkin O ARG1 dipisahkan O ARG1 dari O ARG1 induknya O ARG1 Jadi O ARG1 di O ARG1 mana O ARG1 ada O ARG1 anak O ARG1 ayam O ARG1 di O ARG1 situ O ARG1 pasti O ARG1 ada O ARG1 induknya O ARG1 Seperti O ARG1 halnya O ARG1 dengan O ARG1 anak-anak O ARG1 ayam O ARG1 bintang-bintang O ARG1 di O ARG1 angkasa O ARG1 tak O ARG1 mungkin O ARG1 gemerlap O ARG1 sendirian O ARG1 tanpa O ARG1 disandi O ARG1 ngi O ARG1 dengan O ARG1 bintang O ARG1 lainnya O ARG1 Sistem O ARG1 alam O ARG1 semesta O ARG1 dengan O ARG1 semua O ARG1 benda O ARG1 langit O ARG1 sudah O ARG1 tersusun O ARG1 secara O ARG1 menakjubkan O ARG1 dan O ARG1 masing-masing O ARG1 beredar O ARG1 secara O ARG1 teratur O ARG1 dan O ARG1 rapi O ARG1 pada O ARG1 sumbunya O ARG1 masing-masing O ARG1 Selanjutnya O ARG1 proses O ARG1 evolusi O ARG1 alam O ARG1 semesta O ARG1 itu O ARG1 memakan O ARG1 waktu O ARG1 kosmologis O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 lama O ARG1 sampai O ARG1 berjuta O ARG1 tahun O ARG1 Terjadinya O ARG1 evolusi O ARG1 bumi O ARG1 sampai O ARG1 adanya O ARG1 kehidupan O ARG1 memakan O ARG1 waktu O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 panjang O ARG1 Ilmu O ARG1 paleontologi O ARG1 membaginya O ARG1 dalam O ARG1 enam O ARG1 tahap O ARG1 waktu O ARG1 geologis O ARG1 Masing-masing O ARG1 ditandai O ARG1 oleh O ARG1 peristiwa O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 menonjol O ARG1 seperti O ARG1 munculnya O ARG1 gunung-gunung O ARG1 benua O ARG1 dan O ARG1 makhluk O ARG1 hidup O ARG1 yang O ARG1 paling O ARG1 sederhana O ARG1 Sedangkan O ARG1 proses O ARG1 evolusi O ARG1 bumi O ARG1 dibagi O ARG1 menjadi O ARG1 beberapa O ARG1 periode O ARG1 sebagai O ARG1 berikut O ARG1 1 O ARG1 Yunani: O ARG1 a O ARG1 = O ARG1 tidak; O ARG1 = O ARG1 hewan O ARG1 yaitu O ARG1 zaman O ARG1 sebelum O ARG1 adanya O ARG1 kehidupan O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 bumi O ARG1 baru O ARG1 terbentuk O ARG1 dengan O ARG1 suhu O ARG1 yang O ARG1 relatif O ARG1 tinggi O ARG1 Waktunya O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 satu O ARG1 miliar O ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 2 O ARG1 Pada O ARG1 masa O ARG1 ini O ARG1 sudah O ARG1 meninggalkan O ARG1 fosil O ARG1 flora O ARG1 dan O ARG1 fauna O ARG1 Berlangsung O V kira-kira O ARG2 350 O ARG2 juta O ARG2 tahun O ARG2 11 O ARG2 3 O ARG2 Pada O ARG1 masa O ARG1 ini O ARG1 hewan O ARG1 menyusui O ARG1 hewan O ARG1 amfibi O ARG1 burung O ARG1 dan O ARG1 tumbuhan O ARG1 berbunga O ARG1 mulai O ARG1 ada O ARG1 4 O ARG1 yaitu O ARG1 zaman O ARG1 purba O ARG1 baru O ARG1 yang O ARG1 dimulai O ARG1 sejak O ARG1 60 O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 Zaman O ARG1 ini O ARG1 dapat O ARG1 dibagi O ARG1 lagi O ARG1 menjadi O ARG1 dua O ARG1 tahap O ARG1 dan O ARG1 Zaman O ARG1 es O ARG1 mulai O ARG1 menyusut O ARG1 dan O ARG1 makhluk-makhluk O ARG1 tingkat O ARG1 tinggi O ARG1 dan O ARG1 manusia O ARG1 mulai O ARG1 hidup O ARG1 Merujuk O ARG1 pada O ARG1 tarikh O ARG1 bumi O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 sejarah O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 terbentuk O ARG1 melalui O ARG1 proses O ARG1 yang O ARG1 panjang O ARG1 dan O ARG1 rumit O ARG1 Sebelum O ARG1 bumi O ARG1 didiami O ARG1 manusia O ARG1 kepulauan O ARG1 ini O ARG1 hanya O ARG1 diisi O ARG1 flora O ARG1 dan O ARG1 fauna O ARG1 yang O ARG1 masih O ARG1 sangat O ARG1 kecil O ARG1 dan O ARG1 sederhana O ARG1 Alam O ARG1 juga O ARG1 harus O ARG1 menjalani O ARG1 evolusi O ARG1 terus-menerus O ARG1 untuk O ARG1 menemukan O ARG1 keseimbangan O ARG1 agar O ARG1 mampu O ARG1 menyesuaikan O ARG1 diri O ARG1 dengan O ARG1 perubahan O ARG1 kondisi O ARG1 alam O ARG1 dan O ARG1 iklim O ARG1 sehingga O ARG1 makhluk O ARG1 hidup O ARG1 dapat O ARG1 bertahan O ARG1 dan O ARG1 berkembang O ARG1 biak O ARG1 mengikuti O ARG1 seleksi O ARG1 alam O ARG1 Gugusan O ARG1 kepulauan O ARG1 ataupun O ARG1 wilayah O ARG1 maritim O ARG1 seperti O ARG1 yang O ARG1 kita O ARG1 temukan O ARG1 sekarang O ARG1 ini O ARG1 terletak O V di O ARG2 antara O ARG2 dua O ARG2 benua O ARG2 dan O ARG2 dua O ARG2 samudra O ARG2 antara O ARG2 Benua O ARG2 Asia O ARG2 di O ARG2 utara O ARG2 dan O ARG2 Australia O ARG2 di O ARG2 selatan O ARG2 antara O ARG2 Samudra O ARG2 Hindia O ARG2 di O ARG2 barat O ARG2 dan O ARG2 Samudra O ARG2 Pasifik O ARG2 di O ARG2 belahan O ARG2 timur O ARG2 Faktor O ARG1 letak O ARG1 ini O ARG1 memainkan O ARG1 peran O ARG1 strategis O ARG1 sejak O ARG1 zaman O ARG1 kuno O ARG1 sampai O ARG1 sekarang O ARG1 Namun O ARG1 sebelum O ARG1 itu O ARG1 marilah O ARG1 kita O ARG1 sebentar O ARG1 berkenalan O ARG1 dengan O ARG1 kondisi O ARG1 alamnya O ARG1 terutama O ARG1 unsur-unsur O ARG1 geologi O ARG1 atau O ARG1 unsur- O ARG1 unsur O ARG1 geodinamika O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 berperan O ARG1 dalam O ARG1 pembentukan O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Menurut O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 bumi O ARG1 posisi O ARG1 pulau-pulau O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 terletak O V di O ARG2 atas O ARG2 tungku O ARG2 api O ARG2 yang O ARG2 bersumber O ARG2 dari O ARG2 magma O ARG2 dalam O ARG2 perut O ARG2 bumi O ARG2 Inti O ARG1 perut O ARG1 bumi O ARG1 tersebut O ARG1 berupa O ARG1 lava O ARG1 cair O ARG1 bersuhu O ARG1 sangat O ARG1 tinggi O ARG1 Makin O ARG1 ke O ARG1 dalam O ARG1 tekanan O ARG1 dan O ARG1 suhunya O ARG1 semakin O ARG1 tinggi O ARG1 Pada O ARG1 suhu O ARG1 yang O ARG1 tinggi O ARG1 itu O ARG1 material-material O ARG1 akan O ARG1 meleleh O ARG1 sehingga O ARG1 material O ARG1 di O ARG1 bagian O ARG1 dalam O ARG1 bumi O ARG1 selalu O ARG1 berbentuk O ARG1 cairan O ARG1 panas O ARG1 Suhu O ARG1 tinggi O ARG1 ini O ARG1 terus-menerus O ARG1 bergejolak O ARG1 mempertahankan O ARG1 cairan O ARG1 sejak O ARG1 12 O ARG1 jutaan O ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 Ketika O ARG1 ada O ARG1 celah O ARG1 lubang O ARG1 keluar O ARG1 cairan O ARG1 tersebut O ARG1 keluar O ARG1 berbentuk O ARG1 lava O ARG1 cair O ARG1 Ketika O ARG1 lava O ARG1 mencapai O V permukaan O ARG2 bumi O ARG2 suhu O ARG2 menjadi O ARG2 lebih O ARG2 dingin O ARG2 dari O ARG2 ribuan O ARG2 derajat O ARG2 menjadi O ARG2 hanya O ARG2 bersuhu O ARG2 normal O ARG2 sekitar O ARG2 30 O ARG2 derajat O ARG2 Pada O ARG1 suhu O ARG1 ini O ARG1 cairan O ARG1 lava O ARG1 akan O ARG1 membeku O ARG1 membentuk O V batuan O ARG2 beku O ARG2 atau O ARG2 kerak O ARG2 Keberadaan O ARG1 kerak O ARG1 benua O ARG1 daratan O ARG1 dan O ARG1 kerak O ARG1 samudra O ARG1 selalu O ARG1 bergerak O ARG1 secara O ARG1 dinamis O ARG1 akibat O ARG1 tekanan O ARG1 magma O ARG1 dari O ARG1 perut O ARG1 bumi O ARG1 Pergerakan O ARG1 unsur-unsur O ARG1 geodinamika O ARG1 ini O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 kegiatan O ARG2 tektonis O ARG2 Sebagian O ARG1 wilayah O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 merupakan O V titik O ARG2 temu O ARG2 di O ARG2 antara O ARG2 tiga O ARG2 lempeng O ARG2 yaitu O ARG2 Lempeng O ARG2 Indo-Australia O ARG2 di O ARG2 selatan O ARG2 Lempeng O ARG2 Eurasia O ARG2 di O ARG2 utara O ARG2 dan O ARG2 Lempeng O ARG2 Pasifik O ARG2 di O ARG2 timur O ARG2 Pergerakan O ARG1 lempeng- O ARG1 le O ARG1 m O ARG1 pe O ARG1 ng O ARG1 tersebut O ARG1 dapat O ARG1 berupa O ARG1 subduksi O ARG1 pergerakan O ARG1 lempeng O ARG1 ke O ARG1 atas O ARG1 obduksi O ARG1 pergerakan O ARG1 lempeng O ARG1 ke O ARG1 bawah O ARG1 dan O ARG1 kolisi O ARG1 tumbukan O ARG1 lempeng O ARG1 Pergerakan O ARG1 lain O ARG1 dapat O ARG1 berupa O ARG1 pemisahan O ARG1 atau O ARG1 tabrakan O ARG1 lempeng-lempeng O ARG1 Pergerakan O ARG1 mendatar O ARG1 berupa O ARG1 pergeseran O ARG1 lempeng-lempeng O ARG1 tersebut O ARG1 masih O ARG1 terus O ARG1 berlangsung O V hingga O ARG2 sekarang O ARG2 Perbenturan O ARG1 lempeng-lempeng O ARG1 tersebut O ARG1 menimbulkan O ARG1 dampak O ARG1 yang O ARG1 berbeda- O ARG1 beda O ARG1 Namun O ARG1 semuanya O ARG1 telah O ARG1 menyebabkan O ARG1 wilayah O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 secara O ARG1 tektonis O ARG1 merupakan O V wilayah O ARG2 yang O ARG2 sangat O ARG2 aktif O ARG2 dan O ARG2 labil O ARG2 hingga O ARG2 rawan O ARG2 gempa O ARG2 sepanjang O ARG2 waktu O ARG2 Gambar O ARG1 12 O ARG1 Lapisan O ARG1 bumi O ARG1 mulai O ARG1 dari O ARG1 bagian O ARG1 inti O ARG1 dalam O ARG1 sampai O ARG1 bagian O ARG1 kerak O ARG1 bumi O ARG1 13 O ARG1 Pada O ARG1 masa O ARG1 masa O ARG1 kehidupan O ARG1 tertua O ARG1 keadaan O ARG1 geografis O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 belum O ARG1 terbentuk O ARG1 seperti O ARG1 sekarang O ARG1 ini O ARG1 Di O ARG1 kala O ARG1 itu O ARG1 wilayah O ARG1 ini O ARG1 masih O ARG1 merupakan O V bagian O ARG2 dari O ARG2 samudra O ARG2 yang O ARG2 sangat O ARG2 luas O ARG2 meliputi O ARG2 hampir O ARG2 seluruh O ARG2 bumi O ARG2 Pada O ARG1 fase O ARG1 berikutnya O ARG1 yaitu O ARG1 pada O ARG1 akhir O ARG1 masa O ARG1 sekitar O ARG1 65 O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 kegiatan O ARG1 tektonis O ARG1 itu O ARG1 menjadi O ARG1 sangat O ARG1 aktif O ARG1 menggerakkan O ARG1 lempeng- O ARG1 lempeng O ARG1 Indo-Australia O ARG1 Eurasia O ARG1 dan O ARG1 Pasifik O ARG1 Kegiatan O ARG1 ini O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 fase O ARG2 tektonis O ARG2 sehingga O ARG2 menyebabkan O ARG2 daratan O ARG2 terpecah-pecah O ARG2 Benua O ARG1 Eurasia O ARG1 menjadi O ARG1 pulau-pulau O ARG1 yang O ARG1 terpisah O ARG1 satu O ARG1 dengan O ARG1 lainnya O ARG1 Sebagian O ARG1 di O ARG1 antaranya O ARG1 bergerak O ARG1 ke O ARG1 selatan O ARG1 membentuk O V pulau-pulau O ARG2 Sumatra B-LOC ARG2 Jawa B-LOC ARG2 Kalimantan O ARG2 Sulawesi B-LOC ARG2 serta O ARG2 pulau-pulau O ARG2 di O ARG2 Nusa O ARG2 Tenggara O ARG2 Barat O ARG2 dan O ARG2 Kepulauan O ARG2 Banda O ARG2 Hal O ARG1 yang O ARG1 sama O ARG1 juga O ARG1 terjadi O V pada O ARG2 Benua O ARG2 Australia O ARG2 Sebagian O ARG1 pecahannya O ARG1 bergerak O ARG1 ke O ARG1 utara O ARG1 membentuk O V pulau-pulau O ARG2 Timor O ARG2 Kepulauan O ARG2 Nusa O ARG2 Tenggara O ARG2 Timur O ARG2 dan O ARG2 sebagian O ARG2 Maluku O ARG2 Tenggara O ARG2 Pergerakan O ARG1 pulau-pulau O ARG1 hasil O ARG1 pemisahan O ARG1 dari O ARG1 kedua O ARG1 benua O ARG1 tersebut O ARG1 telah O ARG1 mengakibatkan O ARG1 wilayah O ARG1 pertemuan O ARG1 keduanya O ARG1 sangat O ARG1 labil O ARG1 Kegiatan O ARG1 tektonis O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 aktif O ARG1 dan O ARG1 kuat O ARG1 telah O ARG1 membentuk O V rangkaian O ARG2 Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 pada O ARG2 masa O ARG2 sekitar O ARG2 65 O ARG2 juta O ARG2 tahun O ARG2 lalu O ARG2 Sebagian O ARG2 besar O ARG2 daratan O ARG2 Sumatra B-LOC ARG2 Kalimantan O ARG2 dan O ARG2 Jawa B-LOC ARG2 telah O ARG2 tenggelam O ARG2 menjadi O ARG2 laut O ARG2 dangkal O ARG2 sebagai O ARG2 akibat O ARG2 terjadinya O ARG2 proses O ARG2 kenaikan O ARG2 permukaan O ARG2 laut O ARG2 atau O ARG2 Sulawesi B-LOC ARG1 pada O ARG1 masa O ARG1 itu O ARG1 sudah O ARG1 mulai O ARG1 terbentuk O ARG1 sementara O ARG1 Papua O ARG1 sudah O ARG1 mulai O ARG1 bergeser O ARG1 ke O ARG1 utara O ARG1 meski O ARG1 masih O ARG1 didominasi O ARG1 oleh O ARG1 cekungan O ARG1 sedimentasi O ARG1 laut O ARG1 dangkal O ARG1 berupa O ARG1 paparan O ARG1 dengan O ARG1 terbentuknya O ARG1 endapan O ARG1 batu O ARG1 gamping O ARG1 Pada O ARG1 kala O ARG1 sekitar O ARG1 lima O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 terjadi O V pergerakan O ARG2 tektonis O ARG2 yang O ARG2 sangat O ARG2 kuat O ARG2 yang O ARG2 mengakibatkan O ARG2 terjadinya O ARG2 proses O ARG2 pengangkatan O ARG2 permukaan O ARG2 bumi O ARG2 dan O ARG2 kegiatan O ARG2 vulkanis O ARG2 Ini O ARG1 pada O ARG1 gilirannya O ARG1 menimbulkan O V tumbuhnya O ARG1 atau O ARGM-MOD mungkin O ARGM-MOD lebih O ARGM-MNR tepat O ARGM-MNR terbentuk O V rangkaian O ARG1 perbukitan O ARG1 struktural O ARG1 seperti O ARGM-MNR perbukitan O ARGM-MNR besar O ARGM-MNR gunung O ARGM-MNR dan O ARGM-COO perbukitan O ARGM-COO lipatan O ARGM-COO serta O ARGM-COO rangkaian O ARGM-COO gunung O ARGM-COO api O ARGM-COO aktif O ARGM-COO sepanjang O ARGM-LOC gugusan O ARGM-LOC perbukitan O ARGM-LOC itu O ARGM-LOC 14 O ARG1 Kegiatan O ARG1 tektonis O ARG1 dan O ARG1 vulkanis O ARG1 terus O ARG1 aktif O ARG1 hingga O ARG1 awal O ARG1 masa O ARG1 yang O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 kegiatan O ARG2 tektonis O ARG2 Kegiatan O ARG1 tektonis O ARG1 ini O ARG1 berlangsung O V di O ARG2 seluruh O ARG2 Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 Gunung O ARG2 api O ARG2 aktif O ARG2 dan O ARG2 rangkaian O ARG2 perbukitan O ARG2 struktural O ARG2 tersebar O ARG2 di O ARG2 sepanjang O ARG2 bagian O ARG2 barat O ARG2 Pulau O ARG2 Sumatra B-LOC ARG2 berlanjut O ARG2 ke O ARG2 sepanjang O ARG2 Pulau O ARG2 Jawa B-LOC ARG2 ke O ARG2 arah O ARG2 timur O ARG2 hingga O ARG2 Kepulauan O ARG2 Nusa O ARG2 Tenggara O ARG2 serta O ARG2 Kepulauan O ARG2 Banda O ARG2 Kemudian O ARG1 terus O ARG1 membentang O ARG1 sepanjang O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 Selatan O ARG1 dan O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 Utara O ARG1 Pembentukan O ARG1 daratan O ARG1 yang O ARG1 semakin O ARG1 luas O ARG1 itu O ARG1 telah O ARG1 membentuk O V Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 pada O ARG2 kedudukan O ARG2 pulau-pulau O ARG2 seperti O ARG2 sekarang O ARG2 ini O ARG2 Hal O ARG1 itu O ARG1 telah O ARG1 berlangsung O V sejak O ARG2 kala O ARG2 hingga O ARG2 awal O ARG2 18 O ARG2 juta O ARG2 tahun O ARG2 lalu O ARG2 Jadi O ARG1 pulau-pulau O ARG1 di O ARG1 kawasan O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 ini O ARG1 masih O ARG1 terus O ARG1 bergerak O ARG1 secara O ARG1 dinamis O ARG1 sehingga O ARG1 tidak O ARG1 heran O ARG1 jika O ARG1 masih O ARG1 sering O ARG1 terjadi O V gempa O ARG2 baik O ARG2 vulkanis O ARG2 maupun O ARG2 tektonis O ARG2 Gambar O ARG1 13 O ARG1 Pada O ARG1 Kala O ARG1 Eosen O ARG1 sekitar O ARG1 55 O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 sebagian O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 Jawa B-LOC ARG1 dan O ARG1 Kalimantan O ARG1 masih O ARG1 berada O ARG1 dan O ARG1 menyatu O ARG1 dengan O ARG1 Benua O ARG1 Eurasia O ARG1 di O ARG1 utara O ARG1 sedangkan O ARG1 sebagian O ARG1 kepulauan O ARG1 lainnya O ARG1 Papua O ARG1 masih O ARG1 menyatu O ARG1 dengan O ARG1 Benua O ARG1 Australia O ARG1 di O ARG1 Selatan O ARG1 15 O ARG1 Letak O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 yang O ARG1 berada O ARG1 pada O ARG1 deretan O ARG1 gunung O ARG1 api O ARG1 membuatnya O ARG1 menjadi O ARG1 daerah O ARG1 dengan O ARG1 tingkat O ARG1 keanekaragaman O ARG1 flora O ARG1 dan O ARG1 fauna O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 tinggi O ARG1 Kekayaan O ARG1 alam O ARG1 dan O ARG1 kondisi O ARG1 geografis O ARG1 ini O ARG1 telah O ARG1 mendorong O ARG1 lahirnya O ARG1 penelitian O ARG1 dari O ARG1 bangsa- O ARG1 bangsa O ARG1 lain O ARG1 Dari O ARG1 sekian O ARG1 banyak O ARG1 penelitian O ARG1 terhadap O ARG1 flora O ARG1 dan O ARG1 fauna O ARG1 tersebut O ARG1 yang O ARG1 paling O ARG1 terkenal O ARG1 di O ARG1 antaranya O ARG1 adalah O ARG1 penelitian O ARG1 Alfred O ARG1 Russel O ARG1 Wallace O ARG1 yang O ARG1 membagi O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dalam O ARG1 dua O ARG1 wilayah O ARG1 yang O ARG1 berbeda O ARG1 berdasarkan O ARG1 ciri O ARG1 khusus O ARG1 baik O ARG1 fauna O ARG1 maupun O ARG1 floranya O ARG1 Pembagian O ARG1 itu O ARG1 adalah O ARG1 Paparan O ARG1 Sahul O ARG1 di O ARG1 sebelah O ARG1 timur O ARG1 Paparan O ARG1 Sunda O ARG1 di O ARG1 sebelah O ARG1 barat O ARG1 Zona O ARG1 di O ARG1 antara O ARG1 paparan O ARG1 tersebut O ARG1 kemudian O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 wilayah O ARG2 Wallacea O ARG2 yang O ARG2 merupakan O V pembatas O ARG2 fauna O ARG2 yang O ARG2 membentang O ARG2 dari O ARG2 Selat O ARG2 Lombok O ARG2 hingga O ARG2 Selat O ARG2 Makassar O ARG2 ke O ARG2 arah O ARG2 utara O ARG2 Fauna-fauna O ARG1 yang O ARG1 berada O ARG1 di O ARG1 sebelah O ARG1 barat O ARG1 garis O ARG1 pembatas O ARG1 itu O ARG1 disebut O ARG1 dengan O ARG1 Di O ARG1 sebelah O ARG1 timur O ARG1 disebut O ARG1 dengan O ARG1 Garis O ARG1 itulah O ARG1 yang O ARG1 kemudian O ARG1 kita O ARG1 kenal O ARG1 dengan O ARG1 Garis O ARG1 Wallacea O ARG1 Merujuk O ARG1 pada O ARG1 tarikh O ARG1 bumi O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 keberadaan O ARG1 manusia O ARG1 di O ARG1 muka O ARG1 bumi O ARG1 dimulai O ARG1 pada O ARG1 zaman O ARG1 Kuarter O ARG1 sekitar O ARG1 600000 O ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 atau O ARG1 disebut O ARG1 juga O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 Dinamakan O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 karena O ARG1 selama O ARG1 itu O ARG1 es O ARG1 dari O ARG1 kutub O ARG1 berkali-kali O ARG1 meluas O ARG1 sampai O ARG1 menutupi O ARG1 sebagian O ARG1 besar O ARG1 permukaan O ARG1 bumi O ARG1 dari O ARG1 Eropa O ARG1 Utara O ARG1 Asia O ARG1 Utara O ARG1 dan O ARG1 Amerika O ARG1 Utara O ARG1 Peristiwa O ARG1 itu O ARG1 terjadi O V karena O ARG2 panas O ARG2 bumi O ARG2 tidak O ARG2 tetap O ARG2 adakalanya O ARG2 naik O ARG2 dan O ARG2 adakalanya O ARG2 turun O ARG2 Jika O ARG1 ukuran O ARG1 panas O ARG1 bumi O ARG1 turun O ARG1 dratis O ARG1 maka O ARG1 es O ARG1 akan O ARG1 mencapai O V luas O ARG2 yang O ARG2 sebesar-besarnya O ARG2 dan O ARG2 air O ARG2 laut O ARG2 akan O ARG2 turun O ARG2 atau O ARG2 disebut O ARG2 zaman O ARG2 Sebaliknya O ARG1 jika O ARG1 ukuran O ARG1 panas O ARG1 naik O ARG1 maka O ARG1 es O ARG1 akan O ARG1 mencair O ARG1 dan O ARG1 permukaan O ARG1 air O ARG1 laut O ARG1 akan O ARG1 naik O ARG1 yang O ARG1 disebut O ARG1 zaman O ARG1 Zaman O ARG1 dan O ARG1 zaman O ARG1 ini O ARG1 berlangsung O V silih O ARG2 berganti O ARG2 selama O ARG2 zaman O ARG2 Hal O ARG1 ini O ARG1 menimbulkan O ARG1 berbagai O ARG1 perubahan O ARG1 iklim O ARG1 di O ARG1 seluruh O ARG1 dunia O ARG1 yang O ARG1 kemudian O ARG1 mempengaruhi O ARG1 keadaan O ARG1 bumi O ARG1 serta O ARG1 kehidupan O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 diatasnya O ARG1 termasuk O ARG1 manusia O ARG1 sedangkan O ARG1 zaman O ARG1 berlangsung O V kira-kira O ARG2 20000 O ARG2 tahun O ARG2 yang O ARG2 lalu O ARG2 hingga O ARG2 sekarang O ARG2 ini O ARG2 Untuk O ARG2 memperkaya O ARG2 pengetahuan O ARG2 tentang O ARG2 hal O ARG2 ini O ARG2 kamu O ARG2 bisa O ARG2 membaca O ARG2 buku O ARG2 Alfred O ARG2 Russel O ARG2 Wallace O ARG2 Kepulauan O ARG1 Nusantara O ARG1 16 O ARG1 Gambar O ARG1 14 O ARG1 Peta O ARG1 Zoogeografi O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Sejak O ARG1 zaman O ARG1 ini O ARG1 mulai O ARG1 terlihat O ARG1 secara O ARG1 nyata O ARG1 adanya O ARG1 perkembangan O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 meskipun O ARG1 dalam O ARG1 taraf O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 sederhana O ARG1 baik O ARG1 fisik O ARG1 maupun O ARG1 kemampuan O ARG1 berpikirnya O ARG1 Namun O ARG1 demikian O ARG1 dalam O ARG1 rangka O ARG1 untuk O ARG1 mempertahankan O ARG1 diri O ARG1 dan O ARG1 keberlangsungan O ARG1 kehidupannya O ARG1 secara O ARG1 lambat O ARG1 laun O ARG1 manusia O ARG1 mulai O ARG1 mengembangkan O ARG1 kebudayaan O ARG1 Beruntung O ARG1 kita O ARG1 bangsa O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 memiliki O ARG1 temuan O ARG1 bermacam-macam O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 beserta O ARG1 hasil-hasil O ARG1 kebudayaannya O ARG1 sehingga O ARG1 sejak O ARG1 akhir O ARG1 abad O ARG1 ke-19 O ARG1 para O ARG1 ilmuwan O ARG1 tertarik O ARG1 untuk O ARG1 melakukan O ARG1 kajian O ARG1 di O ARG1 negeri O ARG1 kita O ARG1 17 O ARG1 No O ARG1 1 O ARG1 2 O ARG1 3 O ARG1 4 O ARG1 Jenis O ARG1 bencana O ARG1 alam O ARG1 Jumlah O ARG1 korban O ARG1 jiwa O ARG1 atau O ARG1 benda O ARG1 Tahun O ARG1 kejadian O ARG1 Uji O ARG1 Kompetensi O ARG1 1 O ARG1 Kita O ARG1 wajib O ARG1 bersyukur O ARG1 karena O ARG1 Tuhan O ARG1 Yang O ARG1 Maha O ARG1 Pencipta O ARG1 telah O ARG1 menciptakan O ARG1 bumi O ARG1 kita O ARG1 ini O ARG1 dengan O ARG1 arif O ARG1 dan O ARG1 bijaksana O ARG1 serta O ARG1 penuh O ARG1 kasih O ARG1 sayang O ARG1 kepada O ARG1 makhluk O ARG1 ciptaan-Nya O ARG1 Coba O ARG1 beri O ARG1 penjelasan O ARG1 mengenai O ARG1 pernyataan O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 kamu O ARG1 dapat O ARG1 berdiskusi O ARG1 dengan O ARG1 angg O ARG1 ota O ARG1 kelompok! O ARG1 2 O ARG1 Menurut O ARG1 kamu O ARG1 nilai-nilai O ARG1 apa O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 dipetik O ARG1 dari O ARG1 proses O ARG1 terbentuknya O ARG1 pulau-pulau O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia? O ARG1 3 O ARG1 Hikmah O ARG1 apa O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 kita O ARG1 peroleh O ARG1 dengan O ARG1 bertempat O ARG1 tinggal O ARG1 di O ARG1 wilayah O ARG1 yang O ARG1 sering O ARG1 terjadi O V bencana O ARG2 alam? O ARG2 4 O ARG2 Di O ARG2 setiap O ARG2 daerah O ARG2 tentu O ARG2 ada O ARG2 cerita O ARG2 rakyat O ARG2 ataupun O ARG2 dongeng O ARG2 yang O ARG2 berkaitan O ARG2 dengan O ARG2 bencana O ARG2 alam O ARG2 seperti O ARG2 gempa O ARG2 maupun O ARG2 gunung O ARG2 meletus O ARG2 Coba O ARG1 kamu O ARG1 cari O ARG1 dan O ARG1 tuliskan O ARG1 dalam O ARG1 bentuk O ARG1 cerita O ARG1 3 O ARG1 Œ O ARG1 4 O ARG1 halaman O ARG1 kemudian O ARG1 diskusikan! O ARG1 5 O ARG1 Sebutkan O ARG1 bencana O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 pernah O ARG1 terjadi O V di O ARG2 daerahmu O ARG2 dan O ARG2 di O ARG2 Indonesia! O ARG2 18 O ARG2 C O ARG2 Mengenal O ARG2 Manusia O ARG2 Purba O ARG2 Mengamati O ARG2 lingkungan O ARG2 Pernahkah O ARG2 kamu O ARG2 mendengar O ARG2 tentang O ARG2 Situs O ARG2 Manusia O ARG2 Purba O ARG2 Sangiran? O ARG2 Kini O ARG1 Situs O ARG1 Manusia O ARG1 Purba O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 telah O ARG1 ditetapkan O ARG1 oleh O ARG1 UNESCO O ARG1 sebagai O ARG1 warisan O ARG1 budaya O ARG1 dunia O ARG1 tentu O ARG1 ini O ARG1 sangat O ARG1 membanggakan O ARG1 bangsa O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Pengakuan O ARG1 tersebut O ARG1 didasari O ARG1 berbagai O ARG1 pertimbangan O ARG1 yang O ARG1 kompleks O ARG1 Satu O ARG1 di O ARG1 antaranya O ARG1 k O ARG1 a O ARG1 r O ARG1 e O ARG1 na O ARG1 di O ARG1 wilayah O ARG1 tersebut O ARG1 tersimpan O ARG1 ribuan O ARG1 peninggalan O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 yang O ARG1 menunjukkan O ARG1 proses O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 dari O ARG1 masa O ARG1 lalu O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 telah O ARG1 menjadi O ARG1 sentral O ARG1 bagi O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 Berbagai O ARG1 penelitian O ARG1 dari O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 juga O ARG1 dilakukan O ARG1 di O ARG1 sekitar O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Beberapa O ARG1 temuan O ARG1 fosil O ARG1 di O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 telah O ARG1 mendorong O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 untuk O ARG1 terus O ARG1 melakukan O ARG1 penelitian O ARG1 termasuk O ARG1 di O ARG1 luar O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Dari O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 kita O ARG1 mengenal O ARG1 beberapa O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Setelah O ARG1 ditetapkan O ARG1 sebagai O ARG1 warisan O ARG1 dunia O ARG1 Situs O ARG1 Manusia O ARG1 Purba O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 dikembangkan O ARG1 sebagai O ARG1 pusat O ARG1 penelitian O ARG1 dalam O ARG1 negeri O ARG1 dan O ARG1 luar O ARG1 negeri O ARG1 serta O ARG1 sebagai O ARG1 tempat O ARG1 wisata O ARG1 Selain O ARG1 itu O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 juga O ARG1 memberi O ARG1 manfaat O ARG1 kepada O ARG1 masyarakat O ARG1 di O ARG1 sekitarnya O ARG1 karena O ARG1 pariwisata O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 tersebut O ARG1 Gambar O ARG1 15 O ARG1 Litologi O ARG1 Stratigrafi O ARG1 dan O ARG1 Lingkungan O ARG1 Purba O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 19 O ARG1 Untuk O ARG1 memahami O ARG1 jenis O ARG1 dan O ARG1 ciri-ciri O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 mari O ARG1 kita O ARG1 telaah O ARG1 bacaan O ARG1 berikut O ARG1 ini O ARG1 Memahami O ARG1 Teks O ARG1 Peninggalan O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 untuk O ARG1 sementara O ARG1 ini O ARG1 yang O ARG1 paling O ARG1 banyak O ARG1 ditemukan O ARG1 berada O ARG1 di O ARG1 Pulau O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Meskipun O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 lain O ARG1 juga O ARG1 ada O ARG1 para O ARG1 peneliti O ARG1 belum O ARG1 berhasil O ARG1 menemukan O ARG1 tinggalan O ARG1 tersebut O ARG1 atau O ARG1 masih O ARG1 sedikit O ARG1 yang O ARG1 berhasil O ARG1 ditemukan O ARG1 misalnya O ARG1 di O ARG1 Flores O ARG1 Di O ARG1 bawah O ARG1 ini O ARG1 akan O ARG1 dipaparkan O ARG1 beberapa O ARG1 penemuan O ARG1 penting O ARG1 fosil O ARG1 manusia O ARG1 di O ARG1 beberapa O ARG1 tempat O ARG1 1 O ARG1 Lahan O ARG1 itu O ARG1 dikenal O V dengan O ARG2 nama O ARG2 Situs O ARG2 Sangiran B-LOC ARG2 Di O ARG1 dalam O ARG1 buku O ARG1 Harry O ARG1 Widianto O ARG1 dan O ARG1 Truman O ARG1 Simanjuntak O ARG1 diterangkan O ARG1 bahwa O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 merupakan O V sebuah O ARG2 kompleks O ARG2 situs O ARG2 manusia O ARG2 purba O ARG2 dari O ARG2 Kala O ARG2 Pleistosen O ARG2 yang O ARG2 paling O ARG2 lengkap O ARG2 dan O ARG2 paling O ARG2 penting O ARG2 di O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 dan O ARG2 bahkan O ARG2 di O ARG2 Asia O ARG2 Lokasi O ARG1 tersebut O ARG1 merupakan O V pusat O ARG2 perkembangan O ARG2 manusia O ARG2 dunia O ARG2 yang O ARG2 memberikan O ARG2 petunjuk O ARG2 tentang O ARG2 keberadaan O ARG2 manusia O ARG2 sejak O ARG2 150000 O ARG2 tahun O ARG2 yang O ARG2 lalu O ARG2 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 itu O ARG1 mempunyai O ARG1 luas O ARG1 delapan O ARG1 kilometer O ARG1 pada O ARG1 arah O ARG1 utara-selatan O ARG1 dan O ARG1 tujuh O ARG1 kilometer O ARG1 arah O ARG1 timur-barat O ARG1 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 merupakan O V suatu O ARG2 kubah O ARG2 raksasa O ARG2 yang O ARG2 berupa O ARG2 cekungan O ARG2 besar O ARG2 di O ARG2 pusat O ARG2 kubah O ARG2 akibat O ARG2 adanya O ARG2 erosi O ARG2 di O ARG2 bagian O ARG2 puncaknya O ARG2 Kubah O ARG1 raksasa O ARG1 itu O ARG1 diwarnai O ARG1 dengan O ARG1 perbukitan O ARG1 yang O ARG1 bergelombang O ARG1 Kondisi O ARG1 deformasi O ARG1 geologis O ARG1 itu O ARG1 menyebabkan O ARG1 tersingkapnya O ARG1 berbagai O ARG1 lapisan O ARG1 batuan O ARG1 yang O ARG1 mengandung O ARG1 fosil-fosil O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 dan O ARG1 binatang O ARG1 termasuk O ARG1 artefak O ARG1 Berdasarkan O ARG1 materi O ARG1 tanahnya O ARG1 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 berupa O ARG1 endapan O ARG1 lempung O ARG1 hitam O ARG1 dan O ARG1 pasir O ARG1 fluvio-vulkanik O ARG1 tanahnya O ARG1 tidak O ARG1 subur O ARG1 dan O ARG1 terkesan O ARG1 gersang O ARG1 pada O ARG1 musim O ARG1 kemarau O ARG1 20 O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 pertama O ARG1 kali O ARG1 ditemukan O ARG1 dan O ARG1 diteliti O ARG1 oleh O ARG1 PEC O ARG1 Schemulling O ARG1 tahun O ARG1 1864 B-DATE ARG1 dengan O ARG1 laporan O ARG1 penemuan O ARG1 fosil O ARG1 vertebrata O ARG1 dari O ARG1 Kalioso O ARG1 bagian O ARG1 dari O ARG1 wilayah O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Semenjak O ARG1 dilaporkan O ARG1 Schemulling O ARG1 situs O ARG1 itu O ARG1 seolah-olah O ARG1 terlupakan O ARG1 dalam O ARG1 waktu O ARG1 yang O ARG1 lama O ARG1 Eugene O ARG1 Dubois O ARG1 juga O ARG1 pernah O ARG1 datang O ARG1 ke O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 akan O ARG1 tetapi O ARG1 ia O ARG1 kurang O ARG1 tertarik O ARG1 dengan O ARG1 temuan-temuan O ARG1 di O ARG1 wilayah O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Pada O ARG1 1934 B-DATE ARG1 Gustav O ARG1 Heindrich O ARG1 Ralph O ARG1 von O ARG1 Koenigswald O ARG1 menemukan O ARG1 artefak O ARG1 litik O ARG1 di O ARG1 wilayah O ARG1 Ngebung O ARG1 yang O ARG1 terletak O V sekitar O ARG2 dua O ARG2 kilometer O ARG2 di O ARG2 barat O ARG2 laut O ARG2 kubah O ARG2 Sangiran B-LOC ARG2 Artefak O ARG1 litik O ARG1 itulah O ARG1 yang O ARG1 kemudian O ARG1 menjadi O ARG1 temuan O ARG1 penting O ARG1 bagi O ARG1 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Semenjak O ARG1 penemuan O ARG1 von O ARG1 Koenigswald O ARG1 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 menjadi O ARG1 sangat O ARG1 terkenal O ARG1 berkaitan O ARG1 dengan O ARG1 penemuan- O ARG1 penemuan O ARG1 fosil O ARG1 secara O ARG1 sporadis O ARG1 dan O ARG1 berkesinambungan O ARG1 adalah O ARG1 takson O ARG1 paling O ARG1 penting O ARG1 dalam O ARG1 sejarah O ARG1 manusia O ARG1 sebelum O ARG1 masuk O ARG1 pada O ARG1 tahapan O ARG1 manusia O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 tidak O ARG1 hanya O ARG1 memberikan O ARG1 gambaran O ARG1 tentang O ARG1 evolusi O ARG1 fisik O ARG1 manusia O ARG1 saja O ARG1 akan O ARG1 tetapi O ARG1 juga O ARG1 memberikan O ARG1 gambaran O ARG1 nyata O ARG1 tentang O ARG1 evolusi O ARG1 budaya O ARG1 binatang O ARG1 dan O ARG1 juga O ARG1 lingkungan O ARG1 Beberapa O ARG1 fosil O ARG1 yang O ARG1 ditemukan O ARG1 dalam O ARG1 seri O ARG1 geologis- O ARG1 stratigrafis O ARG1 yang O ARG1 diendapkan O ARG1 tanpa O ARG1 terputus O ARG1 selama O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 dua O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 menunjukkan O ARG1 tentang O ARG1 hal O ARG1 itu O ARG1 Situs O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 telah O ARG1 diakui O ARG1 sebagai O ARG1 salah O ARG1 satu O ARG1 pusat O ARG1 evolusi O ARG1 manusia O ARG1 di O ARG1 dunia O ARG1 Situs O ARG1 itu O ARG1 ditetapkan O ARG1 secara O ARG1 resmi O ARG1 sebagai O ARG1 Warisan O ARG1 Dunia O ARG1 pada O ARG1 1996 B-DATE ARG1 yang O ARG1 tercantum O ARG1 dalam O ARG1 nomor O ARG1 593 O ARG1 Daftar O ARG1 Warisan O ARG1 Dunia O ARG1 UNESCO O ARG1 Gambar O ARG1 17 O ARG1 Sertifikat O ARG1 the O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 early O ARG1 man O ARG1 Gambar O ARG1 16 O ARG1 Von O ARG1 Koenigswald O ARG1 21 O ARG1 Perhatikan O ARG1 baik-baik O ARG1 gambar O ARG1 fosil O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 di O ARG1 samping O ARG1 Fosil O ARG1 itu O ARG1 juga O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 17 O ARG1 sesuai O ARG1 dengan O ARG1 nomor O ARG1 seri O ARG1 penemuannya O ARG1 Fosil O ARG1 itu O ARG1 merupakan O V fosil O ARG2 yang O ARG2 terbaik O ARG2 di O ARG2 Sangiran B-LOC ARG2 Ia O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 endapan O ARG1 pasir O ARG1 fluvio-volkanik O ARG1 di O ARG1 Pucang O ARG1 bagian O ARG1 wilayah O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Fosil O ARG1 itu O ARG1 merupakan O V dua O ARG2 di O ARG2 antara O ARG2 di O ARG2 dunia O ARG2 yang O ARG2 masih O ARG2 lengkap O ARG2 dengan O ARG2 mukanya O ARG2 Satu O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 dan O ARG1 satu O ARG1 lagi O ARG1 di O ARG1 Afrika O ARG1 2 O ARG1 Trinil O ARG1 Ngawi O ARG1 JawaTimur O ARG1 Sebelum O ARG1 penemuannya O ARG1 di O ARG1 Trinil O ARG1 Eugene O ARG1 Dubois O ARG1 mengawali O ARG1 temuan O ARG1 di O ARG1 Desa O ARG1 Kedungbrubus O ARG1 sebuah O ARG1 desa O ARG1 terpencil O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 Pilangkenceng O ARG1 Madiun O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Timur O ARG1 Desa O ARG1 itu O ARG1 berada O ARG1 tepat O ARG1 di O ARG1 tengah O ARG1 hutan O ARG1 jati O ARG1 di O ARG1 lereng O ARG1 selatan O ARG1 Pegunungan O ARG1 Kendeng O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 Dubois O ARG1 meneliti O ARG1 dua O ARG1 horizon/lapisan O ARG1 berfosil O ARG1 di O ARG1 Kedungbrubus O ARG1 ditemukan O ARG1 sebuah O ARG1 fragmen O ARG1 rahang O ARG1 yang O ARG1 pendek O ARG1 dan O ARG1 sangat O ARG1 kekar O ARG1 dengan O ARG1 sebagian O ARG1 prageraham O ARG1 yang O ARG1 masih O ARG1 tersisa O ARG1 Prageraham O ARG1 itu O ARG1 menunjukkan O ARG1 ciri O ARG1 gigi O ARG1 manusia O ARG1 bukan O ARG1 gigi O ARG1 kera O ARG1 sehingga O ARG1 diyakini O ARG1 bahwa O ARG1 fragmen O ARG1 rahang O ARG1 bawah O ARG1 tersebut O ARG1 milik O ARG1 rahang O ARG1 hominid O ARG1 Pithecantropus O ARG1 itu O ARG1 kemudian O ARG1 dikenal O V dengan O ARG2 Pithecantropus O ARG2 A O ARG2 Trinil O ARG1 adalah O ARG1 sebuah O ARG1 desa O ARG1 di O ARG1 pinggiran O ARG1 Bengawan O ARG1 Solo O ARG1 masuk O ARG1 wilayah O ARG1 administrasi O ARG1 Kabupaten O ARG1 Ngawi O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Timur O ARG1 Tinggalan O ARG1 purbakala O ARG1 telah O ARG1 lebih O ARG1 dulu O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 ini O ARG1 jauh O ARG1 sebelum O ARG1 von O ARG1 Koenigswald O ARG1 menemukan O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 pada O ARG1 1934 B-DATE ARG1 Ekskavasi O ARG1 yang O ARG1 dilakukan O ARG1 oleh O ARG1 Eugene O ARG1 Dubois O ARG1 di O ARG1 Trinil O ARG1 telah O ARG1 membawa O ARG1 penemuan O ARG1 sisa-sisa O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 Gambar O ARG1 18 O ARG1 Fosil O ARG1 Manusia O ARG1 Purba O ARG1 yang O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Gambar O ARG1 19 O ARG1 Fosil-fosil O ARG1 temuan O ARG1 di O ARG1 Kedungbrubus O ARG1 22 O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 berharga O ARG1 bagi O ARG1 dunia O ARG1 pengetahuan O ARG1 Penggalian O ARG1 Dubois O ARG1 dilakukan O ARG1 pada O ARG1 endapan O ARG1 alluvial O ARG1 Bengawan O ARG1 Solo O ARG1 Dari O ARG1 lapisan O ARG1 ini O ARG1 ditemukan O ARG1 atap O ARG1 tengkorak O ARG1 dan O ARG1 beberapa O ARG1 buah O ARG1 tulang O ARG1 paha O ARG1 utuh O ARG1 dan O ARG1 fragmen O ARG1 yang O ARG1 menunjukkan O ARG1 pemiliknya O ARG1 telah O ARG1 berjalan O ARG1 tegak O ARG1 Tengkorak O ARG1 dari O ARG1 Trinil O ARG1 sangat O ARG1 pendek O ARG1 tetapi O ARG1 memanjang O ARG1 ke O ARG1 belakang O ARG1 Volume O ARG1 otaknya O ARG1 sekitar O ARG1 900 O ARG1 cc O ARG1 di O ARG1 antara O ARG1 otak O ARG1 kera O ARG1 600 O ARG1 cc O ARG1 dan O ARG1 otak O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 1200-1400 O ARG1 ccTulang O ARG1 kening O ARG1 sangat O ARG1 menonjol O ARG1 dan O ARG1 di O ARG1 bagian O ARG1 belakang O ARG1 mata O ARG1 terdapat O ARG1 penyempitan O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 jelas O ARG1 menandakan O ARG1 otak O ARG1 yang O ARG1 belum O ARG1 berkembang O ARG1 Pada O ARG1 bagian O ARG1 belakang O ARG1 kepala O ARG1 terlihat O ARG1 bentuk O ARG1 yang O ARG1 meruncing O ARG1 yang O ARG1 diduga O ARG1 pemiliknya O ARG1 merupakan O V perempuan O ARG2 Berdasarkan O ARG1 kaburnya O ARG1 sambungan O ARG1 perekatan O ARG1 antartulang O ARG1 kepala O ARG1 ditafsirkan O ARG1 inividu O ARG1 ini O ARG1 telah O ARG1 mencapai O V usia O ARG2 dewasa O ARG2 Selain O ARG1 tempat-tempat O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 peninggalan O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 tipe O ARG1 ini O ARG1 juga O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Perning O ARG1 Mojokerto O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Timur; O ARG1 Ngandong O ARG1 Blora O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Tengah; O ARG1 dan O ARG1 Sambungmacan O ARG1 Sragen O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Tengah O ARG1 T O ARG1 e O ARG1 m O ARG1 ua O ARG1 n O ARG1 be O ARG1 r O ARG1 upa O ARG1 t O ARG1 e O ARG1 ngk O ARG1 or O ARG1 a O ARG1 k O ARG1 a O ARG1 na O ARG1 k O ARG1 - O ARG1 anak O ARG1 berusia O ARG1 sekitar O ARG1 5 O ARG1 tahun O ARG1 oleh O ARG1 penduduk O ARG1 yang O ARG1 sedang O ARG1 membantu O ARG1 penelitian O ARG1 Koenigswald O ARG1 dan O ARG1 Duyfjes O ARG1 perlu O ARG1 untuk O ARG1 dipertimbangkan O ARG1 Temuan O ARG1 itu O ARG1 menjadi O ARG1 bahan O ARG1 diskusi O ARG1 yang O ARG1 menarik O ARG1 bagi O ARG1 para O ARG1 ilmuwan O ARG1 Metode O ARG1 pengujian O ARG1 penanggalan O ARG1 potasium-argon O ARG1 yang O ARG1 digunakan O ARG1 oleh O ARG1 Teuku O ARG1 Jakob O ARG1 dan O ARG1 Curtis O ARG1 terhadap O ARG1 batu O ARG1 apung O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 sekitar O ARG1 fosil O ARG1 tengkorak O ARG1 itu O ARG1 menunjukkan O ARG1 angka O ARG1 19 O ARG1 atau O ARG1 kurang O ARG1 lebih O ARG1 04 O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 Pengujian O ARG1 juga O ARG1 dilakukan O ARG1 dengan O ARG1 mengambil O ARG1 sampel O ARG1 endapan O ARG1 batu O ARG1 apung O ARG1 dari O ARG1 dalam O ARG1 tengkorak O ARG1 dan O ARG1 menunjukkan O ARG1 angka O ARG1 181 O ARG1 juta O ARG1 tahun O ARG1 Hasil O ARG1 uji O ARG1 penanggal O ARG1 an-penanggalan O ARG1 tersebut O ARG1 menjadi O ARG1 perdebatan O ARG1 para O ARG1 Gambar O ARG1 110 O ARG1 Eugene O ARG1 Dubois O ARG1 banyak O ARG1 mengabadikan O ARG1 hidupnya O ARG1 untuk O ARG1 menggali O ARG1 fosil O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 23 O ARG1 ahli O ARG1 dan O ARG1 perlu O ARG1 untuk O ARG1 dikaji O ARG1 lebih O ARG1 lanjut O ARG1 Bila O ARG1 penanggalan O ARG1 itu O ARG1 benar O ARG1 maka O ARG1 tengkorak O ARG1 anak O ARG1 dari O ARG1 Perning O ARG1 Mojokerto O ARG1 ini O ARG1 merupakan O V individu O ARG2 tertua O ARG2 di O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 Adakah O ARG1 di O ARG1 antara O ARG1 kamu O ARG1 yang O ARG1 tertarik O ARG1 untuk O ARG1 melakukan O ARG1 pengujian O ARG1 ini? O ARG1 Temuan O ARG1 juga O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Ngandong O ARG1 yaitu O ARG1 sebuah O ARG1 desa O ARG1 di O ARG1 tepian O ARG1 Bengawan O ARG1 Solo O ARG1 Kabupaten O ARG1 Blora O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Tengah O ARG1 Tengkorak O ARG1 Ngandong O ARG1 berukuran O ARG1 besar O ARG1 dengan O ARG1 volume O ARG1 otak O ARG1 rata-rata O ARG1 1100 B-DATE ARG1 cc O ARG1 Ciri-ciri O ARG1 ini O ARG1 menunjukkan O ARG1 ini O ARG1 lebih O ARG1 maju O ARG1 bila O ARG1 dibandingkan O ARG1 dengan O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Manusia O ARG1 Ngandong O ARG1 diperkirakan O ARG1 berumur O ARG1 antara O ARG1 300000-100000 O ARG1 tahun O ARG1 Berdasarkan O ARG1 beberapa O ARG1 penelitian O ARG1 yang O ARG1 dilakukan O ARG1 oleh O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 dapatlah O ARG1 direkonstruksi O ARG1 beberapa O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 yang O ARG1 pernah O ARG1 hidup O ARG1 di O ARG1 zaman O ARG1 praaksara O ARG1 1 O ARG1 Jenis O ARG1 Meganthropus O ARG1 Jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 ini O ARG1 terutama O ARG1 berdasarkan O ARG1 penelitian O ARG1 von O ARG1 Koenigswald O ARG1 di O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 tahun O ARG1 1936 B-DATE ARG1 dan O ARG1 1941 B-DATE ARG1 yang O ARG1 menemukan O ARG1 fosil O ARG1 rahang O ARG1 manusia O ARG1 berukuran O ARG1 besar O ARG1 Dari O ARG1 hasil O ARG1 rekonstruksi O ARG1 ini O ARG1 kemudian O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 menamakan O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 dengan O ARG1 sebutan O ARG1 artinya O ARG1 manusia O ARG1 raksasa O ARG1 dari O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 ini O ARG1 memiliki O ARG1 ciri O ARG1 rahang O ARG1 yang O ARG1 kuat O ARG1 dan O ARG1 badannya O ARG1 tegap O ARG1 Diperkirakan O ARG1 makanan O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 adalah O ARG1 tumbuh-tumbuhan O ARG1 Masa O ARG1 hidupnya O ARG1 diperkirakan O ARG1 pada O ARG1 zaman O ARG1 Pleistosen O ARG1 Awal O ARG1 2 O ARG1 Jenis O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 Jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 didasarkan O ARG1 pada O ARG1 penelitian O ARG1 Eugene O ARG1 Dubois O ARG1 tahun O ARG1 1890 B-DATE ARG1 di O ARG1 dekat O ARG1 Trinil O ARG1 sebuah O ARG1 desa O ARG1 di O ARG1 pinggiran O ARG1 Bengawan O ARG1 Solo O ARG1 di O ARG1 wilayah O ARG1 Ngawi O ARG1 Setelah O ARG1 direkonstruksi O ARG1 terbentuk O ARG1 kerangka O ARG1 manusia O ARG1 tetapi O ARG1 masih O ARG1 terlihat O ARG1 tanda- O ARG1 24 O ARG1 tanda O ARG1 kera O ARG1 Oleh O ARG1 karena O ARG1 itu O ARG1 jenis O ARG1 ini O ARG1 dinamakan O ARG1 artinya O ARG1 manusia O ARG1 kera O ARG1 yang O ARG1 berjalan O ARG1 tegak O ARG1 Jenis O ARG1 ini O ARG1 juga O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Mojokerto O ARG1 sehingga O ARG1 disebut O ARG1 Jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 yang O ARG1 juga O ARG1 terkenal O ARG1 sebagai O ARG1 rumpun O ARG1 ini O ARG1 paling O ARG1 banyak O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Diperkirakan O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 ini O ARG1 hidup O ARG1 dan O ARG1 berkembang O ARG1 sekitar O ARG1 zaman O ARG1 Pleistosen O ARG1 Tengah O ARG1 3 O ARG1 Jenis O ARG1 Homo O ARG1 Fosil O ARG1 jenis O ARG1 Homo O ARG1 ini O ARG1 pertama O ARG1 diteliti O ARG1 oleh O ARG1 von O ARG1 Reitschoten O ARG1 di O ARG1 Wajak O ARG1 Penelitian O ARG1 dilanjutkan O ARG1 oleh O ARG1 Eugene O ARG1 Dubois O ARG1 bersama O ARG1 kawan-kawan O ARG1 dan O ARG1 menyimpulkan O ARG1 sebagai O ARG1 jenis O ARG1 Homo O ARG1 Ciri-ciri O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 Homo O ARG1 ini O ARG1 muka O ARG1 lebar O ARG1 hidung O ARG1 dan O ARG1 mulutnya O ARG1 menonjol O ARG1 Dahi O ARG1 juga O ARG1 masih O ARG1 menonjol O ARG1 sekalipun O ARG1 tidak O ARG1 semenonjol O ARG1 jenis O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 Bentuk O ARG1 fisiknya O ARG1 tidak O ARG1 jauh O ARG1 berbeda O ARG1 dengan O ARG1 manusia O ARG1 sekarang O ARG1 Hidup O ARG1 dan O ARG1 perkembangan O ARG1 jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 sekitar O ARG1 40000 O ARG1 Œ O ARG1 25000 O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 Tempat-tempat O ARG1 penyebarannya O ARG1 tidak O ARG1 hanya O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 tetapi O ARG1 juga O ARG1 di O ARG1 Filipina O ARG1 dan O ARG1 Cina O ARG1 Selatan O ARG1 artinya O ARG1 ‚manusia O ARG1 sempurna™ O ARG1 baik O ARG1 dari O ARG1 segi O ARG1 fisik O ARG1 volume O ARG1 otak O ARG1 maupun O ARG1 postur O ARG1 badannya O ARG1 yang O ARG1 secara O ARG1 umum O ARG1 tidak O ARG1 jauh O ARG1 berbeda O ARG1 dengan O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 Kadang-kadang O ARG1 juga O ARG1 diartikan O ARG1 dengan O ARG1 ‚manusia O ARG1 bijak™ O ARG1 karena O ARG1 telah O ARG1 lebih O ARG1 maju O ARG1 dalam O ARG1 berpikir O ARG1 dan O ARG1 menyiasati O ARG1 tantangan O ARG1 alam O ARG1 Bagaimanakah O ARG1 mereka O ARG1 muncul O ARG1 ke O ARG1 bumi O ARG1 pertama O ARG1 kali O ARG1 dan O ARG1 kemudian O ARG1 menyebar O ARG1 dengan O ARG1 cepat O ARG1 ke O ARG1 berbagai O ARG1 penjuru O ARG1 dunia O ARG1 hingga O ARG1 saat O ARG1 ini? O ARG1 Para O ARG1 ahli O ARG1 paleoanthropologi O ARG1 dapat O ARG1 melukiskan O ARG1 perbedaan O ARG1 morfologis O ARG1 antara O ARG1 Uraian O ARG1 mengenai O ARG1 jenis-jenis O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 selengkapnya O ARG1 dapat O ARG1 juga O ARG1 dibaca O ARG1 pada O ARG1 buku O ARG1 Harry O ARG1 Widianto O ARG1 dan O ARG1 Truman O ARG1 Simanjuntak O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Menjawab O ARG1 Dunia O ARG1 Gambar O ARG1 111 O ARG1 Tengkorak O ARG1 yang O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Trinil O ARG1 25 O ARG1 dengan O ARG1 pendahulunya O ARG1 Rangka O ARG1 kurang O ARG1 kekar O ARG1 posturnya O ARG1 dibandingkan O ARG1 Salah O ARG1 satu O ARG1 alasannya O ARG1 karena O ARG1 tulang O ARG1 belulangnya O ARG1 tidak O ARG1 setebal O ARG1 dan O ARG1 sekompak O ARG1 Hal O ARG1 ini O ARG1 mengindikasikan O ARG1 bahwa O ARG1 secara O ARG1 fisik O ARG1 jauh O ARG1 lebih O ARG1 lemah O ARG1 dibanding O ARG1 sang O ARG1 pendahulu O ARG1 tersebut O ARG1 Di O ARG1 lain O ARG1 pihak O ARG1 ciri-ciri O ARG1 morfologis O ARG1 maupun O ARG1 biometriks O ARG1 menunjukkan O ARG1 karakter O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 berevolusi O ARG1 dan O ARG1 lebih O ARG1 modern O ARG1 dibandingkan O ARG1 dengan O ARG1 Sebagai O ARG1 misal O ARG1 karakter O ARG1 evolutif O ARG1 yang O ARG1 paling O ARG1 signifik O ARG1 an O ARG1 adalah O ARG1 bertambahnya O ARG1 kapasitas O ARG1 otak O ARG1 mempunyai O ARG1 kapasitas O ARG1 otak O ARG1 yang O ARG1 jauh O ARG1 lebih O ARG1 besar O ARG1 rata-rata O ARG1 1400 B-DATE ARG1 cc O ARG1 de O ARG1 nga O ARG1 n O ARG1 atap O ARG1 tengkorak O ARG1 yang O ARG1 jauh O ARG1 lebih O ARG1 bundar O ARG1 dan O ARG1 lebih O ARG1 tinggi O ARG1 dibandingkan O ARG1 dengan O ARG1 yang O ARG1 mempunyai O ARG1 tengkorak O ARG1 panjang O ARG1 dan O ARG1 rendah O ARG1 dengan O ARG1 kapasitas O ARG1 otak O ARG1 1000 B-DATE ARG1 cc O ARG1 Gambar O ARG1 112 O ARG1 Evolusi O ARG1 manusia O ARG1 Gambar O ARG1 113 O ARG1 Rekonstruksi O ARG1 tengkorak O ARG1 26 O ARG1 Segi-segi O ARG1 morfologis O ARG1 dan O ARG1 tingkatan O ARG1 kepurbaannya O ARG1 menunjukkan O ARG1 ada O ARG1 perbedaan O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 nyata O ARG1 antara O ARG1 kedua O ARG1 spesies O ARG1 dalam O ARG1 genus O ARG1 Homo O ARG1 tersebut O ARG1 akhirnya O ARG1 tampil O ARG1 sebagai O ARG1 spesies O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 tangguh O ARG1 dalam O ARG1 beradaptasi O ARG1 dengan O ARG1 lingkungannya O ARG1 dan O ARG1 dengan O ARG1 cepat O ARG1 menghuni O ARG1 berbagai O ARG1 permukaan O ARG1 dunia O ARG1 ini O ARG1 Berdasarkan O ARG1 bukti-bukti O ARG1 penemuan O ARG1 sejauh O ARG1 ini O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 awal O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dan O ARG1 Asia O ARG1 Tenggara O ARG1 paling O ARG1 tidak O ARG1 telah O ARG1 hadir O ARG1 sejak O ARG1 45000 O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 Dalam O ARG1 perkembangannya O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 ini O ARG1 dapat O ARG1 dikelompokkan O ARG1 dalam O ARG1 tiga O ARG1 tahap O ARG1 yaitu O ARG1 i O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 awal O ARG1 yang O ARG1 kehadirannya O ARG1 hingga O ARG1 akhir O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 sekitar O ARG1 12000 O ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 kemudian O ARG1 dilanjutkan O ARG1 oleh O ARG1 ii O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 belakangan O ARG1 dan O ARG1 berdasarkan O ARG1 karakter O ARG1 fisiknya O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 ras O ARG2 Austromelanesoid O ARG2 iii O ARG1 mulai O ARG1 di O ARG1 sekitar O ARG1 4000 B-DATE ARG1 tahun O ARG1 lalu O ARG1 muncul O ARG1 penghuni O ARG1 baru O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 yang O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 penutur O ARG2 bahasa O ARG2 Austronesia O ARG2 Berdasarkan O ARG1 karakter O ARG1 fisiknya O ARG1 makhluk O ARG1 manusia O ARG1 ini O ARG1 tergolong O ARG1 dalam O ARG1 ras O ARG1 Mongolid O ARG1 Beberapa O ARG1 spesimen O ARG1 penggolongan O ARG1 manusia O ARG1 dapat O ARG1 dikelompokkan O ARG1 sebagai O ARG1 berikut O ARG1 a O ARG1 Manusia O ARG1 Wajak O ARG1 Manusia O ARG1 Wajak O ARG1 merupakan O V satu-satunya O ARG2 temuan O ARG2 di O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 yang O ARG2 untuk O ARG2 sementara O ARG2 dapat O ARG2 disejajarkan O ARG2 perkembangannya O ARG2 dengan O ARG2 manusia O ARG2 modern O ARG2 awal O ARG2 dari O ARG2 akhir O ARG2 Kala O ARG2 Pleistosen O ARG2 Pada O ARG1 tahun O ARG1 1889 B-DATE ARG1 manusia O ARG1 Wajak O ARG1 ditemukan O ARG1 oleh O ARG1 BD O ARG1 van O ARG1 Rietschoten O ARG1 di O ARG1 sebuah O ARG1 ceruk O ARG1 di O ARG1 lereng O ARG1 pegunungan O ARG1 karst O ARG1 di O ARG1 barat O ARG1 laut O ARG1 Campurdarat O ARG1 dekat O ARG1 Tulungagung O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 Timur O ARG1 Sartono O ARG1 Kartodirjo O ARG1 dkk O ARG1 menguraikan O ARG1 tentang O ARG1 Gambar O ARG1 114 O ARG1 Fosil O ARG1 manusia O ARG1 wajak O ARG1 27 O ARG1 temuan O ARG1 itu O ARG1 berupa O ARG1 tengkorak O ARG1 termasuk O ARG1 fragmen O ARG1 rahang O ARG1 bawah O ARG1 dan O ARG1 beberapa O ARG1 buah O ARG1 ruas O ARG1 leher O ARG1 Mukanya O ARG1 datar O ARG1 dan O ARG1 lebar O ARG1 akar O ARG1 hidungnya O ARG1 lebar O ARG1 dan O ARG1 bagian O ARG1 mulutnya O ARG1 menonjol O ARG1 sedikit O ARG1 Dahinya O ARG1 agak O ARG1 miring O ARG1 dan O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 matanya O ARG1 ada O ARG1 busur O ARG1 kening O ARG1 nyata O ARG1 Tengkorak O ARG1 ini O ARG1 diperkirakan O ARG1 milik O ARG1 seorang O ARG1 perempuan O ARG1 berumur O ARG1 30 O ARG1 tahun O ARG1 dan O ARG1 mempunyai O ARG1 volume O ARG1 otak O ARG1 1630 B-DATE ARG1 cc O ARG1 Wajak O ARG1 kedua O ARG1 ditemukan O ARG1 oleh O ARG1 Dubois O ARG1 pada O ARG1 tahun O ARG1 1890 B-DATE ARG1 di O ARG1 tempat O ARG1 yang O ARG1 sama O ARG1 Temuan O ARG1 berupa O ARG1 fragmen-fragmen O ARG1 tulang O ARG1 tengkorak O ARG1 rahang O ARG1 atas O ARG1 dan O ARG1 rahang O ARG1 bawah O ARG1 serta O ARG1 tulang O ARG1 paha O ARG1 dan O ARG1 tulang O ARG1 kering O ARG1 Pada O ARG1 tengkorak O ARG1 ini O ARG1 terlihat O ARG1 juga O ARG1 busur O ARG1 kening O ARG1 yang O ARG1 nyata O ARG1 Pada O ARG1 tengkorak O ARG1 laki-laki O ARG1 perlekatan O ARG1 otot O ARG1 sangat O ARG1 nyata O ARG1 Rahang O ARG1 bawah O ARG1 besar O ARG1 dengan O ARG1 gigi- O ARG1 gigi O ARG1 yang O ARG1 besar O ARG1 pula O ARG1 Kalau O ARG1 menutup O ARG1 gigi O ARG1 muka O ARG1 atas O ARG1 mengenai O ARG1 gigi O ARG1 muka O ARG1 bawah O ARG1 Dari O ARG1 tulang O ARG1 pahanya O ARG1 dapat O ARG1 diketahui O ARG1 bahwa O ARG1 tinggi O ARG1 tubuhnya O ARG1 kira-kira O ARG1 173 O ARG1 cm O ARG1 Dengan O ARG1 demikian O ARG1 dapat O ARG1 dikatakan O ARG1 bahwa O ARG1 manusia O ARG1 wajak O ARG1 bertubuh O ARG1 tinggi O ARG1 dengan O ARG1 isi O ARG1 tengkorak O ARG1 yang O ARG1 besar O ARG1 Wajak O ARG1 sudah O ARG1 termasuk O ARG1 jadi O ARG1 sangat O ARG1 berbeda O ARG1 ciri-cirinya O ARG1 dengan O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 Manusia O ARG1 Wajak O ARG1 mempunyai O ARG1 ciri-ciri O ARG1 baik O ARG1 Mongoloid O ARG1 maupun O ARG1 Austromelanesoid O ARG1 Diperkirakan O ARG1 dari O ARG1 manusia O ARG1 Wajak O ARG1 inilah O ARG1 sub-ras O ARG1 Melayu O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dan O ARG1 turut O ARG1 pula O ARG1 berevolusi O ARG1 menjadi O ARG1 ras O ARG1 Austromelanesoid O ARG1 sekarang O ARG1 Hal O ARG1 itu O ARG1 dapat O ARG1 dilihat O ARG1 dari O ARG1 ciri O ARG1 tengkoraknya O ARG1 yang O ARG1 sedang O ARG1 atau O ARG1 agak O ARG1 lonjong O ARG1 itu O ARG1 berbentuk O ARG1 agak O ARG1 persegi O ARG1 di O ARG1 tengah-tengah O ARG1 atap O ARG1 tengkoraknya O ARG1 dari O ARG1 muka O ARG1 ke O ARG1 belakang O ARG1 Muka O ARG1 cenderung O ARG1 lebih O ARG1 Mongoloid O ARG1 oleh O ARG1 karena O ARG1 sangat O ARG1 datar O ARG1 dan O ARG1 pipinya O ARG1 sangat O ARG1 menonjol O ARG1 ke O ARG1 samping O ARG1 Beberapa O ARG1 ciri O ARG1 lain O ARG1 juga O ARG1 memperlihatkan O ARG1 ciri-ciri O ARG1 kedua O ARG1 ras O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 Temuan O ARG1 Wajak O ARG1 menunjukkan O ARG1 pada O ARG1 kita O ARG1 bahwa O ARG1 sekitar O ARG1 40000 O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 sudah O ARG1 didiami O ARG1 oleh O ARG1 yang O ARG1 rasnya O ARG1 sukar O ARG1 dicocokkan O ARG1 dengan O ARG1 ras-ras O ARG1 pokok O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 sekarang O ARG1 sehingga O ARG1 manusia O ARG1 Wajak O ARG1 dapat O ARG1 dianggap O ARG1 sebagai O ARG1 suatu O ARG1 ras O ARG1 tersendiri O ARG1 Manusia O ARG1 Wajak O ARG1 tidak O ARG1 langsung O ARG1 berevolusi O ARG1 dari O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 tetapi O ARG1 mungkin O ARG1 tahapan O ARG1 28 O ARG1 yang O ARG1 belum O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 ataupun O ARG1 dari O ARG1 di O ARG1 tempat O ARG1 ataupun O ARG1 satu O ARG1 ras O ARG1 yang O ARG1 mungkin O ARG1 berevolusi O ARG1 ke O ARG1 arah O ARG1 Homo O ARG1 yang O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Manusia O ARG1 Wajak O ARG1 itu O ARG1 tidak O ARG1 hanya O ARG1 mendiami O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 bagian O ARG1 Barat O ARG1 saja O ARG1 akan O ARG1 tetapi O ARG1 juga O ARG1 di O ARG1 sebagian O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 bagian O ARG1 Timur O ARG1 Ras O ARG1 Wajak O ARG1 ini O ARG1 merupakan O V penduduk O ARG2 yang O ARG2 kemudian O ARG2 menurunkan O ARG2 ras-ras O ARG2 yang O ARG2 kemudian O ARG2 kita O ARG2 kenal O ARG2 sekarang O ARG2 Melihat O ARG1 ciri-ciri O ARG1 Mongoloidnya O ARG1 lebih O ARG1 banyak O ARG1 maka O ARG1 ia O ARG1 lebih O ARG1 dekat O ARG1 dengan O ARG1 sub-ras O ARG1 Melayu-Indonesia O ARG1 Hubungannya O ARG1 dengan O ARG1 ras O ARG1 Australoid O ARG1 dan O ARG1 Melanesoid O ARG1 sekarang O ARG1 lebih O ARG1 jauh O ARG1 oleh O ARG1 karena O ARG1 kedua O ARG1 sub-ras O ARG1 ini O ARG1 baru O ARG1 mencapai O V bentuknya O ARG2 yang O ARG2 sekarang O ARG2 di O ARG2 tempatnya O ARG2 yang O ARG2 baru O ARG2 Mungkin O ARG1 juga O ARG1 ras O ARG1 Austromelanesoid O ARG1 yang O ARG1 dahulu O ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 ras O ARG1 Wajak O ARG1 b O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 Pengumuman O ARG1 tentang O ARG1 penemuan O ARG1 manusia O ARG1 tahun O ARG1 2004 B-DATE ARG1 menggemparkan O ARG1 dunia O ARG1 ilmu O ARG1 pengetahuan O ARG1 Sisa- O ARG1 sisa O ARG1 manusia O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 sebuah O ARG1 gua O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 oleh O ARG1 tim O ARG1 peneliti O ARG1 gabungan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dan O ARG1 Australia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 bila O ARG1 diartikan O ARG1 secara O ARG1 harfiah O ARG1 merupakan O V sebuah O ARG2 gua O ARG2 yang O ARG2 dingin O ARG2 Sebuah O ARG1 gua O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 lebar O ARG1 dan O ARG1 tinggi O ARG1 dengan O ARG1 permukaan O ARG1 tanah O ARG1 yang O ARG1 datar O ARG1 merupakan O V tempat O ARG2 bermukim O ARG2 yang O ARG2 nyaman O ARG2 bagi O ARG2 manusia O ARG2 pada O ARG2 masa O ARG2 praaksara O ARG2 Hal O ARG1 itu O ARG1 bisa O ARG1 dilihat O ARG1 dari O ARG1 kondisi O ARG1 lingkungan O ARG1 sekitar O ARG1 gua O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 indah O ARG1 yang O ARG1 berada O ARG1 di O ARG1 sekitar O ARG1 bukit O ARG1 dengan O ARG1 kondisi O ARG1 tanah O ARG1 yang O ARG1 datar O ARG1 di O ARG1 depannya O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 merupakan O V sebuah O ARG2 temuan O ARG2 manusia O ARG2 modern O ARG2 awal O ARG2 dari O ARG2 akhir O ARG2 masa O ARG2 Pleistosen O ARG2 di O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 yang O ARG2 menakjubkan O ARG2 yang O ARG2 diharapkan O ARG2 dapat O ARG2 menyibak O ARG2 asal O ARG2 usul O ARG2 manusia O ARG2 di O ARG2 Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 ditemukan O ARG1 oleh O ARG1 Peter O ARG1 Brown O ARG1 dan O ARG1 Mike O ARG1 J O ARG1 Morwood O ARG1 bersama-sama O ARG1 dengan O ARG1 Tim O ARG1 dari O ARG1 Pusat O ARG1 Penelitian O ARG1 Arkeologi O ARG1 Nasional O ARG1 pada O ARG1 bulan O ARG1 September O ARG1 2003 B-DATE ARG1 lalu O ARG1 Temuan O ARG1 itu O ARG1 dianggap O ARG1 sebagai O ARG1 penemuan O ARG1 spesies O ARG1 baru O ARG1 yang O ARG1 kemudian O ARG1 diberi O ARG1 nama O ARG1 sesuai O ARG1 dengan O ARG1 tempat O ARG1 ditemukannya O ARG1 fosil O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 29 O ARG1 Pada O ARG1 tahun O ARG1 1950-an O ARG1 sebenarnya O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 telah O ARG1 memberikan O ARG1 data-data O ARG1 tentang O ARG1 adanya O ARG1 kehidupan O ARG1 praaksara O ARG1 Verhoeven O ARG1 lebih O ARG1 dahulu O ARG1 menemukan O ARG1 beberapa O ARG1 fragmen O ARG1 tulang O ARG1 manusia O ARG1 di O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 ia O ARG1 menemukan O ARG1 tulang O ARG1 iga O ARG1 yang O ARG1 berasosiasi O ARG1 dengan O ARG1 berbagai O ARG1 alat O ARG1 serpih O ARG1 dan O ARG1 gerabah O ARG1 Tahun O ARG1 1965 B-DATE ARG1 ditemukan O ARG1 tujuh O ARG1 buah O ARG1 rangka O ARG1 manusia O ARG1 beserta O ARG1 beberapa O ARG1 bekal O ARG1 kubur O ARG1 yang O ARG1 antara O ARG1 lain O ARG1 berupa O ARG1 beliung O ARG1 dan O ARG1 barang-barang O ARG1 gerabah O ARG1 Diperkirakan O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 merupakan O V sebuah O ARG2 situs O ARG2 neolitik O ARG2 dan O ARG2 paleometalik O ARG2 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 mempunyai O ARG1 ciri O ARG1 tengkorak O ARG1 yang O ARG1 panjang O ARG1 dan O ARG1 rendah O ARG1 berukuran O ARG1 kecil O ARG1 dengan O ARG1 volume O ARG1 otak O ARG1 380 O ARG1 cc O ARG1 Kapasitas O ARG1 kranial O ARG1 tersebut O ARG1 berada O ARG1 jauh O ARG1 di O ARG1 bawah O ARG1 1000 B-DATE ARG1 cc O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 1400 B-DATE ARG1 cc O ARG1 dan O ARG1 bahkan O ARG1 berada O ARG1 di O ARG1 bawah O ARG1 volume O ARG1 otak O ARG1 simpanse O ARG1 450 O ARG1 cc O ARG1 Pada O ARG1 tahun O ARG1 1970 B-DATE ARG1 RP O ARG1 Soejono O ARG1 dari O ARG1 Pusat O ARG1 Penelitian O ARG1 Arkeologi O ARG1 Nasional O ARG1 melanjutkan O ARG1 penelitian O ARG1 beberapa O ARG1 kerangka O ARG1 manusia O ARG1 yang O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 lapisan O ARG1 atas O ARG1 temuan O ARG1 itu O ARG1 sebanding O ARG1 dengan O ARG1 temuan- O ARG1 temuan O ARG1 rangka O ARG1 manusia O ARG1 sebelumnya O ARG1 Hasil O ARG1 temuan O ARG1 itu O ARG1 menunjukkan O ARG1 bahwa O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 secara O ARG1 kronologis O ARG1 menunjukkan O ARG1 hunian O ARG1 dari O ARG1 fase O ARG1 zaman O ARG1 Paleolitik O ARG1 Mesolitik O ARG1 Neolitik O ARG1 dan O ARG1 Paleolitik O ARG1 Gambar O ARG1 115 O ARG1 Fosil O ARG1 Tengkorak O ARG1 Manusia O ARG1 Purba O ARG1 Flores O ARG1 Gambar O ARG1 116 O ARG1 Fosil O ARG1 Geraham O ARG1 Flores O ARG1 30 O ARG1 Menurut O ARG1 Teuku O ARG1 Jacob O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 secara O ARG1 kultural O ARG1 berada O ARG1 dalam O ARG1 konteks O ARG1 zaman O ARG1 Mesolitik O ARG1 dengan O ARG1 ciri O ARG1 Australomelanesid O ARG1 yaitu O ARG1 bentuk O ARG1 tengkorak O ARG1 yang O ARG1 memanjang O ARG1 Tahun O ARG1 2003 B-DATE ARG1 diadakan O ARG1 penggalian O ARG1 oleh O ARG1 RP O ARG1 Morwood O ARG1 kerja O ARG1 sama O ARG1 antara O ARG1 Pusat O ARG1 Penelitian O ARG1 Arkeologi O ARG1 Nasional O ARG1 dengan O ARG1 University O ARG1 of O ARG1 New O ARG1 England O ARG1 Australia O ARG1 Penggalian O ARG1 itu O ARG1 menghasilkan O ARG1 temuan O ARG1 berupa O ARG1 sisa O ARG1 manusia O ARG1 tidak O ARG1 kurang O ARG1 dari O ARG1 enam O ARG1 individu O ARG1 yang O ARG1 menunjukkan O ARG1 aspek O ARG1 morfologis O ARG1 dan O ARG1 postur O ARG1 yang O ARG1 sejenis O ARG1 dengan O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 1 O ARG1 yang O ARG1 mempunyai O ARG1 kesamaan O ARG1 dengan O ARG1 alat-alat O ARG1 batu O ARG1 dan O ARG1 sisa-sisa O ARG1 binatang O ARG1 komodo O ARG1 dan O ARG1 spesies O ARG1 kerdil O ARG1 gajah O ARG1 purba O ARG1 jenis O ARG1 stegodon O ARG1 Temuan O ARG1 itu O ARG1 sempat O ARG1 menjadi O ARG1 bahan O ARG1 perdebatan O ARG1 mengenai O ARG1 status O ARG1 taksonominua O ARG1 benarkah O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 itu O ARG1 termasuk O ARG1 dalam O ARG1 spesies O ARG1 baru O ARG1 yaitu O ARG1 atau O ARG1 sebagai O ARG1 satu O ARG1 jenis O ARG1 spesies O ARG1 yang O ARG1 telah O ARG1 ada O ARG1 di O ARG1 kalangan O ARG1 genus O ARG1 Homo? O ARG1 Dalam O ARG1 pengamatan O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 mendalam O ARG1 terhadap O ARG1 manusia O ARG1 Flores O ARG1 itu O ARG1 ternyata O ARG1 ada O ARG1 percampuran O ARG1 antara O ARG1 karakter O ARG1 kranial O ARG1 yang O ARG1 cukup O ARG1 menonjol O ARG1 antara O ARG1 karakter O ARG1 dan O ARG1 Seluruh O ARG1 karakter O ARG1 kranio-fasial O ARG1 dari O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 1 O ARG1 LB1 O ARG1 dan O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 6 O ARG1 LB6 O ARG1 menunjukkan O ARG1 dominasi O ARG1 karakter O ARG1 arkaik O ARG1 yang O ARG1 sering O ARG1 ditemukan O ARG1 pada O ARG1 walaupun O ARG1 beberapa O ARG1 aspek O ARG1 modern O ARG1 juga O ARG1 sangat O ARG1 terlihat O ARG1 jelas O ARG1 Namun O ARG1 demikian O ARG1 karakter O ARG1 hendaknya O ARG1 dilihat O ARG1 sebagai O ARG1 atribut O ARG1 tingkatan O ARG1 evolusi O ARG1 dalam O ARG1 spesies O ARG1 ini O ARG1 Bila O ARG1 dikaitkan O ARG1 dengan O ARG1 masa O ARG1 hidup O ARG1 Manusia O ARG1 Liang O ARG1 Bua O ARG1 sekitar O ARG1 18000 O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 maka O ARG1 LB O ARG1 1 O ARG1 dan O ARG1 LB O ARG1 6 O ARG1 seharusnya O ARG1 dipandang O ARG1 sebagai O ARG1 satu O ARG1 dari O ARG1 variasi O ARG1 3 O ARG1 PerdebatanAntara O ARG1 Pithecantropus O ARG1 ke O ARG1 Homo O ARG1 Erectus O ARG1 Penemuan O ARG1 fosil-fosil O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 oleh O ARG1 Dubois O ARG1 dihubungkan O ARG1 dengan O ARG1 teori O ARG1 evolusi O ARG1 manusia O ARG1 yang O ARG1 dituliskan O ARG1 oleh O ARG1 Charles O ARG1 Darwin O ARG1 Harry O ARG1 Widianto O ARG1 menuliskan O ARG1 perdebatan O ARG1 itu O ARG1 seperti O ARG1 berikut O ARG1 Fosil O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 oleh O ARG1 Dubois O ARG1 yang O ARG1 dipublikasikan O ARG1 pada O ARG1 tahun O ARG1 1894 B-DATE ARG1 31 O ARG1 dalam O ARG1 berbagai O ARG1 majalah O ARG1 ilmiah O ARG1 melahirkan O ARG1 perdebatan O ARG1 Dalam O ARG1 publikasinya O ARG1 itu O ARG1 Dubois O ARG1 menyatakan O ARG1 bahwa O ARG1 menurut O ARG1 teori O ARG1 evolusi O ARG1 Darwin O ARG1 adalah O ARG1 peralihan O ARG1 kera O ARG1 ke O ARG1 manusia O ARG1 Pernyataan O ARG1 Dubois O ARG1 itu O ARG1 kemudian O ARG1 menjadi O ARG1 perdebatan O ARG1 apakah O ARG1 benar O ARG1 atap O ARG1 tengkorak O ARG1 dengan O ARG1 volume O ARG1 kecil O ARG1 gigi-gigi O ARG1 berukuran O ARG1 besar O ARG1 dan O ARG1 tulang O ARG1 paha O ARG1 yang O ARG1 berciri O ARG1 modern O ARG1 itu O ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 satu O ARG1 individu? O ARG1 S O ARG1 e O ARG1 m O ARG1 ent O ARG1 a O ARG1 r O ARG1 a O ARG1 or O ARG1 a O ARG1 ng O ARG1 menduga O ARG1 bahwa O ARG1 tengkorak O ARG1 tersebut O ARG1 merupakan O V tengkorak O ARG2 seekor O ARG2 gibon O ARG2 gigi-gigi O ARG2 merupakan O V milik O ARG2 Pongo O ARG2 sp O ARG2 dan O ARG2 tulang O ARG2 pahanya O ARG2 milik O ARG2 manusia O ARG2 modern? O ARG2 Lima O ARG1 puluh O ARG1 tahun O ARG1 kemudian O ARG1 terbukti O ARG1 bahwa O ARG1 gigi-gigi O ARG1 tersebut O ARG1 memang O ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 gigi O ARG1 Pongo O ARG1 Sp O ARG1 berdasarkan O ARG1 ciri-cirinya O ARG1 yang O ARG1 berukuran O ARG1 besar O ARG1 akar O ARG1 gigi O ARG1 yang O ARG1 kuat O ARG1 dan O ARG1 terbuka O ARG1 dentikulasi O ARG1 yang O ARG1 tidak O ARG1 individual O ARG1 dan O ARG1 permukaan O ARG1 occlusal O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 berkerut-kerut O ARG1 Perdebatan O ARG1 itu O ARG1 kemudian O ARG1 berlanjut O ARG1 hingga O ARG1 ke O ARG1 Eropa O ARG1 ketika O ARG1 Dubois O ARG1 mempresentasikan O ARG1 penemuan O ARG1 tersebut O ARG1 dalam O ARG1 seminar O ARG1 internasional O ARG1 zoologi O ARG1 pada O ARG1 tahun O ARG1 1895 B-DATE ARG1 di O ARG1 Leiden O ARG1 Belanda O ARG1 dan O ARG1 da O ARG1 la O ARG1 m O ARG1 pameran O ARG1 publik O ARG1 di O ARG1 London O ARG1 Setelah O ARG1 seminar O ARG1 dan O ARG1 pameran O ARG1 itu O ARG1 banyak O ARG1 ahli O ARG1 yang O ARG1 tidak O ARG1 ingin O ARG1 melihat O ARG1 temuannya O ARG1 itu O ARG1 lagi O ARG1 Dubois O ARG1 pun O ARG1 kemudian O ARG1 menyimpan O ARG1 semua O ARG1 hasil O ARG1 temuannya O ARG1 itu O ARG1 hingga O ARG1 pada O ARG1 tahun O ARG1 1922 B-DATE ARG1 temuan O ARG1 itu O ARG1 mulai O ARG1 diteliti O ARG1 oleh O ARG1 Franz O ARG1 Weidenreich O ARG1 Temuan-temuan O ARG1 Dubois O ARG1 itu O ARG1 menandai O ARG1 munculnya O ARG1 sebuah O ARG1 kajian O ARG1 ilmu O ARG1 paleoantropologi O ARG1 telah O ARG1 lahir O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Tahun O ARG1 1920-an O ARG1 merupakan O V periode O ARG2 yang O ARG2 luar O ARG2 biasa O ARG2 bagi O ARG2 teori O ARG2 evolusi O ARG2 manusia O ARG2 Teori O ARG1 itu O ARG1 terus O ARG1 menjadi O ARG1 perdebatan O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 paleontologi O ARG1 berbicara O ARG1 tentang O ARG1 ontogenesis O ARG1 dan O ARG1 heterokroni O ARG1 Gambar O ARG1 117 O ARG1 Charles O ARG1 Darwin O ARG1 32 O ARG1 Seorang O ARG1 teman O ARG1 Dubois O ARG1 Bolk O ARG1 melakukan O ARG1 formulasi O ARG1 teori O ARG1 foetalisasi O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 terkenal O ARG1 Dubois O ARG1 telah O ARG1 melakukan O ARG1 penemuan O ARG1 fosil O ARG1 Sementara O ARG1 Bolk O ARG1 menemukan O ARG1 modalitas O ARG1 evolusi O ARG1 dengan O ARG1 menafsirkan O ARG1 bahwa O ARG1 peralihan O ARG1 dari O ARG1 kera O ARG1 ke O ARG1 manusia O ARG1 terjadi O V melalui O ARG2 perpanjangan O ARG2 perkembangan O ARG2 fetus O ARG2 Dubois O ARG1 dan O ARG1 Bolk O ARG1 kemudian O ARG1 bertemu O ARG1 dalam O ARG1 jalur O ARG1 evolutif O ARG1 dari O ARG1 Heackle O ARG1 yang O ARG1 sangat O ARG1 terkenal O ARG1 bahwa O ARG1 filogenesa O ARG1 dan O ARG1 ontogenesis O ARG1 sama O ARG1 sekali O ARG1 tidak O ARG1 dapat O ARG1 dipisahkan O ARG1 Penemuan-penemuan O ARG1 kemudian O ARG1 bertambah O ARG1 gencar O ARG1 sejak O ARG1 tahun O ARG1 1927 B-DATE ARG1 Penemuan O ARG1 situs O ARG1 Zhoukoudian O ARG1 di O ARG1 dekat O ARG1 Beijing O ARG1 menghasilkan O ARG1 sejumlah O ARG1 besar O ARG1 fosil-fosil O ARG1 manusia O ARG1 yang O ARG1 diberi O ARG1 nama O ARG1 Tengkorak-tengkorak O ARG1 fosil O ARG1 beserta O ARG1 tulang O ARG1 paha O ARG1 tersebut O ARG1 menunjukkan O ARG1 ciri-ciri O ARG1 yang O ARG1 sama O ARG1 dengan O ARG1 Seorang O ARG1 ahli O ARG1 biologi O ARG1 menyatakan O ARG1 bahwa O ARG1 standar O ARG1 zoologis O ARG1 tidak O ARG1 dimungkinkan O ARG1 memisahkan O ARG1 dan O ARG1 dengan O ARG1 genus O ARG1 yang O ARG1 berbeda O ARG1 dengan O ARG1 manusia O ARG1 modern O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 adalah O ARG1 satu O ARG1 tahapan O ARG1 dalam O ARG1 proses O ARG1 evolusi O ARG1 ke O ARG1 arah O ARG1 dengan O ARG1 kapasitas O ARG1 tengkorak O ARG1 yang O ARG1 kecil O ARG1 Karena O ARG1 itulah O ARG1 perbedaan O ARG1 itu O ARG1 hanya O ARG1 perbedaan O ARG1 species O ARG1 bukan O ARG1 perbedaan O ARG1 genus O ARG1 Dalam O ARG1 pandangan O ARG1 ini O ARG1 maka O ARG1 harus O ARG1 diletakkan O ARG1 dalam O ARG1 genus O ARG1 Homo O ARG1 dan O ARG1 untuk O ARG1 mempertahankan O ARG1 species O ARG1 aslinya O ARG1 dinamakan O ARG1 Maka O ARG1 berakhirlah O ARG1 debat O ARG1 panjang O ARG1 mengenai O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 dari O ARG1 Dubois O ARG1 dalam O ARG1 sejarah O ARG1 perkembangan O ARG1 manusia O ARG1 yang O ARG1 berjalan O ARG1 puluhan O ARG1 tahun O ARG1 Saat O ARG1 ini O ARG1 Pithecanthropus O ARG1 diterima O ARG1 sebagai O ARG1 hominid O ARG1 dari O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 bagian O ARG1 dari O ARG1 33 O ARG1 Uji O ARG1 Kompetensi O ARG1 1 O ARG1 Mengapa O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 banyak O ARG1 melakukan O ARG1 penelitian O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 di O ARG1 bantaran O ARG1 sungai? O ARG1 2 O ARG1 Mengapa O ARG1 hasil O ARG1 penelitian O ARG1 Dubois O ARG1 di O ARG1 Trinil O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 jenis O ARG1 kera O ARG1 yang O ARG1 berjalan O ARG1 tegak? O ARG1 3 O ARG1 Menurut O ARG1 pendapat O ARG1 kamu O ARG1 bagaimana O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 bisa O ARG1 menyebar O ARG1 ke O ARG1 dalam O ARG1 wilayah O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 bahkan O ARG1 sampai O ARG1 ke O ARG1 luar O ARG1 wilayah O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia? O ARG1 4 O ARG1 Buatlah O ARG1 karya O ARG1 ilmiah O ARG1 2Œ3 O ARG1 halaman O ARG1 dengan O ARG1 tajuk O ARG1 Sangiran B-LOC ARG1 Laboratorium O ARG1 Manusia O ARG1 Purba! O ARG1 5 O ARG1 Coba O ARG1 kamu O ARG1 inventarisir O ARG1 berbagai O ARG1 situs O ARG1 dan O ARG1 tinggalan O ARG1 manusia O ARG1 purba O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 kamu O ARG1 masing-masing O ARG1 No O ARG1 1 O ARG1 2 O ARG1 3 O ARG1 4 O ARG1 5 O ARG1 Nama O ARG1 situs O ARG1 Fungsi O ARG1 pada O ARG1 masa O ARG1 lalu O ARG1 Fungsi O ARG1 pada O ARG1 masa O ARG1 sekarang O ARG1 Letak O ARG1 Kecamatan O ARG1 atau O ARG1 Kabupaten/Kota O ARG1 34 O ARG1 D O ARG1 Asal O ARG1 Usul O ARG1 dan O ARG1 Persebaran O ARG1 Nenek O ARG1 Moyang O ARG1 Bangsa O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Mengamati O ARG1 Lingkungan O ARG1 Coba O ARG1 kamu O ARG1 cermati O ARG1 bahwa O ARG1 banyaknya O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 jelas O ARG1 memunculkan O ARG1 keberagaman O ARG1 bahasa O ARG1 daerah O ARG1 dan O ARG1 kebudayaan O ARG1 yang O ARG1 berlaku O ARG1 dalam O ARG1 praktik-praktik O ARG1 kehidupan O ARG1 sehari- O ARG1 hari O ARG1 Bayangkan O ARG1 saja O ARG1 ada O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 500 O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Sungguh O ARG1 merupakan O V kekayaan O ARG2 bangsa O ARG2 yang O ARG2 tidak O ARG2 dimiliki O ARG2 oleh O ARG2 negara O ARG2 lain O ARG2 Namun O ARG1 demikian O ARG1 kekayaan O ARG1 ini O ARG1 akan O ARG1 menjadi O ARG1 masalah O ARG1 jika O ARG1 kita O ARG1 tidak O ARG1 pandai O ARG1 mengelola O ARG1 perbedaan O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 Tentu O ARG1 ini O ARG1 berkaitan O ARG1 pula O ARG1 dengan O ARG1 asal O ARG1 mula O ARG1 kedatangan O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 dan O ARG1 waktu O ARG1 kedatangan O ARG1 mereka O ARG1 Oleh O ARG1 karena O ARG1 itu O ARG1 penting O ARG1 untuk O ARG1 mengetahui O ARG1 bagaimana O ARG1 proses O ARG1 dan O ARG1 dinamika O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 sehingga O ARG1 terbentuk O ARG1 keragaman O ARG1 budayanya O ARG1 Untuk O ARG1 itu O ARG1 kamu O ARG1 harus O ARG1 mempelajarinya O ARG1 agar O ARG1 kita O ARG1 bisa O ARG1 saling O ARG1 menghargai O ARG1 dan O ARG1 menghormati O ARG1 setiap O ARG1 perbedaan O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 Memahami O ARG1 Teks O ARG1 Menurut O ARG1 Sarasin O ARG1 bersaudara O ARG1 penduduk O ARG1 asli O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 adalah O ARG1 ras O ARG1 berkulit O ARG1 gelap O ARG1 dan O ARG1 bertubuh O ARG1 kecil O ARG1 Mereka O ARG1 mulanya O ARG1 tinggal O ARG1 di O ARG1 Asia O ARG1 bagian O ARG1 tenggara O ARG1 Ketika O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 mencair O ARG1 dan O ARG1 air O ARG1 laut O ARG1 naik O ARG1 hingga O ARG1 terbentuk O ARG1 Laut O ARG1 Cina O ARG1 Selatan O ARG1 dan O ARG1 Laut O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 sehingga O ARG1 memisahkan O ARG1 pegunungan O ARG1 vulkanik O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dari O ARG1 daratan O ARG1 utama O ARG1 Beberapa O ARG1 penduduk O ARG1 asli O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 tersisa O ARG1 dan O ARG1 menetap O ARG1 di O ARG1 daerah-daerah O ARG1 pedalaman O ARG1 sedangkan O ARG1 daerah O ARG1 pantai O ARG1 dihuni O ARG1 oleh O ARG1 penduduk O ARG1 pendatang O ARG1 Penduduk O ARG1 asli O ARG1 itu O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Vedda O ARG1 oleh O ARG1 Sarasin O ARG1 Ras O ARG1 yang O ARG1 masuk O ARG1 dalam O ARG1 kelompok O ARG1 ini O ARG1 adalah O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Hieng O ARG1 di O ARG1 Kamboja O ARG1 Miaotse O ARG1 Yao-Jen O ARG1 di O ARG1 Cina O ARG1 dan O ARG1 Senoi O ARG1 di O ARG1 Semenanjung O ARG1 Malaya O ARG1 35 O ARG1 Beberapa O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 seperti O ARG1 Kubu O ARG1 Lubu O ARG1 Talang O ARG1 Mamak O ARG1 yang O ARG1 tinggal O ARG1 di O ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 dan O ARG1 Toala O ARG1 di O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 merupakan O V penduduk O ARG2 tertua O ARG2 di O ARG2 Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 Mereka O ARG1 mempunyai O ARG1 hubungan O ARG1 erat O ARG1 dengan O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 Melanesia O ARG1 masa O ARG1 kini O ARG1 dan O ARG1 orang O ARG1 Vedda O ARG1 yang O ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 masih O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 Afrika O ARG1 Asia O ARG1 Selatan O ARG1 dan O ARG1 Oceania O ARG1 Vedda O ARG1 itulah O ARG1 manusia O ARG1 pertama O ARG1 yang O ARG1 datang O ARG1 ke O ARG1 pulau-pulau O ARG1 yang O ARG1 sudah O ARG1 berpenghuni O ARG1 Kedua O ARG1 ras O ARG1 Melanesia O ARG1 dan O ARG1 Vedda O ARG1 hidup O ARG1 dalam O ARG1 budaya O ARG1 mesolitik O ARG1 Pendatang O ARG1 berikutnya O ARG1 membawa O ARG1 budaya O ARG1 baru O ARG1 yaitu O ARG1 budaya O ARG1 neolitik O ARG1 Para O ARG1 pendatang O ARG1 baru O ARG1 itu O ARG1 jumlahnya O ARG1 jauh O ARG1 lebih O ARG1 banyak O ARG1 daripada O ARG1 penduduk O ARG1 asli O ARG1 Mereka O ARG1 itu O ARG1 oleh O ARG1 Sarasin O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 dan O ARG1 Deutro O ARG1 Melayu O ARG1 Kedatangan O ARG1 mereka O ARG1 terpisah O ARG1 diperkirakan O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 2000 B-DATE ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 1 O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 diyakini O ARG1 sebagai O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 orang O ARG1 Melayu O ARG1 Polinesia O ARG1 yang O ARG1 tersebar O ARG1 dari O ARG1 Madagaskar O ARG1 sampai O ARG1 pulau-pulau O ARG1 paling O ARG1 timur O ARG1 di O ARG1 Pasifik O ARG1 Mereka O ARG1 diperkirakan O ARG1 datang O ARG1 dari O ARG1 Cina O ARG1 bagian O ARG1 selatan O ARG1 Ras O ARG1 Melayu O ARG1 ini O ARG1 mempunyai O ARG1 ciri-ciri O ARG1 rambut O ARG1 lurus O ARG1 kulit O ARG1 kuning O ARG1 kecoklatan-coklatan O ARG1 dan O ARG1 bermata O ARG1 sipit O ARG1 Dari O ARG1 Cina O ARG1 bagian O ARG1 selatan O ARG1 Yunan O ARG1 mereka O ARG1 bermigrasi O ARG1 ke O ARG1 Indocina O ARG1 dan O ARG1 Siam O ARG1 kemudian O ARG1 ke O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Mereka O ARG1 itu O ARG1 mula-mula O ARG1 menempati O ARG1 pantai- O ARG1 pantai O ARG1 Sumatera O ARG1 Utara O ARG1 Kalimantan O ARG1 Barat O ARG1 dan O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 Barat O ARG1 Ras O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 membawa O ARG1 peradaban O ARG1 batu O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Ketika O ARG1 datang O ARG1 para O ARG1 imigran O ARG1 baru O ARG1 yaitu O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 Ras O ARG1 Melayu O ARG1 Muda O ARG1 mereka O ARG1 berpindah O ARG1 masuk O ARG1 ke O ARG1 pedalaman O ARG1 dan O ARG1 mencari O ARG1 tempat O ARG1 baru O ARG1 ke O ARG1 hutan-hutan O ARG1 sebagai O ARG1 tempat O ARG1 huniannya O ARG1 Ras O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 itu O ARG1 pun O ARG1 kemudian O ARG1 mendesak O ARG1 keberadaan O ARG1 penduduk O ARG1 asli O ARG1 Kehidupan O ARG1 di O ARG1 dalam O ARG1 hutan-hutan O ARG1 menjadikan O ARG1 mereka O ARG1 terisolasi O ARG1 dari O ARG1 dunia O ARG1 luar O ARG1 sehingga O ARG1 memudarkan O ARG1 peradaban O ARG1 mereka O ARG1 Penduduk O ARG1 asli O ARG1 dan O ARG1 ras O ARG1 proto O ARG1 melayu O ARG1 itu O ARG1 pun O ARG1 kemudian O ARG1 melebur O ARG1 Mereka O ARG1 itu O ARG1 kemudian O ARG1 menjadi O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Batak O ARG1 Dayak O ARG1 Toraja O ARG1 Alas O ARG1 dan O ARG1 Gayo O ARG1 36 O ARG1 Kehidupan O ARG1 mereka O ARG1 yang O ARG1 terisolasi O ARG1 itu O ARG1 menyebabkan O ARG1 ras O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 sedikit O ARG1 mendapat O ARG1 pengaruh O ARG1 dari O ARG1 kebudayaan O ARG1 Hindu O ARG1 maupun O ARG1 Islam O ARG1 dikemudian O ARG1 hari O ARG1 Para O ARG1 ras O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 itu O ARG1 kelak O ARG1 mendapat O ARG1 pengaruh O ARG1 Kristen O ARG1 sejak O ARG1 mereka O ARG1 mengenal O ARG1 para O ARG1 penginjil O ARG1 yang O ARG1 masuk O ARG1 ke O ARG1 wilayah O ARG1 mereka O ARG1 untuk O ARG1 memperkenalkan O ARG1 agama O ARG1 Kristen O ARG1 dan O ARG1 peradaban O ARG1 baru O ARG1 dalam O ARG1 kehidupan O ARG1 mereka O ARG1 Persebaran O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Dayak O ARG1 hingga O ARG1 ke O ARG1 Filipina O ARG1 Selatan O ARG1 Serawak O ARG1 dan O ARG1 Malaka O ARG1 menunjukkan O ARG1 rute O ARG1 perpindahan O ARG1 mereka O ARG1 dari O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Sementara O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Batak O ARG1 yang O ARG1 mengambil O ARG1 rute O ARG1 ke O ARG1 barat O ARG1 menyusuri O ARG1 pantai-pantai O ARG1 Burma O ARG1 dan O ARG1 Malaka O ARG1 Barat O ARG1 Beberapa O ARG1 kesamaan O ARG1 bahasa O ARG1 yang O ARG1 digunakan O ARG1 oleh O ARG1 suku O ARG1 bangsa O ARG1 Karen O ARG1 di O ARG1 Burma O ARG1 banyak O ARG1 mengandung O ARG1 kemiripan O ARG1 dengan O ARG1 bahasa O ARG1 Batak O ARG1 2 O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 merupakan O V ras O ARG2 yang O ARG2 datang O ARG2 dari O ARG2 Indocina O ARG2 bagian O ARG2 utara O ARG2 Mereka O ARG1 membawa O ARG1 budaya O ARG1 baru O ARG1 berupa O ARG1 perkakas O ARG1 dan O ARG1 senjata O ARG1 besi O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 atau O ARG1 Kebudayaan O ARG1 Dongson O ARG1 Mereka O ARG1 seringkali O ARG1 disebut O ARG1 juga O ARG1 orang-orang O ARG1 Dongson O ARG1 Peradaban O ARG1 mereka O ARG1 lebih O ARG1 tinggi O ARG1 daripada O ARG1 ras O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 Mereka O ARG1 dapat O ARG1 membuat O ARG1 perkakas O ARG1 dari O ARG1 perunggu O ARG1 Peradaban O ARG1 mereka O ARG1 ditandai O ARG1 dengan O ARG1 keahlian O ARG1 mengerjakan O ARG1 logam O ARG1 dengan O ARG1 sempurna O ARG1 Perpindahan O ARG1 mereka O ARG1 ke O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 dapat O ARG1 dilihat O ARG1 dari O ARG1 rute O ARG1 persebaran O ARG1 alat-alat O ARG1 yang O ARG1 mereka O ARG1 tinggalkan O ARG1 di O ARG1 beberapa O ARG1 kepulauan O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 yaitu O ARG1 berupa O ARG1 kapak O ARG1 persegi O ARG1 panjang O ARG1 Peradaban O ARG1 ini O ARG1 dapat O ARG1 dijumpai O ARG1 di O ARG1 Malaka O ARG1 Sumatera O ARG1 Kalimantan O ARG1 Filipina O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 Jawa B-LOC ARG1 dan O ARG1 Nusa O ARG1 Tenggara O ARG1 Timur O ARG1 Dalam O ARG1 bidang O ARG1 pengolahan O ARG1 tanah O ARG1 mereka O ARG1 mempunyai O ARG1 kemampuan O ARG1 untuk O ARG1 membuat O ARG1 irigasi O ARG1 pada O ARG1 tanah-tanah O ARG1 pertanian O ARG1 yang O ARG1 berhasil O ARG1 mereka O ARG1 ciptakan O ARG1 dengan O ARG1 membabat O ARG1 hutan O ARG1 terlebih O ARG1 dahulu O ARG1 Ras O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 juga O ARG1 mempunyai O ARG1 peradaban O ARG1 pelayaran O ARG1 lebih O ARG1 maju O ARG1 dari O ARG1 pendahulunya O ARG1 karena O ARG1 petualangan O ARG1 mereka O ARG1 sebagai O ARG1 pelaut O ARG1 dibantu O ARG1 dengan O ARG1 penguasaan O ARG1 mereka O ARG1 terhadap O ARG1 ilmu O ARG1 perbintangan O ARG1 Perpindahan O ARG1 ras O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 juga O ARG1 menggunakan O ARG1 jalur O ARG1 pelayaran O ARG1 laut O ARG1 Sebagian O ARG1 dari O ARG1 ras O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 ada O ARG1 yang O ARG1 mencapai O V Kepulauan O ARG2 Jepang O ARG2 bahkan O ARG2 kelak O ARG2 ada O ARG2 yang O ARG2 hingga O ARG2 sampai O ARG2 Madagaskar O ARG2 37 O ARG1 Kedatangan O ARG1 ras O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 makin O ARG1 lama O ARG1 semakin O ARG1 banyak O ARG1 Mereka O ARG1 pun O ARG1 kemudian O ARG1 berpindah O ARG1 mencari O ARG1 tempat O ARG1 baru O ARG1 ke O ARG1 hutan-hutan O ARG1 sebagai O ARG1 tempat O ARG1 hunian O ARG1 baru O ARG1 Pada O ARG1 akhirnya O ARG1 Proto O ARG1 dan O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 membaur O ARG1 dan O ARG1 selanjutnya O ARG1 menjadi O ARG1 penduduk O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Pada O ARG1 masa O ARG1 selanjutnya O ARG1 mereka O ARG1 sulit O ARG1 untuk O ARG1 dibedakan O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 meliputi O ARG1 penduduk O ARG1 di O ARG1 Gayo O ARG1 dan O ARG1 Alas O ARG1 di O ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 bagian O ARG1 utara O ARG1 serta O ARG1 Toraja O ARG1 di O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 Sementara O ARG1 itu O ARG1 semua O ARG1 penduduk O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 kecuali O ARG1 penduduk O ARG1 Papua O ARG1 dan O ARG1 yang O ARG1 tinggal O ARG1 di O ARG1 sekitar O ARG1 pulau-pulau O ARG1 Papua O ARG1 adalah O ARG1 ras O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 3 O ARG1 Melanesoid O ARG1 Ras O ARG1 lain O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 adalah O ARG1 ras O ARG1 Melanesoid O ARG1 Mereka O ARG1 tersebar O ARG1 di O ARG1 lautan O ARG1 Pasifik O ARG1 di O ARG1 pulau-pulau O ARG1 yang O ARG1 letaknya O ARG1 sebelah O ARG1 Timur O ARG1 Irian O ARG1 dan O ARG1 Benua O ARG1 Australia O ARG1 Di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 mereka O ARG1 tinggal O ARG1 di O ARG1 Papua O ARG1 Barat O ARG1 Ambon O ARG1 Maluku O ARG1 Utara O ARG1 dan O ARG1 Nusa O ARG1 Tenggara O ARG1 Timur O ARG1 Bersama O ARG1 dengan O ARG1 Papua-Nugini O ARG1 dan O ARG1 Bismarck O ARG1 Solomon O ARG1 New O ARG1 Caledonia O ARG1 dan O ARG1 Fiji O ARG1 Vanuatu O ARG1 mereka O ARG1 tergolong O ARG1 rumpun O ARG1 Melanesoid O ARG1 Pada O ARG1 mulanya O ARG1 kedatangan O ARG1 Bangsa O ARG1 Melanesoid O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 berawal O ARG1 saat O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 terakhir O ARG1 yaitu O ARG1 tahun O ARG1 70000 O ARG1 SM O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 itu O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 belum O ARG1 berpenghuni O ARG1 Ketika O ARG1 suhu O ARG1 turun O ARG1 hingga O ARG1 mencapai O V kedinginan O ARG2 maksimal O ARG2 air O ARG2 laut O ARG2 menjadi O ARG2 beku O ARG2 Permukaan O ARG1 laut O ARG1 menjadi O ARG1 lebih O ARG1 rendah O ARG1 100 O ARG1 m O ARG1 dibandingkan O ARG1 permukaan O ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 itulah O ARG1 muncul O ARG1 pulau-pulau O ARG1 baru O ARG1 Adanya O ARG1 pulau-pulau O ARG1 itu O ARG1 memudahkan O ARG1 makhluk O ARG1 hidup O ARG1 berpindah O ARG1 dari O ARG1 Asia O ARG1 menuju O ARG1 kawasan O ARG1 Oseania O ARG1 Bangsa O ARG1 Melanesoid O ARG1 melakukan O ARG1 perpindahan O ARG1 ke O ARG1 timur O ARG1 hingga O ARG1 ke O ARG1 Papua O ARG1 selanjutnya O ARG1 ke O ARG1 Benua O ARG1 Australia O ARG1 yang O ARG1 sebelumnya O ARG1 merupakan O V satu O ARG2 kepulauan O ARG2 yang O ARG2 terhubung O ARG2 dengan O ARG2 Papua O ARG2 Bangsa O ARG1 Melanesoid O ARG1 saat O ARG1 itu O ARG1 hingga O ARG1 mencapai O V 100 O ARG2 ribu O ARG2 jiwa O ARG2 meliputi O ARG2 wilayah O ARG2 Papua O ARG2 dan O ARG2 Australia O ARG2 Peradaban O ARG1 bangsa O ARG1 Melanesoid O ARG1 dikenal O V dengan O ARG2 paleolitikum O ARG2 38 O ARG2 Pada O ARG2 saat O ARG2 masa O ARG2 es O ARG2 berakhir O ARG2 dan O ARG2 air O ARG2 laut O ARG2 mulai O ARG2 naik O ARG2 lagi O ARG2 pada O ARG2 tahun O ARG2 5000 B-DATE ARG2 SM O ARG2 Kepulauan O ARG1 Papua O ARG1 dan O ARG1 Benua O ARG1 Australia O ARG1 terpisah O ARG1 seperti O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 kita O ARG1 lihat O ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 itu O ARG1 jumlah O ARG1 penduduk O ARG1 mencapai O V 025 O ARG2 juta O ARG2 dan O ARG2 pada O ARG2 tahun O ARG2 500 O ARG2 SM O ARG2 Asal O ARG1 mula O ARG1 bangsa O ARG1 Melanesia O ARG1 yaitu O ARG1 Proto O ARG1 Melanesia O ARG1 merupakan O V penduduk O ARG2 pribumi O ARG2 di O ARG2 Jawa B-LOC ARG2 Mereka O ARG1 adalah O ARG1 manusia O ARG1 Wajak O ARG1 yang O ARG1 tersebar O ARG1 ke O ARG1 timur O ARG1 dan O ARG1 menduduki O ARG1 Papua O ARG1 sebelum O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 berakhir O ARG1 dan O ARG1 sebelum O ARG1 kenaikan O ARG1 permukaan O ARG1 laut O ARG1 yang O ARG1 terjadi O V pada O ARG2 saat O ARG2 itu O ARG2 Di O ARG1 Papua O ARG1 manusia O ARG1 Wajak O ARG1 hidup O ARG1 berkelompok-kelompok O ARG1 kecil O ARG1 di O ARG1 sepanjang O ARG1 muara-muara O ARG1 sungai O ARG1 Mereka O ARG1 hidup O ARG1 dengan O ARG1 menangkap O ARG1 ikan O ARG1 di O ARG1 sungai O ARG1 dan O ARG1 meramu O ARG1 tumbuh-tumbuhan O ARG1 serta O ARG1 akar-akaran O ARG1 serta O ARG1 berburu O ARG1 di O ARG1 hutan O ARG1 belukar O ARG1 Tempat O ARG1 tinggal O ARG1 mereka O ARG1 berupa O ARG1 perkampungan-per O ARG1 kampungan O ARG1 yang O ARG1 terbuat O ARG1 dari O ARG1 bahan- O ARG1 bahan O ARG1 yang O ARG1 ringan O ARG1 Rumah-rumah O ARG1 itu O ARG1 sebenarnya O ARG1 hanya O ARG1 berupa O ARG1 kemah O ARG1 atau O ARG1 tadah O ARG1 angin O ARG1 yang O ARG1 sering O ARG1 didirikan O V menempel O ARG2 pada O ARG2 dinding O ARG2 gua O ARG2 yang O ARG2 besar O ARG2 Kemah-kemah O ARG1 dan O ARG1 tadah O ARG1 angin O ARG1 itu O ARG1 hanya O ARG1 digunakan O ARG1 sebagai O ARG1 tempat O ARG1 untuk O ARG1 tidur O ARG1 dan O ARG1 berlindung O ARG1 sedangkan O ARG1 aktivitas O ARG1 lainnya O ARG1 dilakukan O ARG1 di O ARG1 luar O ARG1 rumah O ARG1 Bangsa O ARG1 Proto O ARG1 Melanesoid O ARG1 terus O ARG1 terdesak O ARG1 oleh O ARG1 bangsa O ARG1 Melayu O ARG1 Mereka O ARG1 yang O ARG1 belum O ARG1 sempat O ARG1 mencapai O V Kepulauan O ARG2 Papua O ARG2 melakukan O ARG2 percampuran O ARG2 dengan O ARG2 ras O ARG2 baru O ARG2 itu O ARG2 Percampuran O ARG1 bangsa O ARG1 Melayu O ARG1 dengan O ARG1 Melanesoid O ARG1 menghasilkan O ARG1 keturunan O ARG1 Melanesoid-Melayu O ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 mereka O ARG1 merupakan O V penduduk O ARG2 Nusa O ARG2 Tenggara O ARG2 Timur O ARG2 dan O ARG2 Maluku O ARG2 4 O ARG2 Negrito O ARG1 dan O ARG1 Weddid O ARG1 Sebelum O ARG1 kedatangan O ARG1 kelompok-kelompok O ARG1 Melayu O ARG1 tua O ARG1 dan O ARG1 muda O ARG1 negeri O ARG1 kita O ARG1 sudah O ARG1 terlebih O ARG1 dulu O ARG1 kemasukan O ARG1 orang-orang O ARG1 Negrito O ARG1 dan O ARG1 Weddid O ARG1 Sebutan O ARG1 Negrito O ARG1 diberikan O ARG1 oleh O ARG1 orang-orang O ARG1 Spanyol O ARG1 karena O ARG1 yang O ARG1 mereka O ARG1 jumpai O ARG1 itu O ARG1 berkulit O ARG1 hitam O ARG1 mirip O ARG1 dengan O ARG1 jenis-jenis O ARG1 Negro O ARG1 Sejauh O ARG1 mana O ARG1 kelompok O ARG1 Negrito O ARG1 itu O ARG1 bertalian O ARG1 darah O ARG1 dengan O ARG1 jenis-jenis O ARG1 Negro O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 Afrika O ARG1 serta O ARG1 Kepulauan O ARG1 Melanesia O ARG1 Pasifik O ARG1 demikian O ARG1 pula O ARG1 bagaimana O ARG1 sejarah O ARG1 perpindahan O ARG1 mereka O ARG1 belum O ARG1 banyak O ARG1 diketahui O ARG1 dengan O ARG1 pasti O ARG1 39 O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 masa O ARG1 es O ARG1 berakhir O ARG1 dan O ARG1 air O ARG1 laut O ARG1 mulai O ARG1 naik O ARG1 lagi O ARG1 pada O ARG1 tahun O ARG1 5000 B-DATE ARG1 SM O ARG1 Sejauh O ARG1 mana O ARG1 kelompok O ARG1 Negrito O ARG1 itu O ARG1 bertalian O ARG1 darah O ARG1 dengan O ARG1 jenis-jenis O ARG1 Negro O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 Afrika O ARG1 serta O ARG1 Kepulauan O ARG1 Melanesia O ARG1 Pasifik O ARG1 demikian O ARG1 pula O ARG1 bagaimana O ARG1 sejarah O ARG1 perpindahan O ARG1 mereka O ARG1 belum O ARG1 banyak O ARG1 diketahui O ARG1 dengan O ARG1 pasti O ARG1 Kelompok O ARG1 Weddid O ARG1 terdiri O ARG1 atas O ARG1 orang-orang O ARG1 dengan O ARG1 kepala O ARG1 mesocephal O ARG1 dan O ARG1 letak O ARG1 mata O ARG1 yang O ARG1 dalam O ARG1 sehingga O ARG1 nampak O ARG1 seperti O ARG1 berang; O ARG1 kulit O ARG1 mereka O ARG1 coklat O ARG1 tua O ARG1 dan O ARG1 tinggi O ARG1 rata-rata O ARG1 lelakinya O ARG1 155 O ARG1 cm O ARG1 Weddid O ARG1 artinya O ARG1 jenis O ARG1 Wedda O ARG1 yaitu O ARG1 bangsa O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 Pulau O ARG1 Ceylon O ARG1 Srilanka O ARG1 Persebaran O ARG1 orang-orang O ARG1 Weddid O ARG1 di O ARG1 Nusantara O ARG1 cukup O ARG1 luas O ARG1 misalnya O ARG1 di O ARG1 Palembang O ARG1 dan O ARG1 Jambi O ARG1 Kubu O ARG1 di O ARG1 Siak O ARG1 Sakai O ARG1 dan O ARG1 di O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 pojok O ARG1 tenggara O ARG1 Toala O ARG1 Tokea O ARG1 dan O ARG1 Tomuna O ARG1 Periode O ARG1 migrasi O ARG1 itu O ARG1 berlangsung O V berabad-abad O ARG2 kemungkinan O ARG2 mereka O ARG2 berasal O ARG2 dalam O ARG2 satu O ARG2 kelompok O ARG2 ras O ARG2 yang O ARG2 sama O ARG2 dan O ARG2 dengan O ARG2 budaya O ARG2 yang O ARG2 sama O ARG2 pula O ARG2 Mereka O ARG1 itulah O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 orang O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 Sekitar O ARG1 170 O ARG1 bahasa O ARG1 yang O ARG1 digunakan O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 adalah O ARG1 bahasa O ARG1 Austronesia O ARG1 Melayu-Polinesia O ARG1 Bahasa O ARG1 itu O ARG1 kemudian O ARG1 dikelompokkan O ARG1 menjadi O ARG1 dua O ARG1 oleh O ARG1 Sarasin O ARG1 yaitu O ARG1 Bahasa O ARG1 Aceh O ARG1 dan O ARG1 bahasa-bahasa O ARG1 di O ARG1 pedalaman O ARG1 Sumatra B-LOC ARG1 Kalimantan O ARG1 dan O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 Untuk O ARG1 lebih O ARG1 jelasnya O ARG1 kamu O ARG1 dapat O ARG1 membaca O ARG1 buku O ARG1 Daldjoeni O ARG1 yang O ARG1 berjudul O ARG1 Gambar O ARG1 118 O ARG1 Peta O ARG1 jalur O ARG1 masuk O ARG1 Ras O ARG1 Melanesia O ARG1 40 O ARG1 Kelompok O ARG1 kedua O ARG1 adalah O ARG1 bahasa O ARG1 Batak O ARG1 Melayu O ARG1 Jawa B-LOC ARG1 dan O ARG1 Bali B-LOC ARG1 Kelompok O ARG1 bahasa O ARG1 kedua O ARG1 itu O ARG1 mempunyai O ARG1 hubungan O ARG1 dengan O ARG1 bahasa O ARG1 Malagi O ARG1 di O ARG1 Madagaskar O ARG1 dan O ARG1 Tagalog O ARG1 di O ARG1 Luzon O ARG1 Persebaran O ARG1 geografis O ARG1 kedua O ARG1 bahasa O ARG1 itu O ARG1 menunjukkan O ARG1 bahwa O ARG1 penggunanya O ARG1 adalah O ARG1 pelaut- O ARG1 pelaut O ARG1 pada O ARG1 masa O ARG1 dahulu O ARG1 yang O ARG1 sudah O ARG1 mempunyai O ARG1 peradaban O ARG1 lebih O ARG1 maju O ARG1 Di O ARG1 samping O ARG1 bahasa-bahasa O ARG1 itu O ARG1 juga O ARG1 terdapat O ARG1 bahasa O ARG1 Halmahera O ARG1 Utara O ARG1 dan O ARG1 Papua O ARG1 yang O ARG1 digunakan O ARG1 di O ARG1 pedalaman O ARG1 Papua O ARG1 dan O ARG1 bagian O ARG1 utara O ARG1 Pulau O ARG1 Halmahera O ARG1 Dalam O ARG1 bahasan O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 kita O ARG1 telah O ARG1 membahas O ARG1 tentang O ARG1 teori O ARG1 asal O ARG1 usul O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Selama O ARG1 ini O ARG1 kita O ARG1 ketahui O ARG1 bahwa O ARG1 Proto O ARG1 Melayu O ARG1 Deutero O ARG1 Melayu O ARG1 dan O ARG1 Melanesoid O ARG1 tidak O ARG1 menunjukkan O ARG1 hubungan O ARG1 geneologis O ARG1 bahkan O ARG1 ada O ARG1 yang O ARG1 berpendapat O ARG1 keberadaan O ARG1 mereka O ARG1 ada O ARG1 karena O ARG1 pergantian O ARG1 populasi O ARG1 Namun O ARG1 berdasarkan O ARG1 penelitian O ARG1 baru O ARG1 yang O ARG1 melibatkan O ARG1 ahli O ARG1 arkeologi O ARG1 genetika O ARG1 dan O ARG1 bahasa O ARG1 ternyata O ARG1 asal-usul O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 persamaan O ARG1 budaya O ARG1 bahasa O ARG1 dan O ARG1 dua O ARG1 atau O ARG1 lebih O ARG1 populasi O ARG1 keturunan O ARG1 sehingga O ARG1 menghasilkan O ARG1 teori O ARG1 baru O ARG1 yaitu O ARG1 Teori O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Africa O ARG1 dan O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Taiwan O ARG1 5 O ARG1 Teori O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Africa O ARG1 dan O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Taiwan O ARG1 Dalam O ARG1 tinjauan O ARG1 akademis O ARG1 yang O ARG1 komprehensif O ARG1 tentang O ARG1 asal- O ARG1 usul O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 maka O ARG1 terlihatlah O ARG1 bahwa O ARG1 betapa O ARG1 eratnya O ARG1 keterkaitan O ARG1 dinamika O ARG1 sejarah O ARG1 Melanesia O ARG1 dengan O ARG1 bumi O ARG1 Nusantara O ARG1 Mungkin O ARG1 kita O ARG1 akan O ARG1 bertanya O ARG1 siapakah O ARG1 yang O ARG1 dimaksud O ARG1 dengan O ARG1 Melanesia O ARG1 itu? O ARG1 Kata O ARG1 Melanesia O ARG1 diperkenalkan O ARG1 pertama O ARG1 kali O ARG1 oleh O ARG1 Dumont O ARG1 d™Urville O ARG1 seorang O ARG1 penjelajah O ARG1 berkebangsaan O ARG1 Untuk O ARG1 lebih O ARG1 jelasnya O ARG1 kamu O ARG1 dapat O ARG1 membaca O ARG1 buku O ARG1 Bernard O ARG1 HM O ARG1 Vlekke O ARG1 Nusantara: O ARG1 Sejarah O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 41 O ARG1 Prancis O ARG1 untuk O ARG1 menyebut O ARG1 wilayah O ARG1 etnik O ARG1 penduduk O ARG1 yang O ARG1 berkulit O ARG1 hitam O ARG1 dan O ARG1 berambut O ARG1 keriting O ARG1 di O ARG1 kawasan O ARG1 Pasifik O ARG1 dalam O ARG1 pertemuan O ARG1 Geography O ARG1 Society O ARG1 of O ARG1 Paris O ARG1 pada O ARG1 tanggal O ARG1 27 O ARG1 Desember O ARG1 1831 B-DATE ARG1 Menurut O ARG1 Harry O ARG1 Truman O ARG1 pada O ARG1 sekitar O ARG1 60000 O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 ada O ARG1 sekelompok O ARG1 orang O ARG1 yang O ARG1 dengan O ARG1 semangat O ARG1 keberaniannya O ARG1 melintasi O ARG1 selat-selat O ARG1 dan O ARG1 laut O ARG1 hingga O ARG1 mencapai O V Kepulauan O ARG2 Nusantara O ARG2 Mereka O ARG1 adalah O ARG1 Homo O ARG1 sapiens O ARG1 yang O ARG1 dalam O ARG1 buku O ARG1 literatur O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 Manusia O ARG1 Modern O ARG1 Awal O ARG1 Ketika O ARG1 berangkat O ARG1 dari O ARG1 tanah O ARG1 asalnya O ARG1 yaitu O ARG1 Afrika O ARG1 mereka O ARG1 tidak O ARG1 mempunyai O ARG1 tempat O ARG1 tujuan O ARG1 Teori O ARG1 ini O ARG1 oleh O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 Teori O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Africa O ARG1 Dalam O ARG1 pikiran O ARG1 mereka O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 hanyalah O ARG1 bagaimana O ARG1 mereka O ARG1 dapat O ARG1 menemukan O ARG1 ladang O ARG1 kehidupan O ARG1 baru O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 menjanjikan O ARG1 Mereka O ARG1 beruntung O ARG1 dalam O ARG1 pengembaraannya O ARG1 segala O ARG1 rintangan O ARG1 alam O ARG1 dapat O ARG1 diatasi O ARG1 dari O ARG1 generasi O ARG1 ke O ARG1 genarasi O ARG1 mereka O ARG1 mencapai O V wilayah-wilayah O ARG2 penghidupan O ARG2 yang O ARG2 baru O ARG2 Di O ARG1 tempat O ARG1 baru O ARG1 itu O ARG1 mereka O ARG1 mengeksplorasi O ARG1 sumberdaya O ARG1 lingkungan O ARG1 yang O ARG1 tersedia O ARG1 untuk O ARG1 mempertahankan O ARG1 hidup O ARG1 Mereka O ARG1 meramu O ARG1 dari O ARG1 berbagai O ARG1 umbi-umbian O ARG1 dan O ARG1 buah-buahan O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARG1 wilayah O ARG1 itu O ARG1 Hewan-hewan O ARG1 juga O ARG1 diburu O ARG1 untuk O ARG1 memenuhi O ARG1 kebutuhan O ARG1 hidup O ARG1 mereka O ARG1 Untuk O ARG1 keperluan O ARG1 itu O ARG1 maka O ARG1 dibuatlah O ARG1 peralatan O ARG1 dari O ARG1 batu O ARG1 dan O ARG1 bahan O ARG1 organik O ARG1 seperti O ARG1 kayu O ARG1 dan O ARG1 bambu O ARG1 Waktu O ARG1 terus O ARG1 berlalu O ARG1 perubahan O ARG1 alam O ARG1 karena O ARG1 iklim O ARG1 dan O ARG1 geografi O ARG1 juga O ARG1 populasi O ARG1 yang O ARG1 terus O ARG1 bertambah O ARG1 mendorong O ARG1 mereka O ARG1 untuk O ARG1 mencari O ARG1 wilayah O ARG1 hunian O ARG1 baru O ARG1 Perlahan O ARG1 tetapi O ARG1 pasti O ARG1 mereka O ARG1 mengembara O ARG1 mencari O ARG1 tempat O ARG1 hunian O ARG1 baru O ARG1 Mereka O ARG1 kemudian O ARG1 menyebar O ARG1 hingga O ARG1 ke O ARG1 wilayah O ARG1 timur O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 bahkan O ARG1 meluas O ARG1 hingga O ARG1 mencapai O V Melanesia O ARG2 Barat O ARG2 dan O ARG2 Australia O ARG2 wilayah O ARG2 geografi O ARG2 hunian O ARG2 mereka O ARG2 pun O ARG2 semakin O ARG2 meluas O ARG2 Pengalaman O ARG1 yang O ARG1 diperoleh O ARG1 selama O ARG1 mereka O ARG1 mengembara O ARG1 itu O ARG1 menjadi O ARG1 pengetahuan O ARG1 yang O ARG1 selanjutnya O ARG1 pengetahuan O ARG1 itu O ARG1 diturunkan O ARG1 dari O ARG1 generasi O ARG1 ke O ARG1 generasi O ARG1 Kemampuan O ARG1 berlayar O ARG1 dan O ARG1 membuat O ARG1 rakit O ARG1 serta O ARG1 teknik-teknik O ARG1 membuat O ARG1 alat O ARG1 transportasi O ARG1 laut O ARG1 42 O ARG1 yang O ARG1 lebih O ARG1 kuat O ARG1 dan O ARG1 nyaman O ARG1 Begitu O ARG1 pula O ARG1 dengan O ARG1 pengetahuan O ARG1 perbintangan O ARG1 untuk O ARG1 menunjukkan O ARG1 arah O ARG1 saat O ARG1 berlayar O ARG1 Pengalaman O ARG1 untuk O ARG1 menaklukkan O ARG1 ekosistem O ARG1 daratan O ARG1 sehingga O ARG1 mereka O ARG1 mampu O ARG1 untuk O ARG1 menyesuaikan O ARG1 diri O ARG1 dengan O ARG1 kondisi O ARG1 ekologi O ARG1 yang O ARG1 berbeda- O ARG1 beda O ARG1 Pengalaman O ARG1 itu O ARG1 menjadi O ARG1 pengetahuan-pengetahuan O ARG1 baru O ARG1 untuk O ARG1 memanfaatkan O ARG1 sumber O ARG1 daya O ARG1 yang O ARG1 ada O ARG1 di O ARG1 lingkungan O ARG1 yang O ARG1 baru O ARG1 Pada O ARG1 saat O ARG1 berakhirnya O ARG1 zaman O ARG1 es O ARG1 sekitar O ARG1 12000 O ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 menyebabkan O ARG1 perubahan O ARG1 besar O ARG1 dalam O ARG1 berbagai O ARG1 hal O ARG1 Kenaikan O ARG1 muka O ARG1 laut O ARG1 yang O ARG1 dratis O ARG1 mendorong O ARG1 penduduk O ARG1 di O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 melakukan O ARG1 persebaran O ARG1 ke O ARG1 berbagai O ARG1 arah O ARG1 Persebaran O ARG1 mereka O ARG1 ini O ARG1 juga O ARG1 telah O ARG1 merubah O ARG1 peta O ARG1 hunian O ARG1 mereka O ARG1 Kondisi O ARG1 alam O ARG1 yang O ARG1 saat O ARG1 itu O ARG1 mendukung O ARG1 semakin O ARG1 meyakinkan O ARG1 mereka O ARG1 untuk O ARG1 menetap O ARG1 di O ARG1 tempat O ARG1 hunian O ARG1 yang O ARG1 baru O ARG1 itu O ARG1 Alam O ARG1 tropis O ARG1 dengan O ARG1 biodiversitasnya O ARG1 menyediakan O ARG1 kebutuhan O ARG1 hidup O ARG1 sehingga O ARG1 populasi O ARG1 terus O ARG1 meningkat O ARG1 Para O ARG1 ahli O ARG1 menggolongkan O ARG1 mereka O ARG1 sebagai O ARG1 Ras O ARG1 Australomelanesid O ARG1 Mereka O ARG1 kemudian O ARG1 hidup O ARG1 menyebar O ARG1 ke O ARG1 gua- O ARG1 gua O ARG1 Seiring O ARG1 dengan O ARG1 semakin O ARG1 berkembangnya O ARG1 zaman O ARG1 kebutuhan O ARG1 nenek O ARG1 moyang O ARG1 kita O ARG1 ini O ARG1 juga O ARG1 semakin O ARG1 meningkat O ARG1 Teknologi O ARG1 untuk O ARG1 mempermudah O ARG1 kehidupan O ARG1 mereka O ARG1 juga O ARG1 semakin O ARG1 berkembang O ARG1 Peralatan O ARG1 dari O ARG1 batu O ARG1 semakin O ARG1 beragam O ARG1 peralatan O ARG1 dari O ARG1 bahan O ARG1 organik O ARG1 pun O ARG1 semakin O ARG1 berkembang O ARG1 sesuai O ARG1 dengan O ARG1 kebutuhan O ARG1 mereka O ARG1 Keanekaragaman O ARG1 dalam O ARG1 peralatan O ARG1 manusia O ARG1 pada O ARG1 saat O ARG1 itu O ARG1 semakin O ARG1 mendorong O ARG1 produktivitas O ARG1 hingga O ARG1 semakin O ARG1 membawa O ARG1 kemajuan O ARG1 dalam O ARG1 berbagai O ARG1 bidang O ARG1 Kemajuan O ARG1 dalam O ARG1 bidang O ARG1 seni O ARG1 pada O ARG1 saat O ARG1 itu O ARG1 ditandai O ARG1 dengan O ARG1 lukisan-lukisan O ARG1 cadas O ARG1 yang O ARG1 terdapat O ARG1 di O ARG1 dinding O ARG1 gua-gua O ARG1 yang O ARG1 memanifestasikan O ARG1 kekayaan O ARG1 alam O ARG1 pikiran O ARG1 Kepercayaan O ARG1 pada O ARG1 kehidupan O ARG1 sesudah O ARG1 mati O ARG1 juga O ARG1 terkonsepsi O ARG1 dalam O ARG1 perilaku O ARG1 kubur O ARG1 terhadap O ARG1 orang O ARG1 yang O ARG1 meninggal O ARG1 Kemudian O ARG1 pada O ARG1 sekitar O ARG1 4000 B-DATE ARG1 Œ O ARG1 3000 B-DATE ARG1 tahun O ARG1 yang O ARG1 lalu O ARG1 Kepulauan O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 kedatangan O ARG1 orang-orang O ARG1 baru O ARG1 Mereka O ARG1 ini O ARG1 membawa O ARG1 budaya O ARG1 baru O ARG1 yang O ARG1 seringkali O ARG1 disebut O ARG1 dengan O ARG1 budaya O ARG1 Neolitik O ARG1 Budaya O ARG1 ini O ARG1 sering O ARG1 dicirikan O ARG1 dengan O ARG1 kehidupan O ARG1 yang O ARG1 43 O ARG1 menetap O ARG1 dan O ARG1 domestikasi O ARG1 hewan O ARG1 dan O ARG1 tanaman O ARG1 Pendatang O ARG1 yang O ARG1 berbicara O ARG1 dengan O ARG1 tutur O ARG1 Austronesia O ARG1 ini O ARG1 diperkirakan O ARG1 datang O ARG1 dari O ARG1 Taiwan O ARG1 dengan O ARG1 kedatangan O ARG1 awal O ARG1 Sulawesi B-LOC ARG1 juga O ARG1 kemungkinan O ARG1 Kalimantan O ARG1 Dari O ARG1 sinilah O ARG1 mereka O ARG1 kemudian O ARG1 menyebar O ARG1 ke O ARG1 berbagai O ARG1 pelosok O ARG1 Kepulauan O ARG1 Nusantara O ARG1 Pendatang O ARG1 yang O ARG1 lain O ARG1 tampaknya O ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 Asia O ARG1 Tenggara O ARG1 Daratan O ARG1 Mereka O ARG1 ini O ARG1 dapat O ARG1 mencapai O V Kepulauan O ARG2 Nusantara O ARG2 bagian O ARG2 barat O ARG2 melalui O ARG2 Malaysia O ARG2 Teori O ARG1 inilah O ARG1 yang O ARG1 seringkali O ARG1 oleh O ARG1 para O ARG1 ahli O ARG1 disebut O ARG1 sebagai O ARG1 teori O ARG1 Out O ARG1 of O ARG1 Taiwan O ARG1 Pertemuan O ARG1 para O ARG1 pendatang O ARG1 ini O ARG1 dengan O ARG1 populasi O ARG1 Australomelanesia O ARG1 pun O ARG1 tak O ARG1 dapat O ARG1 dielakkan O ARG1 sehingga O ARG1 terjadi O V kohabitasi O ARG2 Adaptasi O ARG1 dan O ARG1 interaksi O ARG1 diantara O ARG1 sesama O ARG1 pun O ARG1 terjadi O V hingga O ARG2 mereka O ARG2 melakukan O ARG2 perkawinan O ARG2 campuran O ARG2 Interaksi O ARG1 budaya O ARG1 dan O ARG1 dalam O ARG1 beberapa O ARG1 hal O ARG1 silang O ARG1 genetika O ARG1 pun O ARG1 tak O ARG1 dapat O ARG1 dihindari O ARG1 Proses O ARG1 interaksi O ARG1 yang O ARG1 berlanjut O ARG1 memperlihatkan O ARG1 keturunan O ARG1 Ras O ARG1 Australomelanesid O ARG1 yang O ARG1 sekarang O ARG1 lebih O ARG1 dikenal O V sebagai O ARG2 populasi O ARG2 Melanesia O ARG2 Pendapat O ARG2 Harry O ARG2 Truman O ARG2 tersebut O ARG2 dikuatkan O ARG2 oleh O ARG2 hasil O ARG2 penelitian O ARG2 yang O ARG2 dilakukan O ARG2 oleh O ARG2 Herawati O ARG2 Sudoyo O ARG2 Dalam O ARG1 studi O ARG1 genetika O ARG1 terbaru O ARG1 menunjukkan O ARG1 bahwa O ARG1 genetika O ARG1 manusia O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 kebanyakan O ARG1 adalah O ARG1 campuran O ARG1 berasal O ARG1 dari O ARG1 dua O ARG1 atau O ARG1 lebih O ARG1 populasi O ARG1 moyang O ARG1 Secara O ARG1 gradual O ARG1 presentasi O ARG1 genetikan O ARG1 Austronesia O ARG1 lebih O ARG1 dominan O ARG1 di O ARG1 bagian O ARG1 timur O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Sekalipun O ARG1 kecil O ARG1 porsinya O ARG1 genetika O ARG1 Papua O ARG1 ada O ARG1 hampir O ARG1 di O ARG1 seluruh O ARG1 wilayah O ARG1 bagian O ARG1 barat O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 Hal O ARG1 ini O ARG1 menunjukkan O ARG1 bahwa O ARG1 di O ARG1 masa O ARG1 lalu O ARG1 terjadi O V percampuran O ARG2 genetika O ARG2 dibandingkan O ARG2 penggantian O ARG2 populasi O ARG2 Demikian O ARG2 pula O ARG2 dari O ARG2 sudut O ARG2 penggunaan O ARG2 bahasa O ARG2 Kepulauan O ARG2 Indonesia B-LOC ARG2 yang O ARG2 mempunyai O ARG2 lebih O ARG2 dari O ARG2 700 O ARG2 etnis O ARG2 dengan O ARG2 706 O ARG2 bahasa O ARG2 daerah O ARG2 dapat O ARG2 digolongkan O ARG2 dalam O ARG2 dua O ARG2 bagian O ARG2 yaitu O ARG2 penutur O ARG2 Austronesia O ARG2 dan O ARG2 non-Austronesia O ARG2 atau O ARG2 lebih O ARG2 sering O ARG2 disebut O ARG2 sebagai O ARG2 Papua O ARG2 Multamia O ARG1 RMT O ARG1 Lauder O ARG1 menjelaskan O ARG1 bahwa O ARG1 telah O ARG1 terjadi O V pinjam-meminjam O ARG2 leksikal O ARG2 antara O ARG2 bahasa-bahasa O ARG2 non-Austronesia O ARG2 dengan O ARG2 Austronesia O ARG2 Diperkirakan O ARG1 lebih O ARG1 dari O ARG1 30 O ARG1 % O ARG1 dari O ARG1 semua O ARG1 bahasa O ARG1 yang O ARG1 hidup O ARG1 saat O ARG1 ini O ARG1 adalah O ARG1 bahasa O ARG1 Non- O ARG1 44 O ARG1 Austronesia O ARG1 Rumpun O ARG1 bahasa O ARG1 Austronesia O ARG1 cenderung O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 pesisir O ARG1 tetapi O ARG1 ini O ARG1 tidak O ARG1 selalu O ARG1 Bahasa O ARG1 Austronesia O ARG1 juga O ARG1 dapat O ARG1 ditemukan O ARG1 di O ARG1 daerah O ARG1 pedalaman O ARG1 Papua O ARG1 Nugini O ARG1 Gambaran O ARG1 itu O ARG1 menunjukkan O ARG1 adanya O ARG1 pola O ARG1 migrasi O ARG1 yang O ARG1 kompleks O ARG1 tetapi O ARG1 jelas O ARG1 yaitu O ARG1 dari O ARG1 barat O ARG1 ke O ARG1 timur O ARG1 Berdasarkan O ARG1 data O ARG1 itu O ARG1 nyatalah O ARG1 bahwa O ARG1 hubungan O ARG1 Austronesia O ARG1 dan O ARG1 Non-Austronesia O ARG1 bagaikan O ARG1 sebuah O ARG1 kain O ARG1 tenun O ARG1 yang O ARG1 benang-benangnya O ARG1 saling O ARG1 terjalin O ARG1 indah O ARG1 Coba O ARG1 kamu O ARG1 identifikasikan O ARG1 peninggalan O ARG1 sejarah O ARG1 berupa O ARG1 benda O ARG1 dan O ARG1 karya O ARG1 seni O ARG1 yang O ARG1 dapat O ARG1 dikategorikan O ARG1 sebagai O ARG1 tinggalan O ARG1 masa O ARG1 proto O ARG1 sejarah O ARG1 Adakah O ARG1 manfaat O ARG1 dari O ARG1 peninggalan O ARG1 tersebut O ARG1 bagi O ARG1 kehidupan O ARG1 manusia O ARG1 sekarang? O ARG1 Menurut O ARG1 pendapat O ARG1 kamu O ARG1 bagaimana O ARG1 peninggalan O ARG1 tersebut O ARG1 bisa O ARG1 menyebar O ARG1 ke O ARG1 berbagai O ARG1 wilayah O ARG1 di O ARG1 Indonesia B-LOC ARG1 bahkan O ARG1 sampai O ARG1 ke O ARG1 luar O ARG1 wilayah O ARG1 Indonesia? O ARG1 Untuk O ARG1 mengerjakan O ARG1 soal O ARG1 di O ARG1 atas O ARG1 maka O ARG1 kamu O ARG1 dapat O ARG1 melakukan O ARG1 beberapa O ARG1 tahapan O ARG1 sebagai O ARG1 berikut: O ARG1 1 O ARG1 Identifikasi O ARG1 permasalahan O ARG1 yang O ARG1 menurut O ARG1 kamu O ARG1 menarik O ARG1 untuk O ARG1 diteliti O ARG1 yaitu O ARG1 merumuskan O ARG1 masalah O ARG1 biasanya O ARG1 dalam O ARG1 bentuk O ARG1 kalimat O ARG1 pertanyaan O ARG1 seperti O ARG1 dimanakah O ARG1 manusia O ARG1 praaksara O ARG1 biasanya O ARG1 tinggal? O ARG1 dan O ARG1 lain-lain O ARG1 sebagainya O ARG1 kamu O ARG1 dapat O ARG1 mendiskusikan O ARG1 dengan O ARG1 teman-teman O ARG1 kamu! O ARG1 2 O ARG1 Setelah O ARG1 itu O ARG1 carilah O ARG1 sumber-sumber O ARG1 yang O ARG1 menjelaskan O ARG1 tentang O ARG1 permasalahan O ARG1 yang O ARG1 akan O ARG1 diteliti O ARG1 Caranya O ARG1 dengan O ARG1 mencari O ARG1 dari O ARG1 internet O ARG1 buku-buku O ARG1 bacaan O ARG1 kliping O ARG1 koran O ARG1 foto-foto O ARG1 ilustrasi O ARG1 dan O ARG1 wawancara O ARG1 dengan O ARG1 tokoh O ARG1 masyarakat O ARG1 yang O ARG1 kamu O ARG1 anggap O ARG1 mengetahui O ARG1 permasalahan O ARG1 Uji O ARG1 Kompetensi O ARG1 45 O ARG1 3 O ARG1 Setelah O ARG1 kamu O ARG1 temukan O ARG1 sumber-sumber O ARG1 tersebut O ARG1 lakukan O ARG1 perbandingan O ARG1 antara O ARG1 sumber O ARG1 yang O ARG1 satu O ARG1 dengan O ARG1 yang O ARG1 lain O ARG1 untuk O ARG1 mencari O ARG1 kebenaran O ARG1 Jika O ARG1 dari O ARG1 bacaan O ARG1 terdapat O ARG1 dua O ARG1 atau O ARG1 lebih O ARG1 sumber O ARG1 yang O ARG1 menyatakan O ARG1 hal O ARG1 yang O ARG1 sama O ARG1 maka O ARG1 bisa O ARG1 saja O ARG1 kita O ARG1 anggap O ARG1 sumber O ARG1 tersebut O ARG1 mendekati O ARG1 kebenaran O ARG1 4 O ARG1 Lahan O ARG1 itu O ARG1 dikenal O V dengan O ARGM-MNR nama O ARGM-MNR Situs LOC-B ARGM-MNR Sangiran LOC-I ARGM-MNR . O O