TIF_E41211115_lstm-quiz-gen.../dataset/dataset_ner_srl.tsv

9083 lines
123 KiB
Plaintext
Raw Blame History

This file contains ambiguous Unicode characters

This file contains Unicode characters that might be confused with other characters. If you think that this is intentional, you can safely ignore this warning. Use the Escape button to reveal them.

Keberagaman O ARG1
potensi O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
tidak O ARGM-NEG
lepas O V
dari O ARGM-SRC
proses O ARGM-SRC
geografis O ARGM-SRC
yang O ARGM-SRC
terjadi O ARGM-SRC
. O O
Bagaimana O ARGM-MNR
proses O ARG1
geografis O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
? O O
Bagaimana O ARGM-MNR
pengaruh O ARG1
proses O ARG1
geografis O ARG1
bagi O ARGM-BNF
keragaman O ARG2
alam O ARG2
dan O O
keragaman O ARG2
sosial O ARG2
masyarakat O ARG2
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
? O O
Bagaimana O ARGM-MNR
mengoptimalkan O V
peranan O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
manusia O ARG1
dalam O ARGM-MNR
mengelola O V
sumber O ARG2
daya O ARG2
alam O ARG2
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
? O O
Apakah O O
sumber O ARG0
daya O ARG0
manusia O ARG0
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
sudah O ARGM-TMP
memenuhi O V
syarat O ARG1
untuk O ARGM-PRP
mengolah O V
pariwisata O ARG2
yang O O
dimilikinya O ARG2
? O O
Bagaimana O ARGM-MNR
lembaga O ARG0
sosial O ARG0
yang O O
akan O ARGM-MOD
mewadahi O V
untuk O O
mengolah O V
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
dan O O
sumber O ARG1
daya O ARG1
manusianya O ARG1
? O O
Kalian O ARG0
juga O O
perlu O ARGM-MOD
memahami O V
, O O
bahwa O O
keragaman O ARG1
sosial O ARG1
dan O O
budaya O ARG1
telah O ARGM-TMP
menarik O V
kedatangan O ARG2
bangsa-bangsa O ARG2
asing O ARG2
sejak O ARGM-TMP
ribuan O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
yang O O
lalu O ARGM-TMP
. O O
Perkembangan O ARG1
Hindu-Buddha B-MISC ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
tidak O ARGM-NEG
lepas O V
dari O ARGM-SRC
perkembangan O ARGM-SRC
perdagangan O ARGM-SRC
dan O O
pelayaran O ARGM-SRC
pada O ARGM-TMP
awal B-TIME ARGM-TMP
abad I-TIME ARGM-TMP
Masehi I-TIME ARGM-TMP
. O O
Bangsa O ARG0
Indonesia B-LOC ARG0
patut O ARGM-MOD
bersyukur O V
karena O ARGM-CAU
proses O ARG1
geografis O ARG1
dan O O
keragaman O ARG1
alam O ARG1
yang O O
dimiliki O ARG1
. O O
Indonesia B-LOC ARG1
merupakan O V
negara O ARG2
terluas O ARG2
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
. O O
dan O O
lautan O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
mencapai O V
5,8 B-QUANT ARG2
juta I-QUANT ARG2
km2 I-QUANT ARG2
. O O
Letak O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
sangat O ARGM-MNR
menguntungkan O V
bagi O ARGM-BNF
kehidupan O ARGM-BNF
masyarakat O ARGM-BNF
. O O
Selain O O
memiliki O V
letak O ARG1
geografis O ARG1
yang O O
sangat O ARGM-MNR
menguntungkan O ARGM-MNR
, O O
Indonesia B-LOC ARG0
juga O O
memiliki O V
letak O ARG1
geologis O ARG1
, O O
iklim O ARG1
, O O
dan O O
cuaca O ARG1
yang O O
sangat O ARGM-MNR
menguntungkan O ARGM-MNR
Kalian O ARG0
tentu O ARGM-MOD
sering O ARGM-FRQ
membincangkan O V
tentang O O
musim O ARG1
dan O O
hubungannya O ARG1
dengan O ARG1
aktivitas O ARG1
sehari-hari O ARG1
. O O
Masyarakat O ARG0
memiliki O V
kebiasaan O ARG1
di O ARGM-LOC
musim O ARG1
hujan O ARG1
dan O O
musim O ARG1
kemarau O ARG1
baik O O
berhubungan O V
dengan O ARG2
mata O ARG2
pencaharian O ARG2
dan O O
kesenangan O ARG2
( O O
hobi O ARG2
) O O
Kalian O ARG0
juga O O
sering O ARGM-FRQ
memperhatikan O V
prakiraan O ARG1
cuaca O ARG1
untuk O O
merancang O V
kegiatan O ARG1
harian O ARG1
. O O
Cuaca O ARG0
dan O O
iklim O ARG0
memengaruhi O V
aktivitas O ARG1
masyarakat O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
. O O
Cuaca O ARG1
adalah O V
kondisi O ARG1
rata-rata O ARG1
udara O ARG1
pada O ARGM-TMP
saat O ARGM-TMP
tertentu O ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
suatu O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
yang O ARGM-LOC
relatif O ARGM-LOC
sempit O ARGM-LOC
dan O O
dalam O ARGM-TMP
waktu O ARGM-TMP
yang O ARGM-TMP
singkat O ARGM-TMP
. O O
Iklim O ARG1
merupakan O V
kondisi O ARG1
cuaca O ARG1
rata-rata O ARG1
tahunan O ARG1
pada O ARGM-LOC
suatu O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
yang O ARGM-LOC
luas O ARGM-LOC
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
iklim O ARG1
tropis O ARG1
yang O ARG1
memiliki O V
dua O ARG1
musim O ARG1
yaitu O ARG1
musim O ARG1
hujan O ARG1
dan O O
musim O ARG1
kemarau O ARG1
. O O
Musim O ARG1
hujan O ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
bulan O ARGM-TMP
Oktober B-DATE ARGM-TMP
- O O
Maret B-DATE ARGM-TMP
, O O
sedangkan O O
musim O ARG1
kemarau O ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
bulan B-DATE ARGM-TMP
April O ARGM-TMP
- B-DATE O
September O ARGM-TMP
Semakin O ARGM-MNR
ke O ARGM-LOC
timur B-LOC ARGM-LOC
curah O ARG0
hujan O ARG0
semakin O ARGM-MNR
sedikit O V
. O O
Hal O ARGM-CAU
ini O ARGM-CAU
karena O ARGM-CAU
hujan O ARG0
telah O ARGM-TMP
banyak O O
jatuh O V
dan O O
menguap O V
di O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
barat B-LOC ARGM-LOC
. O O
Keadaan O ARG1
iklim O ARG1
dapat O ARGM-MOD
diamati O V
dengan O ARGM-MNR
memperhatikan O V
unsur-unsur O ARG1
cuaca O ARG1
dan O O
iklim O ARG1
. O O
Unsur-unsur O ARG1
tersebut O ARG1
antara O O
lain O O
, O O
penyinaran O ARG1
matahari O ARG1
, O O
suhu O ARG1
udara O ARG1
, O O
kelembaban O ARG1
udara O ARG1
, O O
angin O ARG1
, O O
dan O O
hujan O ARG1
. O O
Tanaman O ARG0
tropis O ARG0
memiliki O V
banyak O ARG1
varietas O ARG1
yang O ARG1
kaya O ARGM-MNR
akan O ARGM-MNR
hidrat O ARG1
arang O ARG1
terutama O ARGM-MNR
tanaman O ARG1
bahan O ARG1
makanan O ARG1
pokok O ARG1
. O O
Penyinaran O ARG0
matahari O ARG0
Memengaruhi O V
fotosintesis O ARG1
tanaman O ARG1
, O O
dapat O O
meningkatkan O V
suhu O ARG1
udara O ARG1
. O O
Suhu O ARG0
Mengurangi O V
kadar O ARG1
air O ARG1
sehingga O O
cenderung O ARGM-MNR
menjadi O V
kering O ARG1
. O O
Kelembaban O ARG0
Membatasi O V
hilangnya O ARG1
air O ARG1
. O O
Angin O ARG0
Membantu O V
proses O ARG1
penyerbukan O ARG1
secara O ARGM-MNR
alami O ARGM-MNR
, O O
mengurangi O V
kadar O ARG1
air O ARG1
. O O
Hujan O ARG0
Meningkatkan O V
kadar O ARG1
air O ARG1
, O O
mengikis O V
tanah O ARG1
. O O
Kalian O ARG0
menemukan O V
berbagai O ARG1
perbedaan O ARG1
sosial O ARG1
budaya O ARG1
masyarakat O ARG1
di O O
sekitar O ARGM-LOC
tempat O ARGM-LOC
tinggalmu O ARGM-LOC
. O O
Apabila O O
kalian O ARG0
tinggal O V
di O O
perkotaan B-LOC ARGM-LOC
, O O
perbedaan O ARG1
sosial O ARG1
budaya O ARG1
akan O O
semakin O ARGM-MOD
banyak O O
. O O
Perbedaan O ARG1
sosial O ARG1
budaya O ARG1
meliputi O V
perbedaan O ARG2
nilai-nilai O ARG2
, O O
norma O ARG2
, O O
dan O ARG2
karakteristik O ARG2
dari O O
suatu O ARG2
kelompok O ARG2
. O O
Keragaman O ARG1
sosial O ARG1
budaya O ARG1
di O ARGM-LOC
masyarakat O ARGM-LOC
dapat O ARGM-MOD
terjadi O V
saat O ARGM-TMP
berbagai O ARGM-TMP
jenis O ARGM-TMP
suku B-MISC ARG2
dan O ARG2
agama B-REL ARG2
yang O ARG2
ada O ARG2
di O ARGM-LOC
suatu O ARGM-LOC
ruang O ARGM-LOC
bertemu O V
dan O V
berinteraksi O V
setiap O ARGM-TMP
harinya O ARGM-TMP
Ruang O ARG1
tersebut O ARG1
adalah O V
ruang O ARG2
yang O ARG2
ada O ARG2
pada O ARGM-LOC
masyarakat O ARGM-LOC
. O O
Budaya O ARG1
dapat O ARGM-MOD
berupa O V
cara O ARG2
hidup O ARG2
masyarakat O ARG2
, O O
cara O ARG2
berpakaian O ARG2
, O O
adat O ARG2
istiadat O ARG2
, O O
jenis O ARG2
mata O ARG2
pecaharian O ARG2
, O O
dan O ARG2
tata O ARG2
upacara O ARG2
keagamaan O ARG2
Keragaman O ARG1
budaya O ARG1
juga O O
mencakup O V
barang-barang O ARG2
yang O ARG2
dihasilkan O ARG2
oleh O ARGM-CAU
masyarakat O ARGM-CAU
, O O
seperti O ARG2
senjata O ARG2
, O O
alat O ARG2
bajak O ARG2
sawah O ARG2
, O O
kitab O ARG2
hukum O ARG2
adat O ARG2
, O O
dan O ARG2
tempat O ARG2
tinggal O O
Budaya O ARG1
dapat O ARGM-MOD
dianggap O V
sebagai O ARG2
serangkaian O ARG2
rancangan O ARG2
untuk O O
bertahan O V
hidup O ARG1
atau O O
alat O ARG2
dari O ARGM-SRC
praktik O ARG3
, O O
pengetahuan O ARG3
, O O
dan O ARG3
simbol O ARG3
yang O ARG3
diperoleh O ARG3
melalui O ARGM-MNR
pembelajaran O ARGM-MNR
, O O
bukan O ARGM-NEG
oleh O ARGM-MNR
naluri O ARGM-MNR
, O O
yang O ARGM-CAU
memungkinkan O V
orang O ARG0
untuk O O
hidup O V
dalam O ARGM-LOC
masyarakat O ARGM-LOC
Masyarakat O ARG1
terdiri O V
dari O ARG2
orang-orang O ARG2
yang O ARG2
berinteraksi O ARG2
dan O V
berbagi O V
budaya O ARG2
yang O ARG2
sama O O
. O O
Perbedaan O ARG1
budaya O ARG1
dapat O ARGM-MOD
disebabkan O V
oleh O ARGM-CAU
berbagai O ARGM-CAU
hal O ARGM-CAU
seperti O ARGM-CAU
sejarah B-TIME ARG2
, O O
keturunan O ARG2
, O O
keyakinan B-REL ARG2
, O O
dan O ARG2
faktor B-LOC ARG2
geografis I-LOC ARG2
. O O
Salah O ARG1
satu O ARG1
penyebab O ARG1
perbedaan O ARG1
budaya O ARG1
adalah O V
faktor B-LOC ARG2
geografis I-LOC ARG2
. O O
Faktor B-LOC ARG0
geografis I-LOC ARG0
yang O ARG0
memengaruhi O V
keragaman O ARG1
budaya O ARG1
yang O ARG1
akan O ARGM-MOD
dibahas O V
berikut O ARGM-TMP
ini O ARGM-TMP
Dari O ARGM-SRC
teks O ARGM-SRC
tersebut O ARGM-SRC
dapat O ARGM-MOD
kita O ARG0
pelajari O V
bahwa O ARGM-PRP
budaya O ARG1
yang O ARG1
ada O ARG1
di O ARGM-LOC
masyarakat O ARGM-LOC
dapat O ARGM-MOD
dipengaruhi O V
oleh O ARGM-CAU
lingkungan O ARG2
yang O ARG2
ada O ARG2
di O ARGM-LOC
sekitarnya O ARGM-LOC
, O O
misalnya O O
suku B-ETH ARG1
Lawu I-ETH ARG1
dan O ARG1
suku B-ETH ARG1
Bugis I-ETH ARG1
yang O ARG1
bermata O V
pencaharian O ARG1
sebagai O ARG2
nelayan O ARG2
dengan O ARGM-MNR
kapal O ARG2
pinisinya B-MISC ARG2
, O O
sehingga O ARGM-CAU
menjadi O V
sebuah O ARG2
simbol O ARG2
bahwa O ARG2
Indonesia B-LOC ARG1
merupakan O V
negara O ARG2
maritim O ARG2
yang O ARG2
kuat O ARG2
dan O ARG2
disegani O ARG2
di O ARGM-LOC
lautan B-LOC ARGM-LOC
. O O
Keragaman O ARG1
budaya O ARG1
dipengaruhi O V
oleh O ARGM-CAU
lingkungan B-LOC ARG2
fisik I-LOC ARG2
. O O
Manusia O ARG0
sebagai O O
individu O O
adalah O V
kesatuan O ARG1
jiwa O ARG1
, O O
raga O ARG1
dan O O
kegiatan O ARG1
atau O O
perilaku O ARG1
pribadi O ARG1
itu O ARG1
sendiri O ARG1
. O O
Sebagai O O
individu O O
, O O
dalam O ARGM-LOC
pribadi O ARGM-LOC
manusia O ARGM-LOC
terdapat O V
tiga O ARG1
unsur O ARG1
, O O
yaitu O ARG1
nafsu O ARG2
, O O
semangat O ARG2
, O O
dan O ARG2
intelegensi O ARG2
. O O
Kombinasi O ARG0
dari O ARG0
unsur O ARG0
tersebut O ARG0
menghasilkan O V
tingkah O ARG1
laku O ARG1
seseorang O ARG1
yang O ARG1
mencerminkan O V
karakter O ARG2
atau O O
budayaanya O ARG2
. O O
Kesatuan O ARG0
dari O ARG0
kepribadian-kepribadian O ARG0
seseorang O ARG0
pada O ARGM-LOC
suatu O ARGM-LOC
daerah B-LOC ARGM-LOC
yang O ARGM-LOC
mempunyai O ARG1
pola O ARG1
yang O ARG1
sama O ARG1
dapat O ARGM-MOD
membentuk O V
budaya O ARG2
daerah B-LOC ARG2
tersebut O ARG2
yang O ARG2
membedakan O V
dengan O O
tempat B-LOC O
lain O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
kebudayaan O ARG1
yang O ARG1
beragam O ARG1
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
kekayaan O ARG1
yang O ARG1
begitu O ARG1
besar O ARG1
. O O
Bukan O ARGM-NEG
hanya O O
pemandangan O ARG1
alam O ARG1
budaya O ARG1
, O O
jauh O ARGM-LOC
di O ARGM-LOC
kedalaman O ARGM-LOC
tanahnya B-LOC ARGM-LOC
begitu O ARGM-MNR
banyak O O
kandungan O ARG1
mineral O ARG1
berharga O ARG1
. O O
Selama B-TIME ARGM-TMP
puluhan I-TIME ARGM-TMP
tahun I-TIME ARGM-TMP
, O O
Freeport B-ORG ARG0
mengelola O V
tambang O ARG1
mineral O ARG1
di O ARGM-LOC
tanah O ARGM-LOC
Papua B-LOC ARGM-LOC
, O O
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Berdasarkan O ARGM-PRP
laporan O ARGM-PRP
keuangan O ARGM-PRP
Freeport B-ORG ARGM-PRP
McMorRan I-ORG ARGM-PRP
Inc I-ORG ARGM-PRP
periode O ARGM-TMP
2017 B-DATE ARGM-TMP
, O O
Freeport B-ORG ARG0
Indonesia B-LOC ARG0
di O ARGM-LOC
Papua B-LOC ARGM-LOC
tercatat O V
memiliki O V
6 O ARG1
tambang O ARG1
, O O
yakni O ARG1
Grasberg B-LOC ARG2
Block I-LOC ARG2
Cave I-LOC ARG2
, O O
DMLZ B-LOC ARG2
, O O
tambang O ARG2
Kucing B-LOC ARG2
Liar I-LOC ARG2
, O O
DOZ B-LOC ARG2
, O O
Big B-LOC ARG2
Gossan I-LOC ARG2
, O O
dan O ARG2
Grasberg B-LOC ARG2
Open I-LOC ARG2
Pit I-LOC ARG2
. O O
Tambang O ARG1
Freeport B-ORG ARG0
memiliki O V
beberapa O ARG2
kandungan O ARG2
cadangan O ARG2
mineral O ARG2
, O O
yaitu O ARG2
tembaga B-MIN ARG3
, O O
emas B-MIN ARG3
, O O
dan B-MIN ARG3
perak O O
Sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
yang O ARG1
terdapat O V
pada O ARGM-LOC
pertambangan O ARGM-LOC
Freeport B-ORG ARGM-LOC
di O ARGM-LOC
atas O ARGM-LOC
merupakan O V
salah O ARG1
satu O ARG1
contoh O ARG1
dari O ARG1
berbagai O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
yang O ARG1
ada O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
yang O ARG1
memiliki O V
beberapa O ARG2
kandungan O ARG2
cadangan O ARG2
mineral O O
, O ARG2
seperti B-MIN ARG3
tembaga O O
, B-MIN ARG3
emas O O
, O O
dan B-MIN ARG3
perak O O
Kemudian O O
apa O ARG1
sih O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
itu O ARG1
? O O
Apakah O ARGM-PRP
ada O V
manfaatnya O ARG1
untuk O ARGM-BNF
kita O ARGM-BNF
? O O
Yuk O O
silahkan O O
simak O V
penjelasan O ARG1
di O ARGM-LOC
bawah O ARGM-LOC
ini O ARGM-LOC
. O O
Sumber O ARG0
daya O ARG0
alam O ARG0
merupakan O V
segala O ARG1
sesuatu O ARG1
yang O ARG1
ada O ARG1
di O ARGM-LOC
permukaan O ARGM-LOC
bumi B-LOC ARGM-LOC
dan O O
dapat O ARGM-MOD
dimanfaatkan O V
untuk O O
memenuhi O V
kebutuhan O ARG1
manusia O ARG1
. O O
Potensi O ARG0
sumber O ARG0
daya O ARG0
ini O ARG0
mencakup O V
hal O ARG1
yang O ARG1
ada O ARG1
di O ARGM-LOC
udara B-LOC ARG2
, O O
daratan B-LOC ARG2
, O O
dan O ARG2
perairan B-LOC ARG2
. O O
Berdasarkan O ARGM-PRP
kelestariannya O ARGM-PRP
, O O
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
dapat O ARGM-MOD
dibedakan O V
menjadi O V
dua O ARG2
yaitu O ARG2
sumber O ARG2
daya O ARG2
alam O ARG2
yang O ARG2
dapat O ARG2
diperbarui O ARG2
( O O
renewable B-TERM ARG2
resources I-TERM ARG2
) O O
dan O ARG2
tidak O ARG2
dapat O ARG2
diperbarui O O
( O O
non B-TERM ARG2
renewable I-TERM ARG2
resource I-TERM ARG2
) O O
Contoh O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
yang O ARG1
dapat O ARG1
diperbarui O ARG1
yaitu O O
seperti O O
air B-RES ARG2
, O O
tanah B-RES ARG2
, O O
dan O ARG2
hutan B-RES ARG2
. O O
Sedangkan O O
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
yang O ARG1
tidak O ARG1
dapat O ARG1
diperbarui O ARG1
seperti O O
minyak B-RES ARG2
bumi I-RES ARG2
dan O ARG2
batu B-RES ARG2
bara I-RES ARG2
. O O
Berikut O O
ini O O
merupakan O V
potensi O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
yang O ARG1
dirinci O V
menjadi O V
tiga O ARG2
yaitu O ARG2
sumber O ARG2
daya O ARG2
alam O ARG2
hutan B-RES ARG2
, O O
sumber O ARG2
daya O ARG2
alam O ARG2
tambang B-RES ARG2
, O O
dan O ARG2
sumber O ARG2
daya O ARG2
alam B-RES ARG2
kemaritiman O O
Indonesia B-LOC ARG0
termasuk O V
negara O ARG1
yang O O
memiliki O ARG1
kekayaan O ARG1
alam O ARG1
yang O O
berlimpah O ARG1
dibandingkan O ARGM-COM
negara-negara O ARGM-COM
yang O O
lain O ARGM-COM
Potensi O ARG1
sumber O ARG1
daya O ARG1
alam O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
sangat O ARGM-MNR
beraneka O V
ragam O ARG1
. O O
Bangsa O ARG0
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
modal O ARG1
penting O ARG1
dalam O ARGM-LOC
pembangunan O ARGM-LOC
. O O
Jumlah O ARG1
penduduk O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
yang O ARG1
lebih O ARG1
dari O ARG1
270 B-QUANT ARG1
juta I-QUANT ARG1
merupakan O V
potensi O ARG1
penting O ARG1
dalam O ARGM-LOC
pembangunan O ARGM-LOC
. O O
Pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
2016 B-DATE ARGM-TMP
Badan B-ORG ARG0
Pusat I-ORG ARG0
Statistik I-ORG ARG0
mencatat O V
bahwa O O
di O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
terdapat O ARG1
angkatan O ARG1
kerja O ARG1
127,67 B-QUANT ARG1
juta I-QUANT ARG1
jiwa O ARG1
. O O
Di O ARGM-LOC
antara O ARGM-LOC
negara O ARGM-LOC
ASEAN B-LOC ARGM-LOC
, O O
kualitas O ARG1
SDM O ARG1
dan O ARG1
ketenagakerjaan O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
masih O O
berada O V
di O ARGM-LOC
peringkat O ARGM-LOC
bawah O ARGM-LOC
. O O
Kualitas O ARG0
SDM O ARG0
dan O ARG0
ketenagakerjaan O ARG0
Indonesia B-LOC ARG0
menempati O V
urutan O ARG1
kelima O ARG1
. O O
Peringkat O ARG1
ini O ARG1
masih O O
kalah O V
jika O O
dibandingkan O ARGM-COM
Singapura B-LOC ARGM-COM
, O O
Brunei B-LOC ARGM-COM
Darussalam I-LOC ARGM-COM
, O O
Malaysia B-LOC ARGM-COM
, O O
dan O O
Thailand B-LOC ARGM-COM
. O O
Kualitas O ARG0
sumber O ARG0
daya O ARG0
manusia O ARG0
di O ARG0
Indonesia B-LOC ARG0
memengaruhi O V
terhadap O O
kemajuan O ARG1
sebuah O ARG1
bangsa O ARG1
. O O
Peristiwa O ARG1
itu O ARG1
dilatarbelakangi O V
oleh O O
peristiwa O ARG0
yang O ARG0
jauh O ARG0
dari O O
Indonesia B-LOC ARG0
, O O
misalnya O O
peristiwa O ARG0
jatuhnya O ARG0
Konstantinopel B-LOC ARG0
di O ARGM-LOC
kawasan O ARGM-LOC
Laut B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1453 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Kehidupan O ARG1
global O ARG1
semakin O O
berkembang O V
dengan O ARGM-MNR
maraknya O ARGM-MNR
penjelajahan O ARGM-MNR
samudera O ARGM-MNR
orang-orang O ARGM-MNR
Eropa B-LOC ARGM-MNR
ke O ARGM-MNR
dunia O ARGM-MNR
Timur B-LOC ARGM-MNR
. O O
Begitu O ARG1
juga O ARG0
peristiwa O ARG0
kedatangan O ARG0
bangsa O ARG0
Eropa B-LOC O
ke O O
Indonesia B-LOC O
, O V
telah O ARG1
ikut O ARG1
meningkatkan O O
Pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1488 B-DATE ARGM-TMP
karena O O
serangan O ARGM-CAU
ombak O ARGM-CAU
besar O ARGM-CAU
terpaksa O ARGM-CAU
Bartholomeus B-PER ARG0
Diaz I-PER ARG0
mendarat O V
di O ARGM-LOC
suatu O ARGM-LOC
ujung O ARGM-LOC
selatan O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Afrika I-LOC ARGM-LOC
. O O
Pada O ARGM-TMP
Juli B-DATE ARGM-TMP
1497 I-DATE ARGM-TMP
Vasco B-PER ARG0
da I-PER ARG0
Gama I-PER ARG0
berangkat O V
dari O ARGM-LOC
pelabuhan O ARGM-LOC
Lisabon B-LOC ARGM-LOC
untuk O O
memulai O O
penjelajahan O O
samudra O O
. O O
Berdasarkan O O
pengalaman O O
Bartholomeus B-PER ARGM-CAU
Diaz I-PER ARGM-CAU
tersebut O O
, O O
Vasco B-PER ARG0
da I-PER ARG0
Gama I-PER ARG0
juga O O
berlayar O V
mengambil O V
rute O ARG1
yang O ARG1
pernah O ARG1
dilayari O ARG1
Bartholomeus B-PER ARG1
Diaz I-PER ARG1
. O O
Rombongan O ARG0
Vasco B-PER ARG0
da I-PER ARG0
Gama I-PER ARG0
juga O O
singgah O V
di O ARGM-LOC
Tanjung B-LOC ARGM-LOC
Harapan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Atas O ARGM-CAU
petunjuk O ARGM-CAU
dari O ARGM-CAU
pelaut O ARGM-CAU
bangsa O ARGM-CAU
Moor B-MISC ARGM-CAU
yang O ARGM-CAU
telah O ARGM-CAU
disewanya O ARGM-CAU
, O O
rombongan O ARG0
Vasco B-PER ARG0
da I-PER ARG0
Gama I-PER ARG0
melanjutkan O V
penjelajahan O ARG1
, O O
berlayar O V
menelusuri O V
pantai O ARGM-LOC
timur O ARGM-LOC
Afrika B-LOC ARGM-LOC
kemudian O O
berbelok O O
ke O O
kanan O O
untuk O O
mengarungi O V
Lautan B-LOC ARGM-LOC
Hindia I-LOC ARGM-LOC
( O O
Samudra B-LOC ARGM-LOC
Indonesia I-LOC ARGM-LOC
) O O
. O O
Pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1498 B-DATE ARGM-TMP
rombongan O ARG0
Vasco B-PER ARG0
da I-PER ARG0
Gama I-PER ARG0
mendarat O V
sampai O V
di O ARGM-LOC
Kalikut B-LOC ARG1
dan O O
juga O O
Goa B-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
pantai B-LOC ARGM-LOC
barat I-LOC ARGM-LOC
India I-LOC ARGM-LOC
. O O
Pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1511 B-DATE ARGM-TMP
armada B-ORG ARG0
Portugis I-ORG ARG0
berhasil O V
menguasai O V
Malaka B-LOC ARG1
. O O
Proklamasi O ARG1
kemerdekaan O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Barack B-PER ARG0
Obama I-PER ARG0
lahir O V
pada O ARGM-TMP
4 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1961 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Hawaii B-LOC ARGM-LOC
. O O
Reformasi O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
dimulai O V
tahun O ARGM-TMP
1998 B-DATE ARGM-TMP
setelah O ARGM-TMP
Soeharto B-PER ARG0
mundur O V
. O O
Perang B-MISC ARG1
Dunia I-MISC ARG1
II I-MISC ARG1
berakhir O V
pada O ARGM-TMP
2 B-DATE ARGM-TMP
September I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
menjadi O V
anggota O ARG1
PBB B-ORG ARG1
sejak O ARGM-TMP
28 B-DATE ARGM-TMP
September I-DATE ARGM-TMP
1950 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Banjir O ARG1
bandang O ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
5 B-DATE ARGM-TMP
Januari I-DATE ARGM-TMP
2021 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Bandung B-LOC ARGM-LOC
. O O
Hari O ARG1
Pahlawan O ARG1
diperingati O V
setiap O ARGM-TMP
10 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
. O O
Pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1511 B-DATE ARGM-TMP
Portugis B-ORG ARG0
menguasai O V
Malaka B-LOC ARG1
. O O
Konferensi B-EVENT ARG1
Asia-Afrika I-EVENT ARG1
diselenggarakan O V
tahun O ARGM-TMP
1955 B-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Bandung B-LOC ARGM-LOC
. O O
Musim O ARG1
kemarau O ARG1
diperkirakan O V
mulai O ARGM-TMP
April B-DATE ARGM-TMP
2025 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Rapat O ARG1
dimulai O V
pukul O ARGM-TMP
9 B-TIME ARGM-TMP
pagi I-TIME ARGM-TMP
. O O
Kereta O ARG1
akan O O
tiba O V
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
3 B-TIME ARGM-TMP
sore I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pertandingan O ARG1
akan O O
dimulai O V
pada O ARGM-TMP
pukul O ARGM-TMP
19.3 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Matahari O ARG1
terbit O V
sekitar O ARGM-TMP
5.45 B-TIME ARGM-TMP
pagi I-TIME ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Jakarta B-LOC ARGM-LOC
. O O
Makan O ARG1
siang O ARG1
biasanya O O
dilakukan O V
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
12 B-TIME ARGM-TMP
siang I-TIME ARGM-TMP
. O O
Penerbangan O ARG1
dijadwalkan O V
lepas O V
landas O V
pukul O ARGM-TMP
23.15 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Film O ARG1
tayang O V
mulai O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
8 B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
nanti I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pesawat O ARG1
mendarat O V
tepat O O
pada O ARGM-TMP
0.3 B-TIME ARGM-TMP
dinihari I-TIME ARGM-TMP
. O O
Siaran O ARG1
langsung O ARG1
dimulai O V
pukul O ARGM-TMP
18 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Jam O ARG1
kerja O ARG1
dimulai O V
pukul O ARGM-TMP
8 B-TIME ARGM-TMP
dan O O
berakhir O V
pukul O ARGM-TMP
17 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Alarm O ARG1
berbunyi O V
pada O ARGM-TMP
pukul O ARGM-TMP
6 B-TIME ARGM-TMP
pagi I-TIME ARGM-TMP
. O O
Saya O ARG0
bangun O V
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
5 B-TIME ARGM-TMP
pagi I-TIME ARGM-TMP
setiap O O
hari O O
. O O
Konser O ARG1
dimulai O V
sekitar O ARGM-TMP
20 B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
stadion B-LOC ARGM-LOC
. O O
Wawancara O ARG1
dijadwalkan O V
pada O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
11 B-TIME ARGM-TMP
pagi I-TIME ARGM-TMP
. O O
Kami O ARG0
tiba O V
di O ARGM-LOC
bandara B-LOC ARGM-LOC
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
2 B-TIME ARGM-TMP
dinihari I-TIME ARGM-TMP
. O O
Dia O ARG0
mengajar O V
kelas O ARG1
pada O ARGM-TMP
pukul O ARGM-TMP
13 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Peserta O ARG1
diminta O V
hadir O V
sebelum O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
7 B-TIME ARGM-TMP
pagi I-TIME ARGM-TMP
. O O
Televisi O ARG0
menayangkan O V
berita O ARG1
malam O ARG1
pada O ARGM-TMP
22 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Kami O ARG0
akan O O
bertemu O V
jam O ARGM-TMP
10 B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
kafe B-LOC ARGM-LOC
. O O
Toko O ARG1
buka O V
hingga O ARGM-TMP
pukul O ARGM-TMP
21 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Dia O ARG0
biasanya O O
berolahraga O V
pada O ARGM-TMP
pagi B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
. O O
Kami O ARG0
bertemu O V
lagi O O
pada O ARGM-TMP
malam B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
itu O ARGM-TMP
. O O
Upacara O ARG1
dilaksanakan O V
pada O ARGM-TMP
sore B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
lapangan B-LOC ARGM-LOC
. O O
Ia O ARG0
pulang O V
setiap O O
malam B-TIME ARGM-TMP
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
9 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Kami O ARG0
berangkat O V
di O ARGM-TMP
pagi B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
menggunakan O ARGM-MNR
mobil O ARGM-MNR
. O O
Acara O ARG1
berlangsung O V
hingga O ARGM-TMP
malam B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
. O O
Kami O ARG0
tiba O V
di O ARGM-LOC
Bandara B-LOC ARGM-LOC
pada O ARGM-TMP
dinihari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Pintu O ARG1
gerbang O ARG1
dibuka O V
setiap O O
pagi B-TIME ARGM-TMP
. O O
Ia O ARG0
selalu O O
belajar O V
di O ARGM-TMP
malam B-TIME ARGM-TMP
. O O
Waktu O ARG1
bermain O ARG1
dimulai O V
sore B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pelajaran O ARG1
kedua O ARG1
dimulai O V
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
tujuh B-TIME ARGM-TMP
lebih I-TIME ARGM-TMP
sepuluh I-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
. O O
Bus O ARG0
berangkat O V
kurang O ARGM-TMP
lebih O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
delapan B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pertemuan O ARG1
terakhir O ARG1
dilaksanakan O V
sebelum O ARGM-TMP
matahari B-TIME ARGM-TMP
terbenam I-TIME ARGM-TMP
. O O
Kereta O ARG0
berangkat O V
sekitar O ARGM-TMP
tengah B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
dari O ARGM-LOC
stasiun O ARGM-LOC
Gambir B-LOC ARGM-LOC
. O O
Jadwal O ARG1
sholat O ARG1
dimulai O V
pukul O ARGM-TMP
empat B-TIME ARGM-TMP
lebih I-TIME ARGM-TMP
lima I-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pemadaman O ARG1
listrik O ARG1
akan O O
dimulai O V
menjelang B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
. O O
Layanan O ARG1
pelanggan O ARG1
dibuka O V
setiap O O
hari O O
kerja O O
jam O ARGM-TMP
sembilan B-TIME ARGM-TMP
. O O
Ia O ARG0
terjaga O V
di O ARGM-TMP
tengah B-TIME ARGM-TMP
malam I-TIME ARGM-TMP
karena O ARGM-CAU
petir O ARGM-CAU
Kelas O ARG1
selesai O V
sekitar O ARGM-TMP
jam O ARGM-TMP
dua B-TIME ARGM-TMP
kurang I-TIME ARGM-TMP
seperempat I-TIME ARGM-TMP
. O O
Waktu O ARG1
sarapan O ARG1
dimulai O V
pukul O ARGM-TMP
6.3 B-TIME ARGM-TMP
hingga O ARGM-TMP
7.3 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Proklamasi O ARG1
kemerdekaan O ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
merdeka O V
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1945 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Pemilu O ARG1
diadakan O V
pada O ARGM-TMP
14 B-DATE ARGM-TMP
Februari I-DATE ARGM-TMP
2024 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Tanggal O ARGM-TMP
1 B-DATE ARGM-TMP
Januari I-DATE ARGM-TMP
2023 I-DATE ARGM-TMP
merupakan O V
hari O ARG1
libur O ARG1
. O O
Barack B-PER ARG0
Obama I-PER ARG0
lahir O V
pada O ARGM-TMP
4 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1961 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Hari O ARG1
Bumi O ARG1
diperingati O V
setiap O ARGM-TMP
22 B-DATE ARGM-TMP
April I-DATE ARGM-TMP
. O O
Musim O ARG1
kemarau O ARG1
terjadi O V
antara O ARGM-TMP
bulan O ARGM-TMP
April B-DATE ARGM-TMP
hingga O ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
. O O
Reformasi O ARG1
1998 B-DATE ARGM-TMP
mengubah O V
sistem O ARG2
politik O ARG2
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Konferensi B-EVENT ARG1
Asia-Afrika I-EVENT ARG1
digelar O V
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1955 B-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Bandung B-LOC ARGM-LOC
. O O
Perang B-MISC ARG1
Dunia I-MISC ARG1
kedua I-MISC ARG1
berakhir O V
tahun O ARGM-TMP
1945 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Sumpah B-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
diperingati O V
setiap O ARGM-TMP
28 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
. O O
Habibie B-PER ARG0
dilantik O V
menjadi O O
Presiden O ARG1
pada O ARGM-TMP
21 B-DATE ARGM-TMP
Mei I-DATE ARGM-TMP
1998 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Hari O ARG1
Kemerdekaan O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
dirayakan O V
setiap O ARGM-TMP
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
. O O
Pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1949 B-DATE ARGM-TMP
, O O
Belanda B-LOC ARG0
mengakui O V
kemerdekaan O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
. O O
Tsunami O ARG1
Aceh B-LOC ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
26 B-DATE ARGM-TMP
Desember I-DATE ARGM-TMP
2004 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Bung B-PER ARG0
Karno I-PER ARG0
meninggal O V
pada O ARGM-TMP
21 B-DATE ARGM-TMP
Juni I-DATE ARGM-TMP
1970 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Jakarta B-LOC ARG1
ditetapkan O V
sebagai O ARG2
ibu O ARG2
kota O ARG2
negara O ARG2
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1961 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Pada O ARGM-TMP
1955 B-DATE ARGM-TMP
, O O
Indonesia B-LOC ARG0
menjadi O V
tuan O ARG1
rumah O ARG1
Konferensi B-EVENT ARG1
Asia-Afrika I-EVENT ARG1
. O O
Pemerintah O ARG0
mengumumkan O V
kebijakan O ARG1
PSBB O ARG1
pada O ARGM-TMP
April B-DATE ARGM-TMP
2020 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Jakarta B-LOC ARGM-LOC
. O O
Undang-Undang O ARG1
Dasar O ARG1
1945 B-DATE ARGM-TMP
disahkan O V
pada O ARGM-TMP
tanggal O ARGM-TMP
18 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
ibu B-PER ARG0
memasak O V
nasi O ARG1
di O O
dapur B-LOC ARGM-LOC
. O O
ibu B-PER ARG0
memasak O V
nasi O ARG1
di O O
dapur B-LOC ARGM-LOC
. O O
R. B-PER ARG0
Soewardi I-PER ARG0
Soerjaningrat I-PER ARG0
adalah O V
putra O ARG1
GPH B-PER ARG1
Soerjaningrat I-PER ARG1
dan O ARG1
cucu O ARG1
Pakualam B-PER ARG1
III I-PER ARG1
. O O
Ia O ARG0
bersama O ARG0
Douwes B-PER ARG0
Dekker I-PER ARG0
dan O ARG0
dr. B-PER ARG0
Cipto I-PER ARG0
Mangoenkoesoemo I-PER ARG0
lantas O O
mendirikan O V
Indische B-ORG ARG1
Partij I-ORG ARG1
pada O O
25 B-DATE ARGM-TMP
Desember I-DATE ARGM-TMP
1912 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Indische B-ORG ARG1
Partij I-ORG ARG1
didirikan O V
pada O O
25 B-DATE ARGM-TMP
Desember I-DATE ARGM-TMP
1912 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG1
adalah O V
negara O ARG1
kepulauan O ARG1
. O O
Sumpah B-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
dideklarasikan O V
pada O ARGM-TMP
28 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1928 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Jakarta B-LOC ARGM-LOC
. O O
VOC B-ORG ARG1
berdiri O V
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1602 B-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Belanda B-LOC ARGM-LOC
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
merdeka O V
pada O ARGM-TMP
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Jakarta B-LOC ARGM-LOC
. O O
Gajah B-PER ARG0
Mada I-PER ARG0
mengucapkan O V
Sumpah B-EVENT ARG1
Palapa I-EVENT ARG1
untuk O O
mempersatukan O V
Nusantara B-LOC ARG1
. O O
Budi B-ORG ARG1
Utomo I-ORG ARG1
didirikan O V
pada O ARGM-TMP
20 B-DATE ARGM-TMP
Mei I-DATE ARGM-TMP
1908 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Belanda B-ORG ARG0
melakukan O V
politik O ARG1
devide O ARG1
et O ARG1
impera O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Gunung B-LOC ARG0
Tambora I-LOC ARG0
meletus O V
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1815 B-DATE ARGM-TMP
dan O O
mengubah O V
iklim O ARG1
dunia O ARG1
. O O
Ki B-PER ARG0
Hajar I-PER ARG0
Dewantara I-PER ARG0
mendirikan O V
Taman B-ORG ARG1
Siswa I-ORG ARG1
. O O
Sriwijaya B-ORG ARG1
merupakan O V
kerajaan O ARG1
maritim O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Tragedi B-EVENT ARG1
10 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
terjadi O V
di O ARGM-LOC
Surabaya B-LOC ARGM-LOC
. O O
Indonesia B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
antara O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Asia I-LOC ARGM-LOC
dan O O
Australia B-LOC ARGM-LOC
. O O
VOC B-ORG ARG1
merupakan O V
perusahaan O ARG1
dagang O ARG1
Belanda B-LOC ARG1
yang O O
didirikan O V
tahun O ARGM-TMP
1602 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Penyebaran O ARG1
Islam B-EVENT ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
berkembang O V
pesat O ARGM-MNR
pada O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-13 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Asia B-LOC ARG1
adalah O V
benua O ARG1
dengan O ARG1
jumlah O ARG1
penduduk O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Orde B-EVENT ARG1
Baru I-EVENT ARG1
berkuasa O V
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
mulai O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1966 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Selat B-LOC ARG1
Malaka I-LOC ARG1
adalah O V
jalur O ARG1
perdagangan O ARG1
penting O ARG1
sejak O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-7 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Gunung B-LOC ARG0
Krakatau I-LOC ARG0
meletus O V
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1883 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
keragaman O ARG1
budaya O ARG1
yang O ARG1
tinggi O ARG1
. O O
Reformasi B-EVENT ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
dimulai O V
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1998 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
dua O ARG1
musim O ARG1
yaitu O ARG1
hujan O ARG1
dan O ARG1
kemarau O ARG1
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
iklim O ARG1
tropis O ARG1
sepanjang O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
. O O
Pithecanthropus B-PER ARG1
erectus I-PER ARG1
ditemukan O V
di O ARGM-LOC
Trinil B-LOC ARGM-LOC
oleh O ARGM-CAU
Eugene B-PER ARGM-CAU
Dubois I-PER ARGM-CAU
. O O
Afrika B-LOC ARG1
dijuluki O V
sebagai O ARGM-PRD
Benua O ARG2
Hitam O ARG2
. O O
Proklamasi B-EVENT ARG1
kemerdekaan I-EVENT ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
dibacakan O V
di O ARGM-LOC
Jalan B-LOC ARGM-LOC
Pegangsaan I-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
Jakarta I-LOC ARGM-LOC
. O O
Kelapa O ARG1
sawit O ARG1
merupakan O V
komoditas O ARG1
ekspor O ARG1
unggulan O ARG1
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Situs B-LOC ARG1
Sangiran I-LOC ARG1
disebut O V
sebagai O ARG1
pusat O ARG1
evolusi O ARG1
manusia O ARG1
dunia O ARG1
. O O
Internet O ARG0
mempercepat O V
proses O ARG1
globalisasi O ARG1
di O ARGM-LOC
seluruh O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Letusan O ARG1
Gunung B-LOC ARG1
Tambora I-LOC ARG1
pada O ARGM-TMP
1815 B-DATE ARGM-TMP
mengubah O V
iklim O ARG1
global O ARG1
. O O
Pendidikan O ARG1
dapat O V
menjadi O V
alat O ARG1
mobilitas O ARG1
sosial O ARG1
vertikal O ARG1
. O O
Organisasi O ARG1
Indische B-ORG ARG1
Partij I-ORG ARG1
berdiri O V
pada O ARGM-TMP
1912 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Kerajaan O ARG1
Majapahit B-ORG ARG1
berdiri O V
pada O ARGM-TMP
akhir O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-13 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Kerajaan O ARG1
Sriwijaya B-ORG ARG1
berpusat O V
di O ARGM-LOC
Sumatra B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Nil B-LOC ARG1
merupakan O V
sumber O ARG1
kehidupan O ARG1
utama O ARG1
di O ARGM-LOC
Mesir B-LOC ARGM-LOC
. O O
Kerajaan O ARG1
Kediri B-ORG ARG1
terkenal O V
dengan O ARGM-MNR
kitab O ARGM-MNR
Kakawin B-EVENT ARGM-MNR
Arjunawiwaha I-EVENT ARGM-MNR
. O O
Kerajaan O ARG1
Tarumanegara B-ORG ARG1
berkembang O V
di O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Barat I-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG0
ASEAN B-ORG ARG0
melakukan O V
perdagangan O ARG1
bebas O ARG1
melalui O ARGM-MNR
AFTA B-ORG ARGM-MNR
. O O
Asia B-LOC ARG1
dan O O
Eropa B-LOC ARG1
dipisahkan O V
oleh O ARGM-LOC
Pegunungan B-LOC ARGM-LOC
Ural I-LOC ARGM-LOC
. O O
Islam B-EVENT ARG1
masuk O V
ke O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
melalui O ARGM-MNR
jalur O ARGM-MNR
perdagangan O ARGM-MNR
. O O
Letusan O ARG1
Gunung B-LOC ARG1
Krakatau I-LOC ARG1
mengakibatkan O V
tsunami O ARG1
besar O ARG1
pada O ARGM-TMP
tahun O ARGM-TMP
1883 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Jepang B-LOC ARG0
mendarat O V
di O ARGM-LOC
Tarakan B-LOC ARGM-LOC
pada O ARGM-TMP
Januari B-DATE ARGM-TMP
1942 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
memiliki O V
luas O ARG1
sekitar O ARGM-MNR
44 O ARGM-MNR
juta O ARGM-MNR
kilometer O ARGM-MNR
persegi O ARGM-MNR
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Everest I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
perbatasan O ARGM-LOC
Nepal B-LOC ARGM-LOC
dan O O
Tibet B-LOC ARGM-LOC
. O O
Kerajaan O ARG1
Mataram B-ORG ARG1
Kuno I-ORG ARG1
berkembang O V
di O ARGM-LOC
Pulau O ARGM-LOC
Jawa B-LOC ARGM-LOC
pada O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-8 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Asia B-LOC ARG1
dikenal O V
sebagai O ARG1
benua O ARG1
dengan O ARG1
jumlah O ARG1
penduduk O ARG1
terbesar O ARG1
. O O
Kerajaan O ARG1
Kutai B-ORG ARG1
berlokasi O V
di O ARGM-LOC
Kalimantan B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
. O O
ASEAN B-ORG ARG1
didirikan O V
pada O ARGM-TMP
8 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1967 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Bangkok B-LOC ARGM-LOC
. O O
Australia B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
sebelah O ARGM-LOC
selatan O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Asia I-LOC ARGM-LOC
. O O
Selat B-LOC ARG1
Gibraltar I-LOC ARG1
menghubungkan O V
Laut B-LOC ARG1
Mediterania I-LOC ARG1
dengan O ARG1
Samudra B-LOC ARG1
Atlantik I-LOC ARG1
. O O
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
terdiri O V
atas O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
Utara I-LOC ARG1
dan O O
Amerika B-LOC ARG1
Selatan I-LOC ARG1
. O O
Kebudayaan O ARG1
Dongson B-EVENT ARG1
berkembang O V
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
pada O ARGM-TMP
zaman O ARGM-TMP
perunggu O ARGM-TMP
. O O
Kerajaan O ARG1
Samudra B-ORG ARG1
Pasai I-ORG ARG1
berkembang O V
pada O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-13 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Kerajaan O ARG1
Demak B-ORG ARG1
didirikan O V
oleh O ARGM-CAU
Raden B-PER ARGM-CAU
Patah I-PER ARGM-CAU
. O O
Kerajaan O ARG1
Singhasari B-ORG ARG1
didirikan O V
pada O ARGM-TMP
1222 B-DATE ARGM-TMP
oleh O ARGM-CAU
Ken B-PER ARGM-CAU
Arok I-PER ARGM-CAU
. O O
Pulau O ARG1
Sumatra B-LOC ARG1
sering O ARGM-MNR
disebut O V
dengan O ARG1
Swarna B-LOC ARG1
Dwipa I-LOC ARG1
. O O
Kerajaan O ARG1
Buleleng B-ORG ARG1
berkembang O V
di O ARGM-LOC
pulau O ARGM-LOC
Bali B-LOC ARGM-LOC
. O O
Bangsa O ARG1
Melayu B-LOC ARG1
berasal O V
dari O ARGM-LOC
daratan O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Merapi I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
perbatasan O ARGM-LOC
Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC
dan O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
. O O
Samudra B-LOC ARG1
Atlantik I-LOC ARG1
adalah O V
samudra O ARG1
terluas O ARG1
kedua O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Tanam B-EVENT ARG1
Paksa I-EVENT ARG1
dilaksanakan O V
pada O ARGM-TMP
masa O ARGM-TMP
pemerintahan O ARGM-TMP
Gubernur B-PER ARGM-CAU
Jenderal I-PER ARGM-CAU
Van I-PER ARGM-CAU
den I-PER ARGM-CAU
Bosch I-PER ARGM-CAU
. O O
Kerajaan O ARG1
Kalingga B-ORG ARG1
dipimpin O V
oleh O ARGM-CAU
Ratu B-PER ARGM-CAU
Shima I-PER ARGM-CAU
yang O ARGM-MNR
bijaksana O ARGM-MNR
. O O
Kerajaan O ARG1
Kediri B-ORG ARG1
dikenal O V
dengan O ARGM-MNR
raja O ARG1
terkenalnya O ARG1
yaitu O ARG1
Jayabaya B-PER ARG1
. O O
Kerajaan O ARG1
Kutai B-ORG ARG1
berdiri O V
sekitar O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-4 B-DATE ARGM-TMP
Masehi I-DATE ARGM-TMP
. O O
Asia B-LOC ARG1
adalah O V
benua O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Selat B-LOC ARG1
Malaka I-LOC ARG1
menghubungkan O V
Samudra B-LOC ARG1
Hindia I-LOC ARG1
dan O O
Laut B-LOC ARG1
Cina I-LOC ARG1
Selatan I-LOC ARG1
. O O
Sungai O ARG1
Amazon B-LOC ARG1
merupakan O V
sungai O ARG1
terpanjang O ARG1
di O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Kerajaan O ARG1
Sriwijaya B-ORG ARG1
mempunyai O V
kekuatan O ARG1
di O ARGM-LOC
bidang O ARGM-LOC
maritim O ARGM-LOC
. O O
Proklamasi B-EVENT ARG1
Kemerdekaan I-EVENT ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
terjadi O V
pada O ARGM-TMP
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Papua B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
sebelah O ARGM-LOC
timur O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Bromo I-LOC ARG1
adalah O V
gunung O ARG1
api O ARG1
aktif O ARG1
yang O ARG1
ada O ARG1
di O ARGM-LOC
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
. O O
Revolusi B-EVENT ARG1
Industri I-EVENT ARG1
dimulai O V
di O ARGM-LOC
Inggris B-LOC ARGM-LOC
pada O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-18 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Candi O ARG1
Borobudur B-LOC ARG1
dibangun O V
pada O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-8 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Kerajaan O ARG1
Malaka B-ORG ARG1
berkembang O V
sebagai O ARGM-MNR
pusat O ARGM-MNR
perdagangan O ARGM-MNR
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Australia B-LOC ARG1
beriklim O V
kering O ARG1
di O ARGM-LOC
sebagian O ARGM-LOC
besar O ARGM-LOC
wilayahnya O ARGM-LOC
. O O
Asia B-LOC ARG1
Tenggara I-LOC ARG1
memiliki O V
banyak O ARG1
negara O ARG1
kepulauan O ARG1
seperti O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
dan O O
Filipina B-LOC ARG1
. O O
Kerajaan O ARG1
Majapahit B-ORG ARG1
dikenal O V
karena O ARGM-CAU
keberhasilannya O ARG1
memperluas O V
wilayah O ARG1
Nusantara B-LOC ARG1
. O O
Afrika B-LOC ARG1
memiliki O V
Sahara B-LOC ARG1
sebagai O ARGM-MNR
gurun O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Nil B-LOC ARG1
mengalir O V
dari O ARGM-LOC
Uganda B-LOC ARGM-LOC
ke O ARGM-LOC
Mesir B-LOC ARGM-LOC
. O O
Samudra B-LOC ARG1
Pasifik I-LOC ARG1
adalah O V
samudra O ARG1
terluas O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Kegiatan O ARG1
bercocok O V
tanam O ARG1
berkembang O V
pada O ARGM-TMP
zaman O ARGM-TMP
Neolitikum B-EVENT ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
memiliki O V
ribuan O ARG1
pulau O ARG1
yang O ARG1
tersebar O V
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Candi O ARG1
Prambanan B-LOC ARG1
merupakan O V
candi O ARG1
Hindu O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Kerajaan O ARG1
Banjar B-ORG ARG1
berkembang O V
di O ARGM-LOC
Kalimantan B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
dibagi O V
menjadi O ARGM-MNR
Amerika B-LOC ARG1
Utara I-LOC ARG1
dan O O
Amerika B-LOC ARG1
Selatan I-LOC ARG1
. O O
Sungai O ARG1
Amazon B-LOC ARG1
mengalir O V
melalui O ARGM-LOC
hutan O ARGM-LOC
Amazon B-LOC ARGM-LOC
. O O
Samudra B-LOC ARG1
Atlantik I-LOC ARG1
memisahkan O V
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
dan O O
Eropa B-LOC ARG1
. O O
Asia B-LOC ARG1
dan O O
Afrika B-LOC ARG1
terhubung O V
oleh O ARGM-MNR
Terusan B-LOC ARGM-MNR
Suez I-LOC ARGM-MNR
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Everest I-LOC ARG1
adalah O V
gunung O ARG1
tertinggi O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Jepang B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
. O O
Eropa B-LOC ARG1
memiliki O V
banyak O ARG1
negara O ARG1
berkembang O ARG1
. O O
Benua O ARG1
Australia B-LOC ARG1
dikelilingi O V
oleh O ARGM-LOC
samudra O ARGM-LOC
dan O ARGM-LOC
laut O ARGM-LOC
. O O
Kerajaan O ARG1
Ternate B-ORG ARG1
berkembang O V
di O ARGM-LOC
Maluku B-LOC ARGM-LOC
Utara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Yangtze B-LOC ARG1
adalah O V
sungai O ARG1
terpanjang O ARG1
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Laut B-LOC ARG1
Mati I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
antara O ARGM-LOC
Yordania B-LOC ARGM-LOC
dan O O
Israel B-LOC ARGM-LOC
. O O
Pulau O ARG1
Sulawesi B-LOC ARG1
memiliki O V
bentuk O ARG1
seperti O ARGM-MNR
huruf O ARGM-MNR
K O ARGM-MNR
. O O
Selat B-LOC ARG1
Gibraltar I-LOC ARG1
memisahkan O V
Benua O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
dan O O
Afrika B-LOC ARG1
. O O
Asia B-LOC ARG1
adalah O V
benua O ARG1
terpadat O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Thailand B-LOC ARG1
beribukota O V
di O ARGM-LOC
Bangkok B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Antartika B-LOC ARG1
memiliki O V
suhu O ARG1
terdingin O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Selat B-LOC ARG1
Makassar I-LOC ARG1
terletak O V
antara O ARGM-LOC
Pulau O ARGM-LOC
Kalimantan B-LOC ARGM-LOC
dan O O
Pulau O ARGM-LOC
Sulawesi B-LOC ARGM-LOC
. O O
Kerajaan O ARG1
Makassar B-ORG ARG1
berkembang O V
pada O ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
ke-16 B-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Sulawesi B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Samudra B-LOC ARG1
Hindia I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
sebelah O ARGM-LOC
selatan O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Asia O O
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Fuji I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Jepang B-LOC ARGM-LOC
. O O
Afrika B-LOC ARG1
memiliki O V
jumlah O ARG1
negara O ARG1
terbanyak O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Nil B-LOC ARG1
terkenal O V
sebagai O ARGM-MNR
sungai O ARGM-MNR
terpanjang O ARGM-MNR
di O ARGM-LOC
Afrika B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
terkenal O V
dengan O ARGM-MNR
empat O ARG1
musim O ARG1
yang O ARG1
berbeda O ARG1
. O O
Terusan B-LOC ARG1
Panama I-LOC ARG1
menghubungkan O V
Samudra B-LOC ARG1
Atlantik I-LOC ARG1
dan O O
Samudra B-LOC ARG1
Pasifik I-LOC ARG1
. O O
Negara O ARG1
Brunei B-LOC ARG1
Darussalam I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Pulau O ARGM-LOC
Kalimantan B-LOC ARGM-LOC
. O O
Antartika B-LOC ARG1
hanya O ARGM-MOD
dihuni O V
oleh O ARGM-CAU
peneliti O ARG1
. O O
Australia B-LOC ARG1
adalah O V
benua O ARG1
terkecil O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Amazon B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Benua O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Danau O ARG1
Baikal B-LOC ARG1
merupakan O V
danau O ARG1
terdalam O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Mississippi B-LOC ARG1
mengalir O V
di O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Serikat I-LOC ARGM-LOC
. O O
Mount B-LOC ARG1
Elbrus I-LOC ARG1
adalah O V
gunung O ARG1
tertinggi O ARG1
di O ARGM-LOC
Benua O ARGM-LOC
Eropa B-LOC ARGM-LOC
. O O
Padang O ARG1
Pasir O ARG1
Gobi B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Filipina B-LOC ARG1
terdiri O V
dari O ARG1
lebih O ARG1
dari O ARG1
7.000 O ARG1
pulau O ARG1
. O O
Selat B-LOC ARG1
Bosporus I-LOC ARG1
menghubungkan O V
Laut B-LOC ARG1
Hitam I-LOC ARG1
dan O O
Laut B-LOC ARG1
Marmara I-LOC ARG1
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Kilimanjaro I-LOC ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
Tanzania B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Afrika B-LOC ARG1
terkenal O V
dengan O ARGM-MNR
hewan-hewan O ARG1
liar O ARG1
. O O
Australia B-LOC ARG1
memiliki O V
iklim O ARG1
gurun O ARG1
di O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
tengah O ARGM-LOC
. O O
Pegunungan O ARG1
Andes B-LOC ARG1
merupakan O V
pegunungan O ARG1
terpanjang O ARG1
di O ARGM-LOC
Benua O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Aconcagua I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Argentina B-LOC ARGM-LOC
. O O
Sahara B-LOC ARG1
adalah O V
gurun O ARG1
terluas O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Singapura B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Selat B-LOC ARG1
Dardanella I-LOC ARG1
menghubungkan O V
Laut B-LOC ARG1
Aegea I-LOC ARG1
dengan O ARGM-MNR
Laut B-LOC ARG1
Marmara I-LOC ARG1
. O O
Danau O ARG1
Victoria B-LOC ARG1
merupakan O V
danau O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
Afrika B-LOC ARGM-LOC
. O O
Pegunungan O ARG1
Rocky B-LOC ARG1
terdapat O V
di O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Utara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Kamboja B-LOC ARG1
memiliki O V
Candi O ARG1
Angkor B-LOC ARG1
Wat I-LOC ARG1
yang O ARGM-MNR
terkenal O ARGM-MNR
. O O
Sungai O ARG1
Seine B-LOC ARG1
mengalir O V
melewati O ARGM-MNR
kota O ARGM-MNR
Paris B-LOC ARGM-MNR
. O O
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
merupakan O V
benua O ARG1
dengan O ARGM-MNR
populasi O ARGM-MNR
terbanyak O ARGM-MNR
. O O
Sungai O ARG1
Gangga B-LOC ARG1
merupakan O V
sungai O ARG1
suci O ARG1
bagi O ARGM-CAU
umat O ARGM-CAU
Hindu B-ORG ARGM-CAU
di O ARGM-LOC
India B-LOC ARGM-LOC
. O O
Danau O ARG1
Toba B-LOC ARG1
adalah O V
danau O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Sungai O ARG1
Rhein B-LOC ARG1
mengalir O V
melalui O ARGM-MNR
Jerman B-LOC ARGM-MNR
dan O O
Belanda B-LOC ARGM-MNR
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Etna I-LOC ARG1
adalah O V
gunung O ARG1
api O ARG1
teraktif O ARG1
di O ARGM-LOC
Eropa B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Australia B-LOC ARG1
memiliki O V
Padang O ARG1
Pasir O ARG1
Simpson B-LOC ARG1
yang O ARGM-MNR
luas O ARGM-MNR
. O O
Terusan B-LOC ARG1
Suez I-LOC ARG1
menghubungkan O V
Laut B-LOC ARG1
Merah I-LOC ARG1
dan O O
Laut B-LOC ARG1
Mediterania I-LOC ARG1
. O O
Negara O ARG1
Mesir B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Benua O ARGM-LOC
Afrika B-LOC ARGM-LOC
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Denali I-LOC ARG1
adalah O V
gunung O ARG1
tertinggi O ARG1
di O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Utara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
terdiri O V
atas O ARG1
dua O ARG1
benua O ARG1
besar O ARG1
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Mont I-LOC ARG1
Blanc I-LOC ARG1
adalah O V
gunung O ARG1
tertinggi O ARG1
di O ARGM-LOC
Eropa B-LOC ARGM-LOC
Barat I-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Laos B-LOC ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
. O O
Laut B-LOC ARG1
Kaspia I-LOC ARG1
terkenal O V
sebagai O ARGM-MNR
danau O ARG1
terbesar O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Gunung B-LOC ARG1
Cook I-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
Selandia B-LOC ARGM-LOC
Baru I-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Afrika B-LOC ARG1
dilewati O V
oleh O ARGM-LOC
Garis O ARGM-LOC
Khatulistiwa B-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Vietnam B-LOC ARG1
beribukota O V
di O ARGM-LOC
Hanoi B-LOC ARGM-LOC
. O O
Laut B-LOC ARG1
Karibia I-LOC ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
kawasan O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
. O O
Pegunungan O ARG1
Alpen B-LOC ARG1
terletak O V
di O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
Eropa B-LOC ARGM-LOC
Barat I-LOC ARGM-LOC
. O O
Negara O ARG1
Myanmar B-LOC ARG1
berbatasan O V
dengan O ARGM-MNR
Thailand B-LOC ARGM-MNR
dan O O
Laos B-LOC ARGM-MNR
. O O
Australia B-LOC ARG1
merupakan O V
benua O ARG1
yang O ARG1
paling O ARG1
datar O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
terletak O V
pada O ARGM-LOC
26º B-TIME ARGM-LOC
BT I-TIME ARGM-LOC
O O
170º B-TIME ARGM-LOC
BT I-TIME ARGM-LOC
dan O O
11º B-TIME ARGM-LOC
LS I-TIME ARGM-LOC
O O
80º B-TIME ARGM-LOC
LU I-TIME ARGM-LOC
. O O
Hampir O ARGM-MNR
seluruh O ARGM-MNR
wilayahnya O ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
belahan O ARGM-LOC
bumi O ARGM-LOC
utara B-LOC ARGM-LOC
( O O
BBU B-LOC ARGM-LOC
) O O
. O O
Hanya O ARGM-MOD
sebagian O ARGM-MOD
kecil O ARGM-MOD
yang O ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
belahan O ARGM-LOC
bumi O ARGM-LOC
selatan B-LOC ARGM-LOC
, O O
termasuk O ARGM-MNR
Indonesia B-LOC ARGM-MNR
. O O
Batas O ARG1
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
ialah O V
Samudra B-LOC ARG2
Arktik I-LOC ARG2
di O ARGM-LOC
utara B-LOC ARGM-LOC
, O O
Samudra B-LOC ARG1
Hindia I-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
selatan B-LOC ARGM-LOC
, O O
Benua O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
, O O
Pegunungan B-LOC ARG1
Ural I-LOC ARG1
, O O
Laut B-LOC ARG1
Kaspia I-LOC ARG1
, O O
Laut B-LOC ARG1
Hitam I-LOC ARG1
, O O
Selat B-LOC ARG1
Bosporus I-LOC ARG1
, O O
Selat B-LOC ARG1
Dardanella I-LOC ARG1
, O O
Laut B-LOC ARG1
Tengah I-LOC ARG1
, O O
Terusan B-LOC ARG1
Suez I-LOC ARG1
, O O
dan O O
Laut B-LOC ARG1
Merah I-LOC ARG1
di O O
barat B-LOC ARGM-LOC
, O O
serta O O
dengan O O
Selat B-LOC ARG1
Bering I-LOC ARG1
dan O O
Samudra B-LOC ARG1
Pasifik I-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
timur B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
merupakan O V
benua O ARG1
terluas O ARG1
di O ARGM-LOC
permukaan O ARGM-LOC
bumi B-LOC ARGM-LOC
. O O
Luasnya O ARG1
mencapai O V
44.000.000 O ARG1
km2 O ARG1
atau O O
seperempat O ARG1
luas O ARG1
wilayah O ARG1
daratan O ARG1
dunia B-LOC ARGM-LOC
. O O
atau O O
empat O ARG1
setengah O ARG1
kali O ARG1
luas O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Eropa I-LOC ARG1
. O O
Wilayahnya O ARG1
membentang O V
dari O ARGM-DIR
Turki B-LOC ARGM-DIR
di O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
barat O ARGM-LOC
sampai O ARGM-DIR
Rusia B-LOC ARGM-DIR
di O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
timur O ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
juga O ARGM-ADJ
meliputi O V
Indonesia B-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
selatan B-LOC ARGM-LOC
sampai O ARGM-DIR
Rusia B-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
utara B-LOC ARGM-LOC
mendekati O ARGM-DIR
kutub O ARGM-LOC
utara B-LOC ARGM-LOC
. O O
Dibandingkan O ARGM-CAU
dengan O ARGM-CAU
negara O ARG1
lainnya O ARG1
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
, O O
maka O ARGM-MOD
Rusia B-LOC ARG1
adalah O V
negara O ARG1
terluas O ARG1
di O ARGM-LOC
Benua O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Asia B-LOC ARG1
terbagi O V
menjadi O ARGM-MNR
beberapa O ARG1
wilayah O ARG1
atau O O
region O ARG1
yaitu O ARGM-MNR
Asia B-LOC ARG1
Barat I-LOC ARG1
atau O O
Asia B-LOC ARG1
Barat I-LOC ARG1
Daya I-LOC ARG1
( O O
Asia B-LOC ARG1
Timur I-LOC ARG1
Tengah I-LOC ARG1
) O O
, O O
Asia B-LOC ARG1
Tengah I-LOC ARG1
, O O
Asia B-LOC ARG1
Timur I-LOC ARG1
, O O
Asia B-LOC ARG1
Selatan I-LOC ARG1
, O O
Asia B-LOC ARG1
Tenggara I-LOC ARG1
dan O O
Rusia B-LOC ARG1
. O O
Masing-masing O ARG1
wilayah O ARG1
memiliki O V
ciri O ARG1
atau O O
karakteristik O ARG1
yang O O
membedakannya O ARG1
dengan O ARGM-CAU
wilayah O ARG1
lainnya O ARG1
. O O
Pembagian O ARG1
tersebut O ARG1
lebih O ARGM-MNR
didasari O V
oleh O ARGM-CAU
perbedaan O ARGM-CAU
budaya O ARGM-CAU
dibandingkan O ARGM-MNR
aspek O ARG1
fisik O ARG1
wilayah O ARG1
. O O
Pembagian O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Asia I-LOC ARG1
menjadi O V
sejumlah O ARG1
wilayah O ARG1
atau O O
region O ARG1
dapat O ARGM-MOD
dilihat O V
pada O ARGM-LOC
peta O ARGM-LOC
bagan O ARGM-LOC
berikut O ARGM-LOC
ini O ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
sering O ARGM-MNR
juga O ARGM-MNR
disebut O V
sebagai O ARGM-MNR
Benua B-LOC ARG2
Merah I-LOC ARG2
. O O
Sebutan O ARG1
itu O ARG1
didapat O V
karena O ARGM-CAU
benua O ARG0
tersebut O ARG0
terdapat O V
Suku B-ORG ARG1
Bangsa I-ORG ARG1
Indian I-ORG ARG1
. O O
Suku B-ORG ARG0
Indian I-ORG ARG0
tidak O ARGM-NEG
berkulit O V
merah O ARG1
sebenarnya O ARGM-MNR
kulit O ARG1
mereka O ARG1
terlihat O V
merah O ARG1
karena O ARGM-CAU
Suku B-ORG ARG0
Indian I-ORG ARG0
suka O ARGM-MNR
melumuri O V
kulit O ARG1
dengan O ARGM-MNR
cat O ARG1
berwarna O ARGM-MNR
merah O ARG1
. O O
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
terletak O V
pada O ARGM-LOC
1700 B-TIME ARGM-LOC
BT I-TIME ARGM-LOC
O O
350 B-TIME ARGM-LOC
BB I-TIME ARGM-LOC
dan O O
830 B-TIME ARGM-LOC
LU I-TIME ARGM-LOC
O O
550 B-TIME ARGM-LOC
LS I-TIME ARGM-LOC
. O O
Batas O ARG1
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
ialah O V
Samudra B-LOC ARG2
Arktik I-LOC ARG2
di O ARGM-LOC
utara B-LOC ARGM-LOC
, O O
Laut B-LOC ARG1
Weddel I-LOC ARG1
, O O
Samudra B-LOC ARG1
Atlantik I-LOC ARG1
, O O
dan O O
Samudra B-LOC ARG1
Pasifik I-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
selatan B-LOC ARGM-LOC
, O O
Samudra B-LOC ARG1
Atlantik I-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
timur B-LOC ARGM-LOC
, O O
serta O O
Samudra B-LOC ARG1
Pasifik I-LOC ARG1
di O ARGM-LOC
barat B-LOC ARGM-LOC
. O O
Benua O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
merupakan O V
benua O ARG1
terbesar O ARG1
kedua O ARG1
setelah O ARGM-CAU
Asia B-LOC ARGM-CAU
. O O
Luas O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Amerika I-LOC ARG1
mencapai O V
42.057.100 O ARG1
km2 O ARG1
. O O
Perhatikanlah O V
peta O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Amerika I-LOC ARG1
berikut O ARG1
ini O ARG1
, O O
cermatilah O V
negara-negara O ARG1
yang O ARG1
menjadi O V
bagiannya O ARG1
. O O
Secara O ARGM-MNR
geografis O ARGM-MNR
, O O
Amerika B-LOC ARG1
terbagi O V
atas O ARGM-MNR
empat O ARG1
kawasan O ARG1
atau O O
region O ARG1
yakni O ARGM-MNR
kawasan O ARG1
Amerika B-LOC ARG1
Selatan I-LOC ARG1
, O O
Amerika B-LOC ARG1
Utara I-LOC ARG1
, O O
Amerika B-LOC ARG1
Tengah I-LOC ARG1
, O O
dan O O
Kepulauan B-LOC ARG1
Karibia B-LOC ARG1
yang O O
terletak O V
di O ARGM-LOC
sekitar O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
tengah O ARGM-LOC
. O O
Sejumlah O ARG1
ahli O ARG1
geografi O ARG1
berpendapat O V
bahwa O O
Meksiko B-LOC ARG1
masuk O V
ke O ARGM-DIR
dalam O ARGM-DIR
wilayah O ARGM-LOC
Amerika B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
. O O
Peta O ARG1
berikut O ARG1
menggambarkan O V
pembagian O ARG1
wilayah O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Amerika I-LOC ARG1
. O O
Benua O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
dijuluki O V
sebagai O ARGM-MNR
benua O ARG2
biru O ARG2
. O O
Ada O ARGM-EX
dua O ARG1
alasan O ARG1
kenapa O ARGM-CAU
disebut O V
benua O ARG2
biru O ARG2
. O O
Pertama O ARGM-ORD
, O O
mayoritas O ARG1
penduduk O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
memiliki O V
bola O ARG1
mata O ARG1
berwarna O ARGM-MNR
biru O ARGM-MNR
. O O
Kedua O ARGM-ORD
, O O
sejak O ARGM-TMP
zaman O ARGM-TMP
dahulu O ARGM-TMP
, O O
banyak O ARGM-MNR
kerajaan O ARG1
terkenal O ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Eropa I-LOC ARGM-LOC
sehingga O O
dikenal O V
adanya O ARG1
istilah O ARG1
darah O ARG1
biru O ARG1
( O O
bangsawan O ARG1
) O O
. O O
Benua O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
secara O ARGM-MNR
fisik O ARGM-MNR
sebenarnya O ARGM-MNR
menjadi O V
satu O ARG1
daratan O ARG1
dengan O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Asia I-LOC ARGM-LOC
. O O
Keduanya O ARG1
hanya O ARGM-MOD
dipisahkan O V
oleh O ARGM-CAU
sebuah O ARG1
pegunungan O ARG1
yaitu O O
Pegunungan B-LOC ARG1
Ural I-LOC ARG1
. O O
Namun O ARGM-ADV
, O O
umumnya O ARGM-MNR
Eropa B-LOC ARG1
dan O O
Asia B-LOC ARG1
masing-masing O ARGM-MNR
dianggap O V
sebagai O ARGM-MNR
benua O ARG2
. O O
Alasannya O ARGM-CAU
, O O
kedua O ARG1
benua O ARG1
tersebut O ARG1
memiliki O V
budaya O ARG1
yang O O
berbeda O ARG1
. O O
Benua O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
terletak O V
pada O ARGM-LOC
90 B-TIME ARGM-LOC
BB I-TIME ARGM-LOC
O O
600 B-TIME ARGM-LOC
BT I-TIME ARGM-LOC
dan O O
350 B-TIME ARGM-LOC
LU I-TIME ARGM-LOC
O O
800 B-TIME ARGM-LOC
LU I-TIME ARGM-LOC
. O O
Jika O ARGM-ADV
dilihat O V
letaknya O ARG1
, O O
Benua B-LOC ARG1
Eropa I-LOC ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
luar O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
tropis O ARGM-LOC
. O O
Artinya O ARGM-CAU
, O O
iklim O ARG1
di O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
Benua B-LOC ARGM-LOC
Eropa I-LOC ARGM-LOC
adalah O V
subtropis O ARG2
dan O O
sedang O ARG2
. O O
Karena O ARGM-CAU
posisinya O ARGM-CAU
, O O
Benua B-LOC ARG1
Eropa I-LOC ARG1
mengalami O V
empat O ARG1
musim O ARG1
, O O
yaitu O ARGM-MNR
musim O ARG1
semi O ARG1
, O O
panas O ARG1
, O O
gugur O ARG1
, O O
dan O ARG1
dingin O ARG1
. O O
Luas O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Eropa I-LOC ARG1
mencapai O V
10.355.000 O ARG1
km2 O ARG1
. O O
Secara O ARGM-MNR
geografis O ARGM-MNR
, O O
Benua B-LOC ARG1
Eropa I-LOC ARG1
berbatasan O V
dengan O ARGM-CAU
Samudra B-LOC ARG2
Arktik I-LOC ARG2
di O ARGM-LOC
utara B-LOC ARGM-LOC
, O O
Laut B-LOC ARG2
Tengah I-LOC ARG2
di O ARGM-LOC
selatan B-LOC ARGM-LOC
, O O
Samudra B-LOC ARG2
Atlantik I-LOC ARG2
di O ARGM-LOC
barat B-LOC ARGM-LOC
, O O
serta O O
Benua B-LOC ARG2
Asia I-LOC ARG2
di O ARGM-LOC
timur B-LOC ARGM-LOC
. O O
Batas O ARG1
Benua B-LOC ARG1
Eropa I-LOC ARG1
dengan O ARGM-CAU
Benua B-LOC ARG1
Asia I-LOC ARG1
adalah O V
Pegunungan B-LOC ARG2
Ural I-LOC ARG2
, O O
Selat B-LOC ARG2
Dardanella I-LOC ARG2
, O O
dan O O
Laut B-LOC ARG2
Kaspia I-LOC ARG2
. O O
Eropa B-LOC ARG1
terbagi O V
atas O ARGM-MNR
empat O ARG1
kawasan O ARG1
atau O O
region O ARG1
yakni O ARGM-MNR
kawasan O ARG1
Eropa B-LOC ARG1
Barat I-LOC ARG1
, O O
Eropa B-LOC ARG1
Timur I-LOC ARG1
, O O
Eropa B-LOC ARG1
Selatan I-LOC ARG1
, O O
dan O O
Eropa B-LOC ARG1
Utara I-LOC ARG1
. O O
Apa O O
yang O O
mendasari O V
pembagian O ARG1
wilayah O ARG1
tersebut O ARG1
? O O
Pembagian O ARG1
wilayah O ARG1
atau O O
region O ARG1
tersebut O ARG1
lebih O ARGM-MNR
pada O ARGM-MNR
perbedaan O ARGM-CAU
kondisi O ARG1
geografis O ARG1
yang O O
mencakup O V
aspek O ARG1
fisik O ARG1
dan O O
budaya O ARG1
. O O
Pada O ARGM-TMP
saat O ARGM-TMP
ini O ARGM-TMP
pewilayahan O ARG1
semacam O ARG1
ini O ARG1
sudah O ARGM-MOD
mulai O ARGM-MOD
pudar O V
dengan O ARGM-CAU
adanya O ARGM-CAU
ikatan O ARGM-CAU
secara O ARGM-MNR
ekonomi O ARGM-CAU
dan O O
politik O ARGM-CAU
melalui O ARGM-MNR
lembaga O ARGM-LOC
Uni B-ORG ARG1
Eropa I-ORG ARG1
( O O
European B-ORG ARG1
Union I-ORG ARG1
) O O
. O O
Walaupun O ARGM-ADV
demikian O ARGM-ADV
, O O
regionalisasi O ARG1
secara O ARGM-MNR
geografis O ARGM-MNR
perlu O ARGM-MOD
kalian O ARG0
ketahui O V
seperti O ARGM-MNR
tampak O ARGM-MNR
pada O ARGM-LOC
peta O ARGM-LOC
berikut O ARGM-LOC
ini O ARGM-LOC
. O O
Perjalanan O ARG1
kisah O ARG1
perkembangan O ARG1
manusia O ARG1
di O ARGM-LOC
Kepulauan B-LOC ARGM-LOC
Indonesia I-LOC ARGM-LOC
tidak O ARGM-NEG
dapat O ARGM-MOD
kita O ARG0
lepaskan O V
dari O ARGM-LOC
keberadaan O ARG1
bentangan O ARG1
luas O ARG1
perbukitan O ARG1
tandus O ARG1
yang O ARG1
berada O V
di O ARGM-LOC
perbatasan O ARGM-LOC
Kabupaten B-LOC ARGM-LOC
Sragen I-LOC ARGM-LOC
dan O O
Kabupaten B-LOC ARGM-LOC
Karanganyar I-LOC ARGM-LOC
. O O
Lahan O ARG1
itu O ARG1
dikenal O V
dengan O ARGM-MNR
nama O ARGM-MNR
Situs B-LOC ARG1
Sangiran I-LOC ARG1
. O O
Di O ARGM-LOC
dalam O ARGM-LOC
buku O ARGM-LOC
Harry B-PER ARG1
Widianto I-PER ARG1
dan O O
Truman B-PER ARG1
Simanjuntak I-PER ARG1
, O O
Sangiran B-EVENT ARG1
Menjawab I-EVENT ARG1
Dunia I-EVENT ARG1
diterangkan O V
bahwa O O
Sangiran B-LOC ARG1
merupakan O V
sebuah O ARG2
kompleks O ARG2
situs O ARG2
manusia O ARG2
purba O ARG2
dari O ARGM-LOC
Kala B-TIME ARGM-TMP
Pleistosen I-TIME ARGM-TMP
yang O ARG2
paling O ARGM-MNR
lengkap O ARGM-MNR
dan O O
paling O ARGM-MNR
penting O ARGM-MNR
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
, O O
dan O O
bahkan O O
di O ARGM-LOC
Asia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Lokasi O ARG1
tersebut O ARG1
merupakan O V
pusat O ARG1
perkembangan O ARG1
manusia O ARG1
dunia O ARG1
, O O
yang O O
memberikan O V
petunjuk O ARG1
tentang O ARGM-CAU
keberadaan O ARG1
manusia O ARG1
sejak B-TIME ARGM-TMP
150.000 I-TIME ARGM-TMP
tahun I-TIME ARGM-TMP
yang O O
lalu O ARGM-TMP
. O O
Situs B-LOC ARG1
Sangiran I-LOC ARG1
itu O O
mempunyai O V
luas O ARG1
delapan O ARG1
kilometer O ARG1
pada O ARGM-LOC
arah O ARGM-LOC
utara-selatan O ARGM-LOC
dan O O
tujuh O ARG1
kilometer O ARG1
arah O ARGM-LOC
timur-barat O ARGM-LOC
. O O
Situs B-LOC ARG1
Sangiran I-LOC ARG1
merupakan O V
suatu O ARG1
kubah O ARG1
raksasa O ARG1
yang O O
berupa O ARGM-MNR
cekungan O ARG1
besar O ARG1
di O ARGM-LOC
pusat O ARGM-LOC
kubah O ARGM-LOC
akibat O ARGM-CAU
adanya O ARG1
erosi O ARG1
di O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
puncaknya O ARGM-LOC
. O O
Kubah O ARG1
raksasa O ARG1
itu O O
diwarnai O V
dengan O ARGM-MNR
perbukitan O ARG1
yang O O
bergelombang O ARG1
. O O
Kondisi O ARG0
deformasi O ARG0
geologis O ARG0
itu O O
menyebabkan O V
tersingkapnya O V
berbagai O ARG1
lapisan O ARG1
batuan O ARG1
yang O O
mengandung O V
fosil-fosil O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
dan O O
binatang O ARG1
, O O
termasuk O ARGM-MNR
artefak O ARG1
. O O
Berdasarkan O ARGM-CAU
materi O ARG1
tanahnya O ARG1
, O O
Situs B-LOC ARG1
Sangiran I-LOC ARG1
berupa O V
endapan O ARG1
lempung O ARG1
hitam O ARG1
dan O O
pasir O ARG1
fluvio-vulkanik O ARG1
, O O
tanahnya O ARG1
tidak O ARGM-NEG
subur O ARG1
dan O O
terkesan O V
gersang O ARG1
pada O ARGM-TMP
musim O ARGM-TMP
kemarau O ARGM-TMP
. O O
Situs O ARG0
Sangiran B-LOC ARG0
tidak O ARGM-NEG
hanya O ARGM-ADV
memberikan O V
gambaran O ARG1
tentang O O
evolusi O ARG1
fisik O ARG1
manusia O ARG1
saja O ARG1
, O O
akan O ARGM-ADV
tetapi O ARGM-ADV
juga O ARGM-ADV
memberikan O V
gambaran O ARG1
nyata O ARG1
tentang O O
evolusi O ARG1
budaya O ARG1
, O O
binatang O ARG1
, O O
dan O O
juga O O
lingkungan O ARG1
. O O
Beberapa O ARG0
fosil O ARG1
yang O ARG1
ditemukan O V
dalam O ARGM-LOC
seri O ARG1
geologis-stratigrafis O ARG1
yang O ARG1
diendapkan O V
tanpa O ARGM-NEG
terputus O ARGM-MNR
selama B-DATE ARGM-TMP
lebih I-DATE ARGM-TMP
dari I-DATE ARGM-TMP
dua I-DATE ARGM-TMP
juta I-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
, O O
menunjukkan O V
tentang O O
hal O ARG1
itu O ARG1
. O O
Situs O ARG1
Sangiran B-LOC ARG1
telah O ARGM-MOD
diakui O V
sebagai O ARGM-PRD
salah O ARGM-EXT
satu O ARGM-EXT
pusat O ARG1
evolusi O ARG1
manusia O ARG1
di O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Situs O ARG1
itu O ARG1
ditetapkan O V
secara O ARGM-MNR
resmi O ARGM-MNR
sebagai O ARGM-PRD
Warisan B-EVENT ARG1
Dunia I-EVENT ARG1
pada B-DATE ARGM-TMP
1996 I-DATE ARGM-TMP
, O O
yang O ARG1
tercantum O V
dalam O ARGM-LOC
nomor O ARG1
593 O ARG1
Daftar O ARG1
Warisan B-EVENT ARG1
Dunia I-EVENT ARG1
( O O
World O ARG1
Heritage O ARG1
List O ARG1
) O O
UNESCO B-ORG ARG1
. O O
Sebelum O ARGM-TMP
penemuannya O ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
Trinil B-LOC ARGM-LOC
, O O
Eugene B-PER ARG0
Dubois I-PER ARG0
mengawali O V
temuan O ARG1
Pithecantropus B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
di O ARGM-LOC
Desa B-LOC ARGM-LOC
Kedungbrubus I-LOC ARGM-LOC
, O O
sebuah O ARGM-LOC
desa O ARGM-LOC
terpencil O ARGM-LOC
di O ARGM-LOC
daerah O ARGM-LOC
Pilangkenceng B-LOC ARGM-LOC
, O O
Madiun B-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
. O O
Desa O ARG1
itu O ARG1
berada O V
tepat O ARGM-MNR
di O ARGM-LOC
tengah O ARGM-LOC
hutan O ARGM-LOC
jati O ARGM-LOC
di O ARGM-LOC
lereng O ARGM-LOC
selatan O ARGM-LOC
Pegunungan B-LOC ARGM-LOC
Kendeng I-LOC ARGM-LOC
. O O
Pada O ARGM-TMP
saat O ARGM-TMP
Dubois B-PER ARG0
meneliti O V
dua O ARG1
horizon O ARG1
/ O ARG1
lapisan O ARG1
berfosil O ARG1
di O ARGM-LOC
Kedungbrubus B-LOC ARGM-LOC
ditemukan O V
sebuah O ARG1
fragmen O ARG1
rahang O ARG1
yang O ARG1
pendek O ARG1
dan O O
sangat O ARGM-MNR
kekar O ARG1
. O O
Prageraham O ARG0
itu O ARG0
menunjukkan O V
ciri O ARG1
gigi O ARG1
manusia O ARG1
bukan O ARGM-NEG
gigi O ARG1
kera O ARG1
, O O
sehingga O ARGM-CAU
diyakini O V
bahwa O O
fragmen O ARG1
rahang O ARG1
bawah O ARG1
tersebut O ARG1
milik O V
rahang O ARG1
hominid O ARG1
. O O
Pithecantropus B-EVENT ARG1
itu O ARG1
kemudian O ARGM-TMP
dikenal O V
dengan O ARGM-MNR
Pithecantropus B-EVENT ARG2
A I-EVENT ARG2
. O O
Trinil B-LOC ARG1
adalah O V
sebuah O ARG1
desa O ARG1
di O ARGM-LOC
pinggiran O ARGM-LOC
Bengawan B-LOC ARGM-LOC
Solo I-LOC ARGM-LOC
, O O
masuk O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
administrasi O ARGM-LOC
Kabupaten B-LOC ARGM-LOC
Ngawi I-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
. O O
Tinggalan O ARG1
purbakala O ARG1
telah O ARGM-MOD
lebih O ARGM-TMP
dulu O ARGM-TMP
ditemukan O V
di O ARGM-LOC
daerah O ARGM-LOC
ini O ARGM-LOC
jauh O ARGM-TMP
sebelum O ARGM-TMP
von B-PER ARG0
Koenigswald I-PER ARG0
menemukan O V
Sangiran B-LOC ARG1
pada B-DATE ARGM-TMP
1934 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Ekskavasi O ARG1
yang O ARG1
dilakukan O V
oleh O ARG0
Eugene B-PER ARG0
Dubois I-PER ARG0
di O ARGM-LOC
Trinil B-LOC ARGM-LOC
telah O ARGM-MOD
membawa O V
penemuan O ARG1
sisa-sisa O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
yang O ARG1
sangat O ARGM-MNR
berharga O ARG1
bagi O ARGM-PRP
dunia O ARG1
pengetahuan O ARG1
. O O
Penggalian O ARG1
Dubois B-PER ARG0
dilakukan O V
pada O ARGM-LOC
endapan O ARG1
alluvial O ARG1
Bengawan B-LOC ARGM-LOC
Solo I-LOC ARGM-LOC
. O O
Dari O ARGM-LOC
lapisan O ARGM-LOC
ini O ARGM-LOC
ditemukan O V
atap O ARG1
tengkorak O ARG1
Pithecanthropus B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
, O O
dan O O
beberapa O ARG1
buah O ARG1
tulang O ARG1
paha O ARG1
( O O
utuh O ARG1
dan O O
fragmen O ARG1
) O O
yang O ARG1
menunjukkan O V
pemiliknya O ARG0
telah O ARGM-MOD
berjalan O V
tegak O ARGM-MNR
. O O
Tengkorak O ARG1
Pithecanthropus B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
dari O ARGM-LOC
Trinil B-LOC ARGM-LOC
sangat O ARGM-MNR
pendek O ARG1
tetapi O O
memanjang O V
ke O ARGM-DIR
belakang O ARGM-DIR
. O O
Tulang O ARG1
kening O ARG1
sangat O ARGM-MNR
menonjol O V
dan O O
di O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
belakang O ARGM-LOC
mata O ARGM-LOC
, O O
terdapat O V
penyempitan O ARG1
yang O ARG1
sangat O ARGM-MNR
jelas O ARG1
, O O
menandakan O V
otak O ARG1
yang O ARG1
belum O ARGM-NEG
berkembang O V
. O O
Pada O ARGM-LOC
bagian O ARGM-LOC
belakang O ARGM-LOC
kepala O ARGM-LOC
terlihat O V
bentuk O ARG1
yang O ARG1
meruncing O ARG1
yang O O
diduga O V
pemiliknya O ARG0
merupakan O V
perempuan O ARG2
. O O
Berdasarkan O ARGM-CAU
kaburnya O ARGM-CAU
sambungan O ARGM-CAU
perekatan O ARGM-CAU
antartulang O ARGM-CAU
kepala O ARGM-CAU
, O O
ditafsirkan O V
individu O ARG0
ini O ARG0
telah O ARGM-MOD
mencapai O V
usia O ARG1
dewasa O ARG1
. O O
Selain O ARGM-DIS
tempat-tempat O ARGM-LOC
di O ARGM-LOC
atas O ARGM-LOC
, O O
peninggalan O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
tipe O ARG1
ini O ARG1
juga O ARGM-DIS
ditemukan O V
di O ARGM-LOC
Perning B-LOC ARGM-LOC
, O O
Mojokerto B-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
; O O
Ngandong B-LOC ARGM-LOC
, O O
Blora B-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
; O O
dan O O
Sambungmacan B-LOC ARGM-LOC
, O O
Sragen B-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
. O O
Temuan O ARG1
berupa O ARG1
tengkorak O ARG1
anak-anak O ARG1
berusia O ARG1
sekitar O ARGM-TMP
5 B-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
oleh O ARG0
penduduk O ARG0
yang O ARG0
sedang O ARGM-PRP
membantu O V
penelitian O ARG1
Koenigswald B-PER ARG1
dan O O
Duyfjes B-PER ARG1
perlu O ARGM-MOD
untuk O ARGM-MOD
dipertimbangkan O V
. O O
Temuan O ARG1
itu O ARG1
menjadi O V
bahan O ARG2
diskusi O ARG2
yang O ARG2
menarik O ARG2
bagi O ARGM-PRP
para O ARGM-PRP
ilmuwan O ARGM-PRP
. O O
Metode O ARG1
pengujian O ARG1
penanggalan O ARG1
potasium-argon O ARG1
yang O ARG1
digunakan O V
oleh O ARG0
Teuku B-PER ARG0
Jakob I-PER ARG0
dan O O
Curtis B-PER ARG0
terhadap O ARGM-ADV
batu O ARG1
apung O ARG1
yang O ARG1
terdapat O V
di O ARGM-LOC
sekitar O ARGM-LOC
fosil O ARG1
tengkorak O ARG1
itu O ARG1
menunjukkan O V
angka O ARG1
1,9 B-DATE ARG1
atau O O
kurang O ARG1
lebih O ARG1
0,4 B-DATE ARG1
juta I-DATE ARG1
tahun I-DATE ARG1
. O O
Pengujian O ARG1
juga O ARGM-DIS
dilakukan O V
dengan O ARGM-MNR
mengambil O V
sampel O ARG1
endapan O ARG1
batu O ARG1
apung O ARG1
dari O ARGM-LOC
dalam O ARGM-LOC
tengkorak O ARGM-LOC
dan O O
menunjukkan O V
angka O ARG1
1,81 B-DATE ARG1
juta I-DATE ARG1
tahun I-DATE ARG1
. O O
Hasil O ARG1
uji O ARG1
penanggalan-penanggalan O ARG1
tersebut O ARG1
menjadi O V
perdebatan O ARG2
para O ARG2
ahli O ARG2
dan O O
perlu O ARGM-MOD
untuk O ARGM-MOD
dikaji O V
lebih O ARGM-MNR
lanjut O ARGM-MNR
. O O
Bila O ARGM-ADV
penanggalan O ARGM-ADV
itu O ARGM-ADV
benar O ARGM-ADV
, O O
maka O O
tengkorak O ARG1
anak O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
dari O ARGM-LOC
Perning B-LOC ARGM-LOC
, O O
Mojokerto B-LOC ARGM-LOC
ini O ARG1
merupakan O V
individu O ARG2
Homo B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
tertua O ARG2
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Adakah O ARG1
di O ARGM-LOC
antara O ARGM-LOC
kamu O ARG1
yang O ARG1
tertarik O V
untuk O ARGM-PRP
melakukan O V
pengujian O ARG1
ini O ARG1
? O O
Temuan O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
juga O ARGM-DIS
ditemukan O V
di O ARGM-LOC
Ngandong B-LOC ARGM-LOC
, O O
yaitu O ARGM-PRD
sebuah O ARG1
desa O ARG1
di O ARGM-LOC
tepian O ARGM-LOC
Bengawan B-LOC ARGM-LOC
Solo I-LOC ARGM-LOC
, O O
Kabupaten B-LOC ARGM-LOC
Blora I-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Tengah I-LOC ARGM-LOC
. O O
Ciri-ciri O ARG1
ini O ARG1
menunjukkan O V
Homo B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
ini O ARG2
lebih O ARGM-ADV
maju O ARG2
bila O ARGM-ADV
dibandingkan O V
dengan O ARGM-COM
Homo B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
yang O ARG2
ada O ARG2
di O ARGM-LOC
Sangiran B-LOC ARGM-LOC
. O O
Manusia O ARG1
Ngandong B-LOC ARG1
diperkirakan O V
berumur O V
antara O ARG1
300.000-100.000 B-DATE ARG1
tahun I-DATE ARG1
. O O
Berdasarkan O ARGM-CAU
beberapa O ARGM-CAU
penelitian O ARGM-CAU
yang O ARGM-CAU
dilakukan O ARGM-CAU
oleh O ARG0
para O ARG0
ahli O ARG0
, O O
dapatlah O V
direkonstruksi O V
beberapa O ARG1
jenis O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
yang O ARG1
pernah O ARGM-TMP
hidup O V
di O ARGM-TMP
zaman B-TIME ARGM-TMP
praaksara I-TIME ARGM-TMP
. O O
Jenis O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
ini O ARG1
terutama O ARGM-MNR
berdasarkan O ARGM-CAU
penelitian O ARGM-CAU
von B-PER ARG0
Koenigswald I-PER ARG0
di O ARGM-LOC
Sangiran B-LOC ARGM-LOC
tahun B-DATE ARGM-TMP
1936 I-DATE ARGM-TMP
dan O O
1941 I-DATE ARGM-TMP
yang O ARG0
menemukan O V
fosil O ARG1
rahang O ARG1
manusia O ARG1
berukuran O ARG1
besar O ARG1
. O O
Dari O ARGM-CAU
hasil O ARGM-CAU
rekonstruksi O ARGM-CAU
ini O ARGM-CAU
kemudian O ARGM-TMP
para O ARG0
ahli O ARG0
menamakan O V
jenis O ARG1
manusia O ARG1
ini O ARG1
dengan O ARGM-MNR
sebutan O ARG2
Meganthropus B-EVENT ARG2
paleojavanicus I-EVENT ARG2
, O O
artinya O V
manusia O ARG1
raksasa O ARG1
dari O ARGM-LOC
Jawa B-LOC ARGM-LOC
. O O
Jenis O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
ini O ARG1
memiliki O V
ciri O ARG2
rahang O ARG2
yang O ARG2
kuat O ARG2
dan O O
badannya O ARG2
tegap O ARG2
. O O
Diperkirakan O V
makanan O ARG1
jenis O ARG1
manusia O ARG1
ini O ARG1
adalah O V
tumbuh-tumbuhan O ARG2
. O O
Masa O ARG1
hidupnya O ARG1
diperkirakan O V
pada O ARGM-TMP
zaman B-TIME ARGM-TMP
Pleistosen I-TIME ARGM-TMP
Awal I-TIME ARGM-TMP
. O O
Jenis O ARG1
manusia O ARG1
ini O ARG1
didasarkan O V
pada O ARGM-CAU
penelitian O ARGM-CAU
Eugene B-PER ARG0
Dubois I-PER ARG0
tahun B-DATE ARGM-TMP
1890 I-DATE ARGM-TMP
di O ARGM-LOC
dekat O ARGM-LOC
Trinil B-LOC ARGM-LOC
, O O
sebuah O ARGM-LOC
desa O ARGM-LOC
di O ARGM-LOC
pinggiran O ARGM-LOC
Bengawan B-LOC ARGM-LOC
Solo I-LOC ARGM-LOC
, O O
di O ARGM-LOC
wilayah O ARGM-LOC
Ngawi B-LOC ARGM-LOC
. O O
Setelah O ARGM-TMP
direkonstruksi O V
terbentuk O V
kerangka O ARG1
manusia O ARG1
, O O
tetapi O O
masih O ARGM-MOD
terlihat O V
tanda-tanda O ARG1
kera O ARG1
. O O
Oleh O ARGM-CAU
karena O ARGM-CAU
itu O ARGM-CAU
jenis O ARG1
ini O ARG1
dinamakan O V
Pithecanthropus B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
, O O
artinya O V
manusia O ARG1
kera O ARG1
yang O ARG1
berjalan O ARG1
tegak O ARG1
. O O
Jenis O ARG1
ini O ARG1
juga O ARGM-DIS
ditemukan O V
di O ARGM-LOC
Mojokerto B-LOC ARGM-LOC
, O O
sehingga O ARGM-CAU
disebut O V
Pithecanthropus B-EVENT ARG2
mojokertensis I-EVENT ARG2
. O O
Jenis O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
yang O ARG1
juga O ARGM-DIS
terkenal O V
sebagai O ARGM-PRD
rumpun O ARGM-PRD
Homo B-EVENT ARGM-PRD
erectus I-EVENT ARGM-PRD
ini O ARG1
paling O ARGM-MNR
banyak O ARGM-MNR
ditemukan O V
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
. O O
Diperkirakan O V
jenis O ARG1
manusia O ARG1
purba O ARG1
ini O ARG1
hidup O V
dan O O
berkembang O V
sekitar O ARGM-TMP
zaman B-TIME ARGM-TMP
Pleistosen I-TIME ARGM-TMP
Tengah I-TIME ARGM-TMP
. O O
Fosil O ARG1
jenis O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
ini O ARG1
pertama O ARGM-TMP
diteliti O V
oleh O ARG0
von B-PER ARG0
Reitschoten I-PER ARG0
di O ARGM-LOC
Wajak B-LOC ARGM-LOC
. O O
Penelitian O ARG1
dilanjutkan O V
oleh O ARG0
Eugene B-PER ARG0
Dubois I-PER ARG0
bersama O ARG0
kawan-kawan O ARG0
dan O O
menyimpulkan O V
sebagai O ARGM-PRD
jenis O ARG2
Homo B-EVENT ARG2
. O O
Ciri-ciri O ARG1
jenis O ARG1
manusia O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
ini O ARG1
muka O ARG2
lebar O ARG2
, O O
hidung O ARG2
dan O O
mulutnya O ARG2
menonjol O V
. O O
Dahi O ARG1
juga O ARGM-DIS
masih O ARGM-MOD
menonjol O V
, O O
sekalipun O ARGM-ADV
tidak O ARGM-NEG
semenonjol O V
jenis O ARG1
Pithecanthropus B-EVENT ARG1
. O O
Bentuk O ARG1
fisiknya O ARG1
tidak O ARGM-NEG
jauh O ARGM-MNR
berbeda O V
dengan O ARGM-COM
manusia O ARG2
sekarang O ARG2
. O O
Hidup O V
dan O O
perkembangan O ARG1
jenis O ARG1
manusia O ARG1
ini O ARG1
sekitar O ARGM-TMP
40.000 B-DATE ARGM-TMP
O O
25.000 B-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
yang O ARGM-TMP
lalu O ARGM-TMP
. O O
Tempat-tempat O ARG1
penyebarannya O ARG1
tidak O ARGM-NEG
hanya O ARGM-ADV
di O ARGM-LOC
Kepulauan B-LOC ARGM-LOC
Indonesia I-LOC ARGM-LOC
, O O
tetapi O ARGM-ADV
juga O ARGM-ADV
di O ARGM-LOC
Filipina B-LOC ARGM-LOC
dan O O
Cina B-LOC ARGM-LOC
Selatan I-LOC ARGM-LOC
. O O
Homo B-EVENT ARG1
sapiens I-EVENT ARG1
dengan O O
pendahulunya O ARG1
, O O
Homo B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
. O O
Rangka O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
sapiens I-EVENT ARG1
kurang O ARGM-MNR
kekar O ARG1
posturnya O ARG1
dibandingkan O V
Homo B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
. O O
Salah O ARG1
satu O ARG1
alasannya O ARG1
karena O ARGM-CAU
tulang O ARG1
belulangnya O ARG1
tidak O ARGM-NEG
setebal O ARG2
dan O O
sekompak O ARG2
Homo B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
. O O
Hal O ARG0
ini O ARG0
mengindikasikan O V
bahwa O O
secara O ARGM-MNR
fisik O ARGM-MNR
Homo B-EVENT ARG1
sapiens I-EVENT ARG1
jauh O ARGM-MNR
lebih O ARGM-MNR
lemah O ARG1
dibanding O ARGM-COM
sang O ARG2
pendahulu O ARG2
tersebut O ARG2
. O O
Di O ARGM-LOC
lain O ARGM-LOC
pihak O ARGM-LOC
, O O
ciri-ciri O ARG0
morfologis O ARG0
maupun O O
biometriks O ARG0
Homo B-EVENT ARG0
sapiens I-EVENT ARG0
menunjukkan O V
karakter O ARG1
yang O ARG1
lebih O ARGM-MNR
berevolusi O ARG1
dan O O
lebih O ARGM-MNR
modern O ARG1
dibandingkan O ARGM-COM
dengan O ARGM-COM
Homo B-EVENT ARG2
erectus I-EVENT ARG2
. O O
Sebagai O ARGM-ADV
misal O ARGM-ADV
, O O
karakter O ARG1
evolutif O ARG1
yang O ARG1
paling O ARGM-MNR
signifikan O ARG1
adalah O V
bertambahnya O ARG1
kapasitas O ARG1
otak O ARG1
. O O
Segi-segi O ARG0
morfologis O ARG0
dan O O
tingkatan O ARG0
kepurbaannya O ARG0
menunjukkan O V
ada O O
perbedaan O ARG1
yang O ARG1
sangat O ARGM-MNR
nyata O ARG1
antara O ARGM-ADV
kedua O ARG1
spesies O ARG1
dalam O ARGM-LOC
genus O ARGM-LOC
Homo B-EVENT ARGM-LOC
tersebut O ARG1
. O O
Homo B-EVENT ARG0
sapiens I-EVENT ARG0
akhirnya O ARGM-TMP
tampil O V
sebagai O ARGM-PRD
spesies O ARG2
yang O ARG2
sangat O ARGM-MNR
tangguh O ARG2
dalam O ARGM-LOC
beradaptasi O V
dengan O ARGM-MNR
lingkungannya O ARG1
, O O
dan O O
dengan O ARGM-MNR
cepat O ARGM-MNR
menghuni O V
berbagai O ARG1
permukaan O ARG1
dunia O ARG1
ini O ARG1
. O O
Berdasarkan O ARGM-CAU
bukti-bukti O ARGM-CAU
penemuan O ARGM-CAU
, O O
sejauh O ARGM-TMP
ini O ARGM-TMP
manusia O ARG1
modern O ARG1
awal O ARG1
di O ARGM-LOC
Kepulauan B-LOC ARGM-LOC
Indonesia I-LOC ARGM-LOC
dan O O
Asia B-LOC ARGM-LOC
Tenggara I-LOC ARGM-LOC
paling O ARGM-MOD
tidak O ARGM-NEG
telah O ARGM-TMP
hadir O V
sejak B-DATE ARGM-TMP
45.000 I-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
yang I-DATE ARGM-TMP
lalu O O
. O O
( O O
iii O O
) O O
mulai O ARGM-TMP
di O ARGM-TMP
sekitar O ARGM-TMP
4000 B-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
lalu I-DATE ARGM-TMP
muncul O V
penghuni O ARG1
baru O ARG1
di O ARGM-LOC
Kepulauan B-LOC ARGM-LOC
Indonesia I-LOC ARGM-LOC
yang O ARG1
dikenal O V
sebagai O ARGM-PRD
penutur O ARG2
bahasa O ARG2
Austronesia B-PER ARG2
. O O
Berdasarkan O ARGM-CAU
karakter O ARGM-CAU
fisiknya O ARGM-CAU
, O O
makhluk O ARG1
manusia O ARG1
ini O ARG1
tergolong O V
dalam O ARGM-LOC
ras O ARG2
Mongolid B-PER ARG2
. O O
Beberapa O ARG1
spesimen O ARG1
( O O
penggolongan O ARG1
) O O
manusia O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
sapiens I-EVENT ARG1
dapat O ARGM-MOD
dikelompokkan O V
sebagai O ARGM-PRD
berikut O ARG2
, O O
Manusia O ARG1
Wajak B-LOC ARG1
( O O
Homo B-EVENT ARG1
wajakensis I-EVENT ARG1
) O O
merupakan O V
satu-satunya O ARG1
temuan O ARG1
di O ARGM-LOC
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
yang O ARG1
untuk O ARGM-TMP
sementara O ARGM-TMP
dapat O ARGM-MOD
disejajarkan O V
perkembangannya O ARG1
dengan O ARGM-COM
manusia O ARG2
modern O ARG2
awal O ARG2
dari O ARGM-TMP
akhir B-TIME ARGM-TMP
Kala I-TIME ARGM-TMP
Pleistosen I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pada O ARGM-TMP
tahun B-DATE ARGM-TMP
1889 I-DATE ARGM-TMP
, O O
manusia O ARG1
Wajak B-LOC ARG1
ditemukan O V
oleh O ARG0
B.D. B-PER ARG0
van I-PER ARG0
Rietschoten I-PER ARG0
di O ARGM-LOC
sebuah O ARGM-LOC
ceruk O ARGM-LOC
di O O
lereng O ARGM-LOC
pegunungan O ARGM-LOC
karst O ARGM-LOC
di O O
barat O ARGM-LOC
laut O ARGM-LOC
Campurdarat B-LOC ARGM-LOC
, O O
dekat O ARGM-LOC
Tulungagung B-LOC ARGM-LOC
, O O
Jawa B-LOC ARGM-LOC
Timur I-LOC ARGM-LOC
. O O
Sartono B-PER ARG0
Kartodirjo I-PER ARG0
( O O
dkk O ARG0
) O O
menguraikan O V
tentang O ARGM-PRP
temuan O ARG1
itu O ARG1
, O O
berupa O ARG2
tengkorak O ARG2
, O O
termasuk O ARG2
fragmen O ARG2
rahang O ARG2
bawah O ARG2
, O O
dan O O
beberapa O ARG2
buah O ARG2
ruas O ARG2
leher O ARG2
. O O
Temuan O ARG1
Wajak B-LOC ARG1
itu O ARG1
adalah O V
Homo B-EVENT ARG2
sapiens I-EVENT ARG2
. O O
Dengan O ARGM-ADV
demikian O ARGM-ADV
dapat O ARGM-MOD
dikatakan O V
bahwa O O
manusia O ARG1
Wajak B-LOC ARG1
bertubuh O ARG1
tinggi O ARG1
dengan O ARGM-MNR
isi O ARG1
tengkorak O ARG1
yang O ARG1
besar O ARG1
. O O
Manusia O ARG0
Wajak B-LOC ARG0
mempunyai O V
ciri-ciri O ARG1
baik O ARG1
Mongoloid B-PER ARG1
maupun O O
Austromelanesoid B-PER ARG1
. O O
Diperkirakan O V
dari O ARGM-LOC
manusia O ARGM-LOC
Wajak B-LOC ARGM-LOC
inilah O ARGM-LOC
sub-ras O ARG1
Melayu B-PER ARG1
Indonesia I-PER ARG1
dan O O
turut O ARGM-ADV
pula O ARGM-ADV
berevolusi O V
menjadi O V
ras O ARG2
Austromelanesoid B-PER ARG2
sekarang O ARGM-TMP
. O O
Hal O ARG1
itu O ARG1
dapat O ARGM-MOD
dilihat O V
dari O ARGM-LOC
ciri O ARG1
tengkoraknya O ARG1
yang O ARG1
sedang O ARG1
atau O O
agak O ARG1
lonjong O ARG1
itu O ARG1
berbentuk O V
agak O ARGM-MNR
persegi O ARG2
di O ARGM-LOC
tengah-tengah O ARGM-LOC
atap O ARGM-LOC
tengkoraknya O ARGM-LOC
dari O ARGM-LOC
muka O ARGM-DIR
ke O ARGM-DIR
belakang O ARGM-DIR
. O O
Beberapa O ARG1
ciri O ARG1
lain O ARG1
juga O ARGM-DIS
memperlihatkan O V
ciri-ciri O ARG2
kedua O ARG2
ras O ARG2
di O ARGM-LOC
atas O ARGM-LOC
. O O
Temuan O ARG0
Wajak B-LOC ARG0
menunjukkan O V
pada O ARGM-REC
kita O ARGM-REC
bahwa O O
sekitar O ARGM-TMP
40.000 B-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
yang I-DATE ARGM-TMP
lalu I-DATE ARGM-TMP
Indonesia B-LOC ARGM-LOC
sudah O ARGM-MOD
didiami O V
oleh O ARGM-CAU
Homo B-EVENT ARG1
sapiens I-EVENT ARG1
yang O ARG1
rasnya O ARG1
sukar O ARG1
dicocokkan O V
dengan O ARGM-COM
ras-ras O ARG2
pokok O ARG2
yang O ARG2
terdapat O V
sekarang O ARGM-TMP
, O O
sehingga O ARGM-ADV
manusia O ARG1
Wajak B-LOC ARG1
dapat O ARGM-MOD
dianggap O V
sebagai O ARGM-PRD
suatu O ARG2
ras O ARG2
tersendiri O ARG2
. O O
Manusia O ARG0
Wajak B-LOC ARG0
tidak O ARGM-NEG
langsung O ARGM-MNR
berevolusi O V
dari O ARGM-SRC
Pithecanthropus B-EVENT ARG2
, O O
tetapi O ARGM-ADV
mungkin O ARGM-MOD
tahapan O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
neanderthalensis I-EVENT ARG1
Manusia O ARG0
Wajak B-LOC ARG0
tidak O ARGM-NEG
langsung O ARGM-MNR
berevolusi O V
dari O ARGM-SRC
Pithecanthropus B-EVENT ARG2
, O O
tetapi O ARGM-ADV
mungkin O ARGM-MOD
tahapan O ARG1
Homo B-EVENT ARG1
neanderthalensis I-EVENT ARG1
Pithecanthropus B-EVENT ARG1
erectus I-EVENT ARG1
adalah O O
peralihan O ARG2
kera O ARGM-SRC
ke O O
manusia O ARG0
. O O
Manusia O ARG0
Ngandong B-LOC ARG0
diperkirakan O ARGM-MOD
berumur O V
antara O ARGM-TMP
300.000 B-TIME ARGM-TMP
I-TIME ARGM-TMP
100.000 I-TIME ARGM-TMP
tahun I-TIME ARGM-TMP
. O O
Pompa O ARG1
hidrolik O ARG1
mampu O ARGM-MOD
mengangkat O V
mobil O ARG2
yang O O
sangat O O
berat O ARG2
. O O
Jika O O
ayunan O ARG1
sederhana O ARG1
bergetar O V
sebanyak O ARGM-MNR
60 O ARGM-MNR
kali O ARGM-MNR
dalam O ARGM-TMP
waktu B-TIME ARGM-TMP
15 I-TIME ARGM-TMP
sekon I-TIME ARGM-TMP
. O O
Sel O ARG1
darah O ARG1
merah O ARG1
hanya O ARGM-MOD
memiliki O V
rentang O ARG1
waktu B-TIME ARG1
hidup O ARG1
antara O ARGM-TMP
100 B-TIME ARGM-TMP
- I-TIME ARGM-TMP
120 I-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
. O O
Bernapaslah O V
secara O ARGM-MNR
normal O ARGM-MNR
atau O O
seperti O ARGM-MNR
biasa O ARGM-MNR
dan O O
hitung O V
berapa O O
jumlah O ARG1
napasmu O ARG1
selama O ARGM-TMP
1 B-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
. O O
Bandul O ARG1
digetarkan O V
selama O ARGM-TMP
1 B-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
sehingga O O
menghasilkan O V
40 B-QUANT ARG1
getaran I-QUANT ARG1
. O O
Jika O O
waktu B-TIME ARGM-TMP
yang O O
dibutuhkan O V
untuk O O
menempuh O V
satu O ARG1
gelombang O ARG1
adalah O O
0,5 B-TIME ARGM-TMP
sekon I-TIME ARGM-TMP
. O O
Saat O ARGM-TMP
di O O
Aceh B-LOC ARGM-LOC
pukul O ARGM-TMP
06.00 B-TIME ARGM-TMP
di O O
Bali B-LOC ARGM-LOC
pukul O ARGM-TMP
07.00 B-TIME ARGM-TMP
, O O
dan O O
di O O
Papua B-LOC ARGM-LOC
pukul O ARGM-TMP
08.00 B-TIME ARGM-TMP
. O O
Indonesia B-LOC ARG0
berperan O V
aktif O ARGM-MNR
dalam O O
KTT B-EVENT ARG1
G20 I-EVENT ARG1
, O O
Juni B-DATE ARGM-TMP
2019 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Fenomena B-EVENT ARG1
La B-EVENT ARG1
Nina I-EVENT ARG1
sedang O ARGM-MOD
berkembang O V
di O O
Samudra B-LOC ARGM-LOC
Pasifik I-LOC ARGM-LOC
. O O
Proklamasi B-EVENT ARG1
Kemerdekaan I-EVENT ARG1
Indonesia I-EVENT ARG1
terjadi O V
pada O O
tanggal O O
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Perang B-EVENT ARG1
Diponegoro I-EVENT ARG1
meletus O V
pada O O
tahun O O
1825 B-DATE ARGM-TMP
hingga O O
1830 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Sumpah B-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
dibacakan O V
pada O O
tanggal O O
28 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1928 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Pertempuran B-EVENT ARG1
Surabaya I-EVENT ARG1
meletus O V
pada O O
tanggal O O
10 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Perjanjian B-EVENT ARG1
Linggarjati I-EVENT ARG1
ditandatangani O V
antara O O
Indonesia B-LOC ARG0
dan O O
Belanda B-LOC ARG2
. O O
Kongres B-EVENT ARG1
Perempuan I-EVENT ARG1
pertama O ARG1
berlangsung O V
pada O O
tahun O O
1928 B-DATE ARGM-TMP
di O O
Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC
. O O
Kongres B-EVENT ARG1
Perempuan I-EVENT ARG1
pertama O ARG1
berlangsung O V
pada O O
tahun O O
1928 B-DATE ARGM-TMP
di O O
Yogyakarta B-LOC ARGM-LOC
. O O
Agresi B-EVENT ARG1
Militer I-EVENT ARG1
Belanda I-EVENT ARG1
pertama O O
terjadi O V
pada O O
tahun O O
1947 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Hari B-EVENT ARG1
Kartini I-EVENT ARG1
diperingati O V
setiap O O
tanggal O O
21 B-DATE ARGM-TMP
April I-DATE ARGM-TMP
. O O
Konferensi B-EVENT ARG1
Meja I-EVENT ARG1
Bundar I-EVENT ARG1
berlangsung O V
pada O O
tanggal O O
2 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1949 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Serangan B-EVENT ARG1
Umum I-EVENT ARG1
1 B-DATE ARGM-TMP
Maret I-DATE ARGM-TMP
dilakukan O V
untuk O O
menunjukkan O V
eksistensi O ARG1
RI B-LOC ARG1
. O O
Hari B-EVENT ARG1
Lahir I-EVENT ARG1
Pancasila I-EVENT ARG1
diperingati O V
setiap O O
1 B-DATE ARGM-TMP
Juni I-DATE ARGM-TMP
. O O
Kongres B-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
dilaksanakan O V
pada O O
tanggal O O
28 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1928 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Perjanjian B-EVENT ARG1
Renville I-EVENT ARG1
dilaksanakan O V
pada O O
Januari B-DATE ARGM-TMP
1948 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Pertempuran B-EVENT ARG1
Surabaya I-EVENT ARG1
terjadi O V
pada O O
tanggal O O
10 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
Rengasdengklok I-EVENT ARG1
terjadi O V
pada O O
tanggal O O
16 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
Medan I-EVENT ARG1
Area I-EVENT ARG1
merupakan O V
bentuk O ARG1
perlawanan O ARG1
rakyat O ARG0
Sumatera B-LOC ARG0
Utara I-LOC ARG0
. O O
Pertempuran B-EVENT ARG1
Ambarawa I-EVENT ARG1
berlangsung O V
pada O O
bulan O O
Desember B-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Bandung B-LOC ARGM-LOC
Lautan B-EVENT ARG1
Api I-EVENT ARG1
terjadi O V
pada O O
tanggal O O
24 B-DATE ARGM-TMP
Maret I-DATE ARGM-TMP
1946 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
G30S I-EVENT ARG1
mengguncang O V
stabilitas O ARG1
politik O ARG1
nasional O ARG1
. O O
Pertempuran B-EVENT ARG1
Margarana I-EVENT ARG1
terjadi O V
di O O
Bali B-LOC ARGM-LOC
pada O O
tahun O O
1946 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
Westerling I-EVENT ARG1
menewaskan O V
ribuan O ARG1
penduduk O ARG1
Sipil O ARG1
. O O
Hari B-EVENT ARG1
Kesaktian I-EVENT ARG1
Pancasila I-EVENT ARG1
diperingati O V
setiap O O
tanggal O O
1 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
. O O
Serangan B-EVENT ARG1
Umum I-EVENT ARG1
Surakarta I-EVENT ARG1
bertujuan O V
menunjukkan O V
kekuatan O ARG1
RI B-LOC ARG1
. O O
Pemberontakan B-EVENT ARG1
PKI I-EVENT ARG1
Madiun I-LOC ARG1
terjadi O V
pada O O
tahun O O
1948 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Konferensi B-EVENT ARG1
Meja I-EVENT ARG1
Bundar I-EVENT ARG1
dilaksanakan O V
pada O O
tanggal O O
2 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1949 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Musim B-TIME ARGM-TMP
kemarau I-TIME ARGM-TMP
terjadi O V
dari O O
bulan O O
April B-DATE ARGM-TMP
hingga O O
September B-DATE ARGM-TMP
. O O
Gerakan B-EVENT ARG1
Reformasi I-EVENT ARG1
1998 I-DATE ARGM-TMP
berlangsung O V
pada O O
bulan O O
Mei B-DATE ARGM-TMP
. O O
La B-EVENT ARG1
Nina I-EVENT ARG1
terjadi O V
pada O O
akhir O O
tahun O O
2020 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Mobilitas B-EVENT ARG1
sosial I-EVENT ARG1
terjadi O V
karena O O
perpindahan O ARG1
status O ARG1
sosial O ARG1
seseorang O ARG1
. O O
Aktivitas B-EVENT ARG1
ekonomi I-EVENT ARG1
masyarakat O ARG1
berbeda O O
di O O
dataran B-LOC ARGM-LOC
tinggi I-LOC ARGM-LOC
dan O O
rendah O O
. O O
Pendidikan B-EVENT ARG1
menjadi O V
saluran O ARG1
mobilitas O ARG1
vertikal O ARG1
yang O O
efektif O O
. O O
Masjid B-LOC ARG1
Agung I-LOC ARG1
Demak I-LOC ARG1
didirikan O V
pada O O
tahun O O
1479 B-DATE ARGM-TMP
. O O
Pasar B-LOC ARGM-LOC
biasanya O O
terletak O V
di O O
sebelah O O
utara B-LOC ARGM-LOC
alun-alun O O
pada O O
masa O O
Islam B-EVENT ARGM-TMP
. O O
Tubuh O ARG0
manusia O ARG0
mengandung O V
sekitar B-QUANT ARG1
5 I-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
darah O ARG1
. O O
Rata-rata O ARGM-MOD
manusia O ARG0
bernapas O V
sebanyak B-QUANT ARG1
16 I-QUANT ARG1
kali I-QUANT ARG1
per O O
menit B-TIME ARGM-TMP
. O O
Suhu B-QUANT ARG1
tubuh I-QUANT ARG1
normal O ARG1
adalah O O
36 B-QUANT ARG2
derajat I-QUANT ARG2
Celsius I-QUANT ARG2
. O O
Manusia O ARG0
memiliki O V
32 B-QUANT ARG1
gigi I-QUANT ARG1
permanen O ARG1
pada O O
usia B-TIME ARGM-TMP
12 I-TIME ARGM-TMP
tahun I-TIME ARGM-TMP
. O O
Manusia O ARG0
memerlukan O V
sekitar B-QUANT ARG1
2000 I-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
per O O
hari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Air B-QUANT ARG1
mempunyai O V
titik B-QUANT ARG2
beku I-QUANT ARG2
pada O O
0 B-QUANT ARG2
derajat I-QUANT ARG2
Celsius I-QUANT ARG2
. O O
Satu B-QUANT ARG1
sel I-QUANT ARG1
kulit O ARG1
bisa O ARGM-MOD
bertahan O V
selama B-QUANT ARGM-TMP
2 I-QUANT ARGM-TMP
minggu I-QUANT ARGM-TMP
. O O
Tulang O ARG0
tersusun O V
atas O O
sekitar B-QUANT ARG1
206 I-QUANT ARG1
buah I-QUANT ARG1
tulang O ARG1
individu O ARG1
. O O
Kebutuhan O ARG1
oksigen O ARG1
meningkat O V
hingga B-QUANT ARG2
2 I-QUANT ARG2
kali I-QUANT ARG2
saat O O
berolahraga O ARGM-MNR
. O O
Jantung O ARG0
berdenyut O V
sekitar B-QUANT ARG1
70 I-QUANT ARG1
kali I-QUANT ARG1
per O O
menit B-TIME ARGM-TMP
. O O
Setiap O O
hari B-TIME ARGM-TMP
manusia O ARG0
menghirup O V
lebih B-QUANT ARG1
dari I-QUANT ARG1
11000 I-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
udara O ARG1
. O O
Sinar O ARG0
matahari O ARG0
mencapai O V
kulit O ARG2
dalam O O
waktu B-QUANT ARGM-TMP
8 I-QUANT ARGM-TMP
menit I-QUANT ARGM-TMP
20 I-QUANT ARGM-TMP
detik I-QUANT ARGM-TMP
. O O
Suhu O ARG1
permukaan O ARG1
Bumi B-LOC ARG1
meningkat O V
sekitar B-QUANT ARG2
1 I-QUANT ARG2
derajat I-QUANT ARG2
Celsius I-QUANT ARG2
sejak O O
tahun B-DATE ARGM-TMP
1900 I-DATE ARGM-TMP
. O O
Manusia O ARG0
menghasilkan O V
hingga B-QUANT ARG2
25 I-QUANT ARG2
miligram I-QUANT ARG2
urea O ARG2
per O O
jam B-TIME ARGM-TMP
. O O
Dalam O O
1 B-TIME ARGM-TMP
hari I-TIME ARGM-TMP
kulit O ARG0
mengeluarkan O V
500 B-QUANT ARG1
mililiter I-QUANT ARG1
keringat O ARG1
. O O
Setiap O O
paru-paru B-LOC ARG0
mengandung O V
sekitar B-QUANT ARG1
300 I-QUANT ARG1
juta I-QUANT ARG1
alveolus O ARG1
. O O
Tumbuhan O ARG0
menyerap O V
sekitar B-QUANT ARG1
10 I-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
air O ARG1
per O O
hari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Satu B-QUANT ARG1
tetes I-QUANT ARG1
darah O ARG1
mengandung O V
sekitar B-QUANT ARG2
5 I-QUANT ARG2
juta I-QUANT ARG2
sel I-QUANT ARG2
darah O ARG2
merah O ARG2
. O O
Sistem O ARG1
pencernaan O ARG1
butuh O V
waktu B-TIME ARGM-TMP
6 I-TIME ARGM-TMP
hingga I-TIME ARGM-TMP
8 I-TIME ARGM-TMP
jam I-TIME ARGM-TMP
untuk O O
mencerna O V
makanan O ARG2
sepenuhnya O ARGM-MNR
. O O
Volume O ARG1
udara O ARG1
yang O O
keluar O V
saat O O
ekspirasi O ARGM-MNR
biasa O O
sekitar O ARGM-MOD
500 B-QUANT ARG1
mL I-QUANT ARG1
. O O
Volume O ARG1
cadangan O ARG1
ekspirasi O ARG1
sekitar O ARGM-MOD
1500 B-QUANT ARG1
mL I-QUANT ARG1
. O O
Volume O ARG1
cadangan O ARG1
inspirasi O ARG1
berkisar O V
sekitar O ARGM-MOD
1500 B-QUANT ARG2
mL I-QUANT ARG2
. O O
Volume O ARG1
residu O ARG1
dalam O O
paru-paru B-LOC ARGM-LOC
sekitar O ARGM-MOD
1000 B-QUANT ARG1
mL I-QUANT ARG1
. O O
Kapasitas O ARG1
vital O ARG1
paru-paru O ARG1
mencapai O V
sekitar O ARGM-MOD
3500 B-QUANT ARG2
mL I-QUANT ARG2
. O O
Kapasitas O ARG1
total O ARG1
paru-paru O ARG1
sekitar O ARGM-MOD
4500 B-QUANT ARG2
mL I-QUANT ARG2
. O O
Tekanan O ARG1
darah O ARG1
normal O O
berkisar O V
antara O O
120 B-QUANT ARG2
hingga O O
80 B-QUANT ARG2
mmHg I-QUANT ARG2
. O O
Paru-paru O ARG0
dapat O ARGM-MOD
menyerap O V
sekitar O ARGM-MOD
250 B-QUANT ARG1
mL I-QUANT ARG1
oksigen O ARG1
per O O
menit B-TIME ARGM-TMP
. O O
Manusia O ARG0
menghembuskan O V
sekitar O ARGM-MOD
200 B-QUANT ARG1
mL I-QUANT ARG1
karbon O ARG1
dioksida O ARG1
per O O
menit B-TIME ARGM-TMP
. O O
Frekuensi O ARG1
pernapasan O ARG1
rata-rata O ARG1
sekitar O ARGM-MOD
17 B-QUANT ARG1
ribu I-QUANT ARG1
kali I-QUANT ARG1
dalam O O
sehari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Frekuensi O ARG1
pernapasan O ARG1
rata-rata O ARG1
sekitar O ARGM-MOD
17 B-QUANT ARG1
ribu I-QUANT ARG1
kali I-QUANT ARG1
dalam O O
sehari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Setiap O O
sel O ARG0
darah O ARG0
mengandung O V
sekitar O ARGM-MOD
250 B-QUANT ARG1
juta I-QUANT ARG1
molekul I-QUANT ARG1
hemoglobin O ARG1
. O O
Darah O ARG0
mengalir O V
sepanjang O O
100000 B-QUANT ARGM-LOC
km I-QUANT ARGM-LOC
pembuluh O ARGM-LOC
darah O ARGM-LOC
di O O
tubuh O ARGM-LOC
. O O
Satu B-QUANT ARG1
menit I-QUANT ARG1
jantung O ARG0
memompa O V
sekitar O ARGM-MOD
5 B-QUANT ARG2
liter I-QUANT ARG2
darah O ARG2
. O O
Manusia O ARG0
bernapas O V
lebih O ARGM-MOD
dari O O
20000 B-QUANT ARG1
kali I-QUANT ARG1
dalam O O
sehari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Suhu O ARG1
tubuh O ARG1
normal O O
berkisar O V
antara O O
36 B-QUANT ARG2
hingga O O
37 B-QUANT ARG2
derajat I-QUANT ARG2
Celsius I-QUANT ARG2
. O O
Manusia O ARG0
menghasilkan O V
sekitar O ARGM-MOD
1 B-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
urin O ARG1
per O O
hari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Setiap O O
harinya B-TIME ARGM-TMP
tubuh O ARG0
kehilangan O V
sekitar O ARGM-MOD
2 B-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
air O ARG1
melalui O O
keringat O ARGM-MNR
dan O O
urine O ARGM-MNR
. O O
Jumlah O ARG1
sel O ARG1
darah O ARG1
putih O ARG1
berkisar O V
antara O O
4000 B-QUANT ARG2
hingga O O
11000 B-QUANT ARG2
sel I-QUANT ARG2
per O O
mikroliter B-TIME ARGM-TMP
. O O
Makanan O ARG1
mengandung O V
sekitar O ARGM-MOD
250 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Baterai O ARG0
menyimpan O V
sekitar O ARGM-MOD
9 B-QUANT ARG1
volt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
listrik O ARG1
. O O
Tubuh O ARG0
membakar O V
80 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
saat O O
berjalan O ARGM-TMP
10 B-QUANT ARGM-TMP
menit I-QUANT ARGM-TMP
. O O
Satu B-QUANT ARG1
gram I-QUANT ARG1
lemak O ARG1
menghasilkan O V
9 B-QUANT ARG2
kalori I-QUANT ARG2
energi O ARG2
. O O
Lampu O ARG0
memakai O V
40 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
listrik O ARG1
setiap O O
jam B-TIME ARGM-TMP
. O O
Kipas O ARG0
mengonsumsi O V
75 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
listrik O ARG1
. O O
Panel O ARG0
surya O ARG0
menghasilkan O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
per O O
jam B-TIME ARGM-TMP
. O O
Bersepeda O ARG0
selama O O
30 B-QUANT ARGM-TMP
menit I-QUANT ARGM-TMP
membakar O V
200 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Otot O ARG0
mengubah O V
energi O ARG1
kimia O ARG1
menjadi O V
25 B-QUANT ARG2
joule I-QUANT ARG2
energi O ARG2
mekanik O ARG2
. O O
Benda O ARG0
yang O O
jatuh O V
memiliki O V
500 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
kinetik O ARG1
. O O
Benda O ARG0
yang O O
bergerak O V
dengan O O
kecepatan O ARG1
tinggi O O
dapat O ARGM-MOD
memiliki O V
lebih O ARGM-MOD
dari O O
1000 B-QUANT ARG2
joule I-QUANT ARG2
energi O ARG2
kinetik O ARG2
. O O
Satu B-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
bensin O ARG1
mengandung O V
sekitar O ARGM-MOD
32000 B-QUANT ARG2
kilojoule I-QUANT ARG2
energi O ARG2
. O O
Panel O ARG0
surya O ARG0
bisa O ARGM-MOD
mengubah O V
1000 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
matahari O ARG1
setiap O O
jam B-TIME ARGM-TMP
. O O
Lemak O ARG1
mengandung O V
lebih O ARGM-MOD
dari O O
8000 B-QUANT ARG2
kalori I-QUANT ARG2
energi O ARG2
per O O
gram B-QUANT ARGM-LOC
. O O
Kipas O ARG0
berdaya O V
sekitar O ARGM-MOD
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
digunakan O V
selama O O
2 B-TIME ARGM-TMP
jam I-TIME ARGM-TMP
. O O
Energi O ARG1
yang O O
dibutuhkan O V
untuk O O
menaikkan O V
suhu O ARG2
air O ARG2
sebesar O O
1 B-QUANT ARG2
derajat I-QUANT ARG2
adalah O O
4.2 B-QUANT ARG2
joule I-QUANT ARG2
. O O
Seorang O O
manusia O ARG0
dewasa O O
memerlukan O V
sekitar O ARGM-MOD
2000 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
setiap O O
hari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Satu B-QUANT ARG1
jam I-QUANT ARG1
berlari O ARGM-TMP
dapat O ARGM-MOD
membakar O V
600 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor O ARG0
menggunakan O V
energi O ARG1
bensin O ARG1
sebanyak O O
1.5 B-QUANT ARG2
liter I-QUANT ARG2
untuk O O
50 B-QUANT ARGM-TMP
kilometer I-QUANT ARGM-TMP
. O O
Kalor O ARG1
diperlukan O V
untuk O O
menaikkan O V
suhu O ARG2
1 B-QUANT ARG2
kg I-QUANT ARG2
air O ARG2
sebanyak O O
4200 B-QUANT ARG2
joule I-QUANT ARG2
. O O
Panas O ARG0
yang O O
dibutuhkan O V
untuk O O
mendidihkan O V
air O ARG1
sebanyak O O
2 B-QUANT ARG1
liter I-QUANT ARG1
adalah O O
8400 B-QUANT ARG2
joule I-QUANT ARG2
. O O
Kompor O ARG0
mengubah O V
energi O ARG1
kimia O ARG1
dalam O O
gas O ARGM-LOC
menjadi O V
500 B-QUANT ARG2
watt I-QUANT ARG2
energi O ARG2
panas O ARG2
. O O
Saat O O
berenang O ARGM-TMP
selama O O
30 B-QUANT ARGM-TMP
menit I-QUANT ARGM-TMP
tubuh O ARG0
membakar O V
350 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Generator O ARG0
menghasilkan O V
1500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
listrik O ARG1
per O O
jam B-TIME ARGM-TMP
. O O
Pemanas O ARG0
air O ARG0
mengonsumsi O V
2 B-QUANT ARG1
kilowatt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
untuk O O
30 B-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
penggunaan O ARGM-TMP
. O O
Kapasitas O ARG1
energi O ARG1
sebuah O O
powerbank O ARG1
bisa O ARGM-MOD
mencapai O V
10000 B-QUANT ARG2
mAh I-QUANT ARG2
. O O
Televisi O ARG0
memerlukan O V
80 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
untuk O O
menyala O V
selama O O
1 B-TIME ARGM-TMP
jam I-TIME ARGM-TMP
. O O
Naik O V
tangga O ARG1
selama O O
10 B-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
dapat O ARGM-MOD
membakar O V
100 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
. O O
Besi O ARG0
yang O O
dipanaskan O V
selama O O
15 B-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
menyerap O V
1200 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
panas O ARG1
. O O
Satu B-QUANT ARG1
buah I-QUANT ARG1
pisang O ARG1
mengandung O V
sekitar O ARGM-MOD
105 B-QUANT ARG2
kalori I-QUANT ARG2
energi O ARG2
. O O
Mobil O ARG0
listrik O ARG0
menggunakan O V
75 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
untuk O O
beroperasi O V
sehari B-TIME ARGM-TMP
. O O
Kulkas O ARG0
berdaya O V
150 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
bekerja O V
selama O O
24 B-TIME ARGM-TMP
jam I-TIME ARGM-TMP
. O O
Laptop O ARG0
memerlukan O V
energi O ARG1
sekitar O ARGM-MOD
60 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
saat O O
digunakan O V
. O O
Pemanas O ARG0
air O ARG0
menghabiskan O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
untuk O O
sekali O ARGM-TMP
pakai O ARGM-TMP
. O O
AC O ARG0
berkapasitas O V
1 B-QUANT ARG1
PK I-QUANT ARG1
mengonsumsi O V
750 B-QUANT ARG2
watt I-QUANT ARG2
. O O
Bersepeda O ARG0
dapat O ARGM-MOD
membakar O V
300 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
dalam O O
waktu O ARGM-TMP
60 B-TIME ARGM-TMP
menit I-TIME ARGM-TMP
. O O
Setrika O ARG0
menggunakan O V
400 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
untuk O O
pemanasan O ARGM-CAU
. O O
Kegiatan O ARG0
memasak O V
menghabiskan O V
5000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin O ARG0
cuci O ARG0
beroperasi O V
selama O O
1 B-TIME ARGM-TMP
jam I-TIME ARGM-TMP
dengan O O
energi O ARG1
1.2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
. O O
Handphone O ARG0
memiliki O V
daya O ARG1
sekitar O ARGM-MOD
3000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
memerlukan O V
10000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
menyimpan O V
30 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kipas O ARG0
membutuhkan O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin jahit O ARG0
memerlukan O V
120 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin jahit O ARG0
mengonsumsi O V
1000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Baterai O ARG0
menggunakan O V
300 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Baterai O ARG0
mengonsumsi O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kompor O ARG0
memerlukan O V
200 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Powerbank O ARG0
menghasilkan O V
2.5 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
menyimpan O V
75 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Microwave O ARG0
memerlukan O V
150 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor listrik O ARG0
menggunakan O V
3000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor listrik O ARG0
menghabiskan O V
450 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Setrika O ARG0
menggunakan O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor listrik O ARG0
mengubah O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Laptop O ARG0
membutuhkan O V
450 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
menghabiskan O V
400 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kipas O ARG0
menggunakan O V
30 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
memerlukan O V
3000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
mengubah O V
200 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Blender O ARG0
menghasilkan O V
1.5 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Handphone O ARG0
membutuhkan O V
200 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
menghabiskan O V
300 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Panel surya O ARG0
menggunakan O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kulkas O ARG0
menghabiskan O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Microwave O ARG0
membutuhkan O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Setrika O ARG0
membutuhkan O V
10000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor listrik O ARG0
menggunakan O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
menggunakan O V
1200 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
AC O ARG0
menyimpan O V
3000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kompor O ARG0
menghabiskan O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Setrika O ARG0
menghasilkan O V
3000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
menggunakan O V
120 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin fotokopi O ARG0
mengubah O V
2000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Powerbank O ARG0
memerlukan O V
1.5 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kulkas O ARG0
mengubah O V
120 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Charger O ARG0
menyimpan O V
350 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
membutuhkan O V
400 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
AC O ARG0
menggunakan O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
menggunakan O V
75 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Microwave O ARG0
menghabiskan O V
300 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
menghabiskan O V
10 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Panel surya O ARG0
mengubah O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Baterai O ARG0
menggunakan O V
3000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Powerbank O ARG0
menghabiskan O V
75 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Panel surya O ARG0
mengubah O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Baterai O ARG0
membutuhkan O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Handphone O ARG0
menggunakan O V
75 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
menyimpan O V
400 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Blender O ARG0
membutuhkan O V
100 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Charger O ARG0
menggunakan O V
100 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin bor O ARG0
menggunakan O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Laptop O ARG0
mengonsumsi O V
7500 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin bor O ARG0
mengubah O V
1000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Blender O ARG0
membutuhkan O V
5000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kompor O ARG0
membutuhkan O V
100 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
menghabiskan O V
50 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Charger O ARG0
menghabiskan O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Charger O ARG0
menghasilkan O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
membutuhkan O V
450 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Powerbank O ARG0
mengonsumsi O V
200 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
menggunakan O V
250 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Laptop O ARG0
menggunakan O V
2 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Setrika O ARG0
menghabiskan O V
500 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Microwave O ARG0
menyimpan O V
3000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin bor O ARG0
menggunakan O V
1200 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
mengubah O V
1 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Blender O ARG0
mengubah O V
250 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Panel surya O ARG0
memerlukan O V
450 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Powerbank O ARG0
memerlukan O V
10000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Setrika O ARG0
membutuhkan O V
150 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin jahit O ARG0
menggunakan O V
1200 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Panel surya O ARG0
membutuhkan O V
120 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor listrik O ARG0
mengonsumsi O V
25 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kulkas O ARG0
membutuhkan O V
100 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kulkas O ARG0
menghabiskan O V
100 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Baterai O ARG0
mengonsumsi O V
300 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Handphone O ARG0
menggunakan O V
25 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Charger O ARG0
menghabiskan O V
15 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
memerlukan O V
10 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kompor O ARG0
menyimpan O V
1200 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Televisi O ARG0
memerlukan O V
3000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Charger O ARG0
menyimpan O V
3000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Setrika O ARG0
menghabiskan O V
350 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dispenser O ARG0
menghabiskan O V
500 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin fotokopi O ARG0
membutuhkan O V
450 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Panel surya O ARG0
menghasilkan O V
5000 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin jahit O ARG0
menyimpan O V
200 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin fotokopi O ARG0
menyimpan O V
100 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Laptop O ARG0
memerlukan O V
7500 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Lampu LED O ARG0
mengonsumsi O V
100 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Handphone O ARG0
memerlukan O V
450 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Handphone O ARG0
menghabiskan O V
1200 B-QUANT ARG1
mAh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin bor O ARG0
menggunakan O V
300 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kulkas O ARG0
menggunakan O V
350 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Mesin bor O ARG0
menyimpan O V
500 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kulkas O ARG0
menggunakan O V
1000 B-QUANT ARG1
joule I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Kipas O ARG0
menyimpan O V
1 B-QUANT ARG1
kWh I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Laptop O ARG0
mengubah O V
400 B-QUANT ARG1
watt I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Motor listrik O ARG0
menggunakan O V
100 B-QUANT ARG1
kalori I-QUANT ARG1
energi O ARG1
. O O
Dalam O O
periode O ARGM-TMP
pergerakan O ARGM-TMP
kebangsaan O ARGM-TMP
ini O ARGM-TMP
telah O O
terjadi O V
peristiwa O ARG1
yang O O
sangat O ARG1
penting O ARG1
dan O O
monumental O ARG1
, O O
yakni O O
peristiwa O ARG1
Sumpah B-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
. O O
Proklamasi B-EVENT ARG1
kemerdekaan I-EVENT ARG1
merupakan O V
momentum O ARG2
penting O ARG2
bagi O O
bangsa O ARG2
Indonesia B-LOC ARG2
. O O
Pada O O
tanggal O B-TIME
8 I-TIME I-TIME
Desember I-TIME I-TIME
1941 I-TIME I-TIME
, O O
Jepang B-ORG ARG0
melakukan O V
penyerangan O ARG1
terhadap O O
pangkalan O ARG2
militer O ARG2
AS B-LOC ARG2
di O O
Pearl B-LOC ARG2
Harbour I-LOC ARG2
. O O
Letusan B-EVENT ARG1
Gunung I-EVENT ARG1
Krakatau I-EVENT ARG1
pada O O
tahun O B-TIME
1883 I-DATE I-TIME
merupakan O O
bencana O ARG2
alam O ARG2
yang O O
dahsyat O ARG2
. O O
Proklamasi B-EVENT ARG1
kemerdekaan I-EVENT ARG1
merupakan O V
momentum O ARG2
penting O ARG2
bagi O O
bangsa O ARG2
Indonesia B-LOC ARG2
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
Sumpah I-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
merupakan O V
bagian O ARG2
penting O ARG2
dalam O O
sejarah O ARG2
bangsa O ARG2
Indonesia B-LOC ARG2
. O O
Perang B-EVENT ARG1
Dunia I-EVENT ARG1
II I-EVENT ARG1
berkecamuk O V
di O O
berbagai O O
penjuru O ARGM-LOC
dunia O ARGM-LOC
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
Sumpah I-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
tahun B-TIME ARGM-TMP
1928 I-TIME ARGM-TMP
menjadi O V
simbol O ARG2
persatuan O ARG2
nasional O ARG2
. O O
Letusan B-EVENT ARG1
Gunung I-EVENT ARG1
Krakatau I-EVENT ARG1
tahun B-TIME ARGM-TMP
1883 I-TIME ARGM-TMP
mengubah O V
kondisi O ARG2
alam O ARG2
dan O O
sosial O ARG2
di O O
wilayah B-LOC ARGM-LOC
Banten I-LOC ARGM-LOC
. O O
Kongres B-EVENT ARG1
Pemuda I-EVENT ARG1
II I-EVENT ARG1
melahirkan O V
Sumpah B-EVENT ARG2
Pemuda I-EVENT ARG2
sebagai O O
tonggak O ARG2
perjuangan O ARG2
. O O
Pertempuran B-EVENT ARG1
Ambarawa I-EVENT ARG1
terjadi O V
pada O O
tanggal B-TIME ARGM-TMP
15 I-TIME ARGM-TMP
Desember I-TIME ARGM-TMP
1945 I-TIME ARGM-TMP
. O O
Bandung B-EVENT ARG1
Lautan I-EVENT ARG1
Api I-EVENT ARG1
adalah O V
peristiwa O ARG2
pembakaran O ARG2
besar O ARG2
oleh O O
rakyat O ARG0
. O O
Perang B-EVENT ARG1
Batak I-EVENT ARG1
dipimpin O V
oleh O O
Sisingamangaraja B-PER ARG0
XII I-PER ARG0
. O O
Penjelajahan B-EVENT ARG1
Samudra I-EVENT ARG1
oleh O O
bangsa O ARG0
Eropa B-LOC ARG0
menciptakan O V
perubahan O ARG2
global O ARG2
. O O
Jatuhnya B-EVENT ARG1
Konstantinopel I-EVENT ARG1
tahun B-TIME ARGM-TMP
1453 I-TIME ARGM-TMP
mendorong O V
penjelajahan O ARG2
samudra O ARG2
. O O
Wabah B-EVENT ARG1
Tifus I-EVENT ARG1
di O O
Cirebon B-LOC ARGM-LOC
terjadi O V
antara O O
tahun B-TIME ARGM-TMP
1911 I-TIME ARGM-TMP
hingga O O
1940 I-TIME ARGM-TMP
. O O
Peristiwa B-EVENT ARG1
Pengkhianatan I-EVENT ARG1
Teuku I-EVENT ARG1
Umar I-EVENT ARG1
mengubah O V
strategi O ARG2
perang O ARG2
di O O
Aceh B-LOC ARGM-LOC
. O O
Kerajinan O ARG1
tangan O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Betawi I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
unik O V
Bahasa O ARG1
Betawi B-ETH ARG0
digunakan O V
di O O
daerah O ARGM-LOC
asalnya O ARGM-LOC
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Sasak I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Upacara O ARG1
adat O ARG1
suku B-ETH ARG0
Jawa I-ETH ARG0
penuh O V
dengan O ARGM-MNR
makna O ARG1
Kerajinan O ARG1
tangan O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Madura I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
unik O V
Kesenian O ARG1
suku B-ETH ARG0
Aceh I-ETH ARG0
terkenal O V
hingga O O
mancanegara O ARGM-LOC
Makanan O ARG1
khas O ARG1
Toraja B-ETH ARG0
sering O ARGM-MNR
disajikan O V
di O O
acara O ARGM-LOC
adat O ARGM-LOC
Orang B-ETH ARG0
Minangkabau I-ETH ARG0
biasa O ARGM-MNR
menggunakan O V
pakaian O ARG1
adat O ARG1
saat O O
perayaan O ARGM-TMP
Orang B-ETH ARG0
Sunda I-ETH ARG0
biasa O ARGM-MNR
menggunakan O V
pakaian O ARG1
adat O ARG1
saat O O
perayaan O ARGM-TMP
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Ambon I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Suku B-ETH ARG0
Madura I-ETH ARG0
tinggal O V
di O O
daerah O ARGM-LOC
pegunungan O ARGM-LOC
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Tidore I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Toraja I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Orang B-ETH ARG0
Dayak I-ETH ARG0
biasa O ARGM-MNR
menggunakan O V
pakaian O ARG1
adat O ARG1
saat O O
perayaan O ARGM-TMP
Suku B-ETH ARG0
Madura I-ETH ARG0
tinggal O V
di O O
daerah O ARGM-LOC
pegunungan O ARGM-LOC
Kesenian O ARG1
suku B-ETH ARG0
Aceh I-ETH ARG0
terkenal O V
hingga O O
mancanegara O ARGM-LOC
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Sunda I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Makanan O ARG1
khas O ARG1
Aceh B-ETH ARG0
sering O ARGM-MNR
disajikan O V
di O O
acara O ARGM-LOC
adat O ARGM-LOC
Upacara O ARG1
adat O ARG1
suku B-ETH ARG0
Tidore I-ETH ARG0
penuh O V
dengan O ARGM-MNR
makna O ARG1
Kesenian O ARG1
suku B-ETH ARG0
Papua I-ETH ARG0
terkenal O V
hingga O O
mancanegara O ARGM-LOC
Orang B-ETH ARG0
Papua I-ETH ARG0
biasa O ARGM-MNR
menggunakan O V
pakaian O ARG1
adat O ARG1
saat O O
perayaan O ARGM-TMP
Kerajinan O ARG1
tangan O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Bali I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
unik O V
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Toraja I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Tari O ARG1
tradisional O ARG1
dari O O
suku B-ETH ARG0
Batak I-ETH ARG0
sangat O ARGM-MNR
mempesona O V
Batik B-MISC ARG1
telah O O
diakui O V
UNESCO B-ORG ARG0
sebagai O ARGM-MNR
warisan O ARG1
budaya O ARG1
tak O ARG1
benda O ARG1
dari O O
Indonesia O ARGM-LOC
Angklung B-MISC ARG0
diakui O V
UNESCO B-ORG ARG1
sebagai O ARGM-MNR
warisan O ARG1
budaya O ARG1
dunia O ARG1
yang O ARG1
berasal O V
dari O O
suku B-ETH ARG0
Sunda O ARG0
Keris B-MISC ARG0
merupakan O V
senjata O ARG1
tradisional O ARG1
yang O ARG1
memiliki O V
nilai O ARG1
spiritual O ARG1
bagi O O
suku B-ETH ARG0
Jawa O ARG0
Wayang B-MISC ARG0
kulit O ARG0
diakui O V
UNESCO O ARG1
sebagai O ARGM-MNR
mahakarya O ARG1
warisan O ARG1
budaya O ARG1
dunia O ARG1
Saman B-MISC ARG0
berasal O V
dari O O
Aceh B-ETH ARG0
dan O O
diakui O V
sebagai O ARGM-MNR
warisan O ARG1
budaya O ARG1
oleh O ARGM-MNR
UNESCO O ARG1
Tenun B-MISC ARG0
Toraja B-ETH ARG0
digunakan O V
dalam O O
upacara O ARGM-LOC
adat O ARGM-LOC
sebagai O ARGM-MNR
simbol O ARG1
status O ARG1
sosial O ARG1
Gamelan B-MISC ARG0
merupakan O V
ansambel O ARG1
musik O ARG1
tradisional O ARG1
yang O ARG1
berasal O V
dari O O
Jawa B-ETH ARG0
Pantun B-MISC ARG0
merupakan O V
puisi O ARG1
lama O ARG1
yang O ARG1
berkembang O V
di O O
masyarakat B-ETH ARG0
Melayu O ARG0
Rendang B-MISC ARG0
diakui O V
sebagai O ARGM-MNR
salah O ARG1
satu O ARG1
makanan O ARG1
terenak O ARG1
di O O
dunia O ARGM-LOC
dan O O
berasal O V
dari O O
Minangkabau B-ETH ARG0
Tumpeng B-MISC ARG0
digunakan O V
dalam O O
berbagai O ARG1
upacara O ARG1
adat O ARG1
masyarakat B-ETH ARG0
Jawa O ARG0
Orang B-ETH ARG0
Jawa I-ETH ARG0
memakai O V
kain O ARG1
batik O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Minangkabau I-ETH ARG0
merayakan O V
Festival O ARG1
Tabuik O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Dayak I-ETH ARG0
tinggal O V
di O O
Kalimantan B-LOC ARGM-LOC
Orang B-ETH ARG0
Toraja I-ETH ARG0
melakukan O V
upacara O ARG1
kematian O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Bugis I-ETH ARG0
memiliki O V
perahu O ARG1
pinisi O ARG1
Orang B-ETH ARG0
Batak I-ETH ARG0
membuat O V
rumah O ARG1
adat O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Madura I-ETH ARG0
berdagang O V
di O O
pasar O ARGM-LOC
Orang B-ETH ARG0
Aceh I-ETH ARG0
menari O V
Saman B-MISC ARG1
Suku B-ETH ARG0
Sasak I-ETH ARG0
tinggal O V
di O O
Lombok B-LOC ARGM-LOC
Orang B-ETH ARG0
Sunda I-ETH ARG0
bermain O V
angklung B-MISC ARG1
Orang B-ETH ARG0
Betawi I-ETH ARG0
menampilkan O V
tarian O ARG1
Topeng O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Baduy I-ETH ARG0
hidup O V
secara O ARGM-MNR
sederhana O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Asmat I-ETH ARG0
mengukir O V
patung O ARG1
unik O ARG1
Orang B-ETH ARG0
Alor I-ETH ARG0
membuat O V
tenun O ARG1
ikat O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Tolaki I-ETH ARG0
memainkan O V
alat O ARG1
musik O ARG1
Ganda B-MISC ARG1
Orang B-ETH ARG0
Mandar I-ETH ARG0
membuat O V
perahu O ARG1
Sandeq B-MISC ARG1
Suku B-ETH ARG0
Lamalera I-ETH ARG0
melakukan O V
tradisi O ARG1
berburu O ARG1
ikan O ARG1
Orang B-ETH ARG0
Mappi I-ETH ARG0
membuat O V
alat O ARG1
musik O ARG1
Pikon B-MISC ARG1
Suku B-ETH ARG0
Enggano I-ETH ARG0
memiliki O V
upacara O ARG1
adat O ARG1
Khutuh B-MISC ARG1
Suku B-ETH ARG0
Nias I-ETH ARG0
melakukan O V
atraksi O ARG1
lompat O ARG1
batu O ARG1
Suku B-ETH ARG0
Toraja I-ETH ARG0
mengadakan O V
Upacara B-EVENT ARG1
Rambu I-EVENT ARG1
Solo I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Bali I-ETH ARG0
merayakan O V
Hari B-EVENT ARG1
Nyepi I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Asmat I-ETH ARG0
mengadakan O V
Festival B-EVENT ARG1
Lomba I-EVENT ARG1
Perahu I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Rejang I-ETH ARG0
melaksanakan O V
Tari B-EVENT ARG1
Kejei I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Makassar I-ETH ARG0
mengadakan O V
Festival B-EVENT ARG1
F8 I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Bima I-ETH ARG0
menggelar O V
Tradisi B-EVENT ARG1
Mbolo I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Ternate I-ETH ARG0
merayakan O V
Upacara B-EVENT ARG1
Fala I-EVENT ARG1
Raja I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Lio I-ETH ARG0
menggelar O V
Upacara B-EVENT ARG1
Pogha I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Lampung I-ETH ARG0
merayakan O V
Festival B-EVENT ARG1
Sekura I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Sumbawa I-ETH ARG0
melaksanakan O V
Tradisi B-EVENT ARG1
Barapan I-EVENT ARG1
Kebo I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Flores I-ETH ARG0
menggelar O V
Tradisi B-EVENT ARG1
Caci I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Seram I-ETH ARG0
mengadakan O V
Upacara B-EVENT ARG1
Pela I-EVENT ARG1
Gandong I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Alor I-ETH ARG0
melaksanakan O V
Upacara B-EVENT ARG1
Kepok I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Ende I-ETH ARG0
menggelar O V
Tradisi B-EVENT ARG1
Soka I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Ambon I-ETH ARG0
merayakan O V
Pesta B-EVENT ARG1
Teluk I-EVENT ARG1
Ambon I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Belu I-ETH ARG0
melakukan O V
Upacara B-EVENT ARG1
Likurai I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Kendari I-ETH ARG0
menggelar O V
Festival B-EVENT ARG1
Pesona I-EVENT ARG1
Sultra I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Kupang I-ETH ARG0
melaksanakan O V
Tradisi B-EVENT ARG1
Natoni I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Bangka I-ETH ARG0
merayakan O V
Ritual B-EVENT ARG1
Perang I-EVENT ARG1
Ketupat I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Tidung I-ETH ARG0
melaksanakan O V
Upacara B-EVENT ARG1
Iraw I-EVENT ARG1
Tengkayu I-EVENT ARG1
Orang B-ETH ARG0
Maluku I-ETH ARG0
mengadakan O V
Tradisi B-EVENT ARG1
Cakalele I-EVENT ARG1
Suku B-ETH ARG0
Mentawai I-ETH ARG0
menggelar O V
Ritual B-EVENT ARG1
Puloi I-EVENT ARG1
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
memproklamasikan O V
kemerdekaan O ARG1
pada O O
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Raden B-PER ARG0
Ajeng I-PER ARG0
Kartini I-PER ARG0
lahir O V
pada O O
21 B-DATE ARGM-TMP
April I-DATE ARGM-TMP
1879 I-DATE ARGM-TMP
Bung B-PER ARG0
Hatta I-PER ARG0
berpidato O V
pada O O
tanggal O O
18 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Sutan B-PER ARG0
Syahrir I-PER ARG0
diangkat O V
menjadi O O
Perdana O ARG1
Menteri O ARG1
pada O O
14 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Pangeran B-PER ARG0
Diponegoro I-PER ARG0
memulai O V
Perang B-EVENT ARG1
Diponegoro I-EVENT ARG1
pada O O
tahun B-DATE ARGM-TMP
1825 I-DATE ARGM-TMP
Ki B-PER ARG0
Hajar I-PER ARG0
Dewantara I-PER ARG0
memimpin O V
pendidikan O ARG1
pada O O
awal B-TIME ARGM-TMP
abad O ARGM-TMP
20 I-TIME ARGM-TMP
Ir. B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
wafat O V
pada O O
21 B-DATE ARGM-TMP
Juni I-DATE ARGM-TMP
1970 I-DATE ARGM-TMP
Mohammad B-PER ARG0
Yamin I-PER ARG0
mengusulkan O V
sumpah O ARG1
pemuda O ARG1
pada O O
28 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1928 I-DATE ARGM-TMP
R.A. B-PER ARG0
Kartini I-PER ARG0
menulis O V
surat O ARG1
pada O O
tahun B-DATE ARGM-TMP
1902 I-DATE ARGM-TMP
Jenderal B-PER ARG0
Soedirman I-PER ARG0
memimpin O V
perang O ARG1
gerilya O ARG1
pada O O
Desember B-DATE ARGM-TMP
1948 I-DATE ARGM-TMP
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
dan O O
Mohammad B-PER ARG0
Hatta I-PER ARG0
membacakan O V
proklamasi O ARG1
pada O O
17 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Jenderal B-PER ARG0
A.H. I-PER ARG0
Nasution I-PER ARG0
selamat O V
dari O O
percobaan O ARG1
pembunuhan O ARG1
pada O O
1 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1965 I-DATE ARGM-TMP
Sutomo B-PER ARG0
atau O O
Bung B-PER ARG0
Tommo I-PER ARG0
memimpin O V
pertempuran O ARG1
10 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Jenderal B-PER ARG0
Soedirman I-PER ARG0
memimpin O V
serangan O ARG1
umum O ARG1
pada O O
1 B-DATE ARGM-TMP
Maret I-DATE ARGM-TMP
1949 I-DATE ARGM-TMP
KH B-PER ARG0
Hasyim I-PER ARG0
Asy'ari I-PER ARG0
mengeluarkan O V
resolusi O ARG1
jihad O ARG1
pada O O
22 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Presiden B-PER ARG0
Habibie I-PER ARG0
mengundurkan O V
diri O ARG1
pada O O
20 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1999 I-DATE ARGM-TMP
Jenderal B-PER ARG0
Ahmad I-PER ARG0
Yani I-PER ARG0
gugur O V
pada O O
1 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1965 I-DATE ARGM-TMP
Presiden B-PER ARG0
Abdurrahman I-PER ARG0
Wahid I-PER ARG0
resmi O V
dilantik O ARG1
pada O O
20 B-DATE ARGM-TMP
Oktober I-DATE ARGM-TMP
1999 I-DATE ARGM-TMP
Drs. B-PER ARG0
Mohammad I-PER ARG0
Hatta I-PER ARG0
menjadi O V
Wakil O ARG1
Presiden O ARG1
pertama O ARG1
pada O O
18 B-DATE ARGM-TMP
Agustus I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
memberikan O V
amanat O ARG1
pada O O
1 B-DATE ARGM-TMP
Juni I-DATE ARGM-TMP
1945 I-DATE ARGM-TMP
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
menetapkan O V
tanggal O O
10 B-DATE ARGM-TMP
November I-DATE ARGM-TMP
sebagai O O
Hari B-EVENT ARG1
Pahlawan I-EVENT ARG1
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
sedang O ARGM-TMP
membacakan O V
Dekrit B-EVENT ARG1
Presiden B-EVENT ARG1
5 B-DATE ARGM-TMP
Juli I-DATE ARGM-TMP
1959 I-DATE ARGM-TMP
di O O
Istana B-LOC ARGM-LOC
Merdeka I-LOC ARGM-LOC
Bergulirnya O O
gerakan B-EVENT ARG1
reformasi I-EVENT ARG1
menyadarkan O V
bangsa O ARG1
Indonesia B-LOC ARG1
mengenai O O
demokrasi O ARG1
dan O O
menghargai O V
kedaulatan O ARG1
rakyat O ARG1
Dalam O O
Gerakan B-EVENT ARGM-LOC
Non-Blok I-EVENT ARGM-LOC
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
menjadi O V
salah O O
satu O O
tokoh O ARG1
pendiri O ARG1
bersama O O
PM O O
India B-LOC ARGM-LOC
Jawaharlal B-PER ARG0
Nehru I-PER ARG0
dan O O
Presiden B-PER ARG0
Mesir B-LOC ARGM-LOC
Gamal B-PER ARG0
Abdul I-PER ARG0
Nasser I-PER ARG0
Para O ARG0
pemuda O ARG0
termasuk O O
Sultan B-PER ARG0
Syahrir I-PER ARG0
menganggap O V
PPKI B-ORG ARG1
adalah O O
bentukan O ARG1
Jepang B-ETH ARG1
sehingga O O
Proklamasi B-EVENT ARG1
kemerdekaan I-EVENT ARG1
harus O ARGM-MOD
dilakukan O V
dengan O O
kekuatan O ARG1
sendiri O ARG1
Pada O O
masa O ARGM-TMP
Perang B-EVENT ARGM-TMP
Puputan I-EVENT ARGM-TMP
Margarana I-EVENT ARGM-TMP
Letkol O O
I B-PER ARG0
Gusti I-PER ARG0
Ngurah I-PER ARG0
Rai I-PER ARG0
memimpin O V
pertempuran O ARG1
habis-habisan O ARGM-MNR
melawan O O
pasukan O ARG1
Belanda B-ETH ARG1
Raja B-PER ARG0
Kertanegara I-PER ARG0
bercita-cita O V
menjadikan O V
Singhasari B-ORG ARG1
sebagai O O
kerajaan O ARG1
besar O ARG1
yang O O
menguasai O V
seluruh O O
Nusantara B-LOC ARG1
Pangeran B-PER ARG0
Antasari I-PER ARG0
mendapat O V
dukungan O ARG1
dari O O
berbagai O O
pihak O ARG1
seperti O O
Sultan B-PER ARG1
Pasir I-PER ARG1
dan O O
Tumenggung B-PER ARG1
Surapati I-PER ARG1
untuk O O
melawan O V
kekuasaan O ARG1
Belanda B-ETH ARG1
Sultan B-PER ARG0
Hamengkubuwana I-PER ARG0
II I-PER ARG0
berhasil O ARGM-MOD
diturunkan O V
dari O O
tahta O ARG1
dan O O
digantikan O V
oleh O O
Sultan B-PER ARG0
Hamengkubuwana I-PER ARG0
III I-PER ARG0
setelah O ARGM-TMP
peristiwa B-EVENT ARGM-TMP
penyerangan I-EVENT ARGM-TMP
Keraton B-LOC ARGM-LOC
Yogyakarta I-LOC ARGM-LOC
oleh O O
pasukan O ARG1
Inggris B-ETH ARG1
Pangeran B-PER ARG0
Diponegoro I-PER ARG0
adalah O O
pemimpin O ARG1
dan O O
pejuang O ARG1
yang O O
sangat O ARGM-MNR
menghargai O V
kerja O ARG1
sama O ARG1
dalam O O
menghadapi O V
kekuasaan O ARG1
Belanda B-ETH ARG1
Sultan B-PER ARG0
Malik I-PER ARG0
as-Shaleh I-PER ARG0
merupakan O V
sultan O ARG1
pertama O ARG1
Kesultanan B-ORG ARG1
Samudra I-ORG ARG1
Pasai I-ORG ARG1
yang O O
membawa O V
pengaruh O ARG1
Islam O ARG1
di O O
Nusantara B-LOC ARGM-LOC
Sultan B-PER ARG0
Mansyur I-PER ARG0
Syah I-PER ARG0
menempatkan O V
raja-raja O ARG1
sebagai O O
wakil O ARG1
Kemaharajaan B-ORG ARG1
Melayu I-ORG ARG1
di O O
daerah O ARGM-LOC
Siak B-LOC ARGM-LOC
dan O O
sekitarnya O ARGM-LOC
Letjen O O
Soeharto B-PER ARG0
memegang O V
kendali O ARG1
pemerintahan O ARG1
setelah O ARGM-TMP
menerima O V
Surat B-EVENT ARG1
Perintah I-EVENT ARG1
11 B-DATE ARGM-TMP
Maret I-DATE ARGM-TMP
Supersemar B-EVENT ARG1
dari O O
Presiden B-PER ARG0
Soekarno I-PER ARG0
Pangeran B-PER ARG0
Nuku I-PER ARG0
diangkat O V
sebagai O O
sultan O ARG1
dengan O O
gelar O ARG1
Tuan B-PER ARG1
Sultan B-PER ARG1
Amir I-PER ARG1
Muhammad I-PER ARG1
Syafiudin I-PER ARG1
Syah I-PER ARG1
dan O O
memimpin O V
perlawanan O ARG1
terhadap O O
VOC B-ORG ARG1
Sultan B-PER ARG0
Agung I-PER ARG0
adalah O O
raja O ARG1
yang O O
paling O ARGM-MNR
terkenal O ARG1
dari O O
Kerajaan B-ORG ARGM-LOC
Mataram I-ORG ARGM-LOC
dan O O
bercita-cita O V
mempersatukan O V
seluruh O O
tanah O ARG1
Jawa B-LOC ARGM-LOC
serta O O
mengusir O V
kekuasaan O ARG1
asing O ARG1
dari O O
Nusantara B-LOC ARGM-LOC
Nyi B-PER ARG0
Ageng I-PER ARG0
Serang I-PER ARG0
yang O O
sudah O ARGM-MOD
berusia O V
73 B-DATE ARGM-TMP
tahun I-DATE ARGM-TMP
bersama O O
cucunya O ARG1
R.M. B-PER ARG1
Papak I-PER ARG1
bergabung O V
bersama O O
pasukan O ARG1
Pangeran B-PER ARG1
Diponegoro I-PER ARG1
Imam B-PER ARG0
Bonjol I-PER ARG0
bersama O O
pejuang O ARG0
lainnya O ARG0
terus O ARGM-MNR
berjuang O V
untuk O O
mempertahankan O V
setiap O O
jengkal O ARG1
tanah O ARG1
Minangkabau B-LOC ARGM-LOC
Pangeran B-PER ARG0
Antasari I-PER ARG0
juga O O
mendapat O V
dukungan O ARG1
dari O O
berbagai O O
pihak O ARG1
seperti O O
Sultan B-PER ARG1
Pasir I-PER ARG1
dan O O
Tumenggung B-PER ARG1
Surapati I-PER ARG1
untuk O O
melawan O V
kekuasaan O ARG1
Belanda B-ETH ARG1
Sultan B-PER ARG0
Ageng I-PER ARG0
Tirtayasa I-PER ARG0
memimpin O V
rakyatnya O ARG1
untuk O O
menyerang O V
VOC B-ORG ARG1
demi O O
menjaga O V
kedaulatan O ARG1
dan O O
kemakmuran O ARG1
Banten B-LOC ARGM-LOC
Sultan B-PER ARG0
Rahmatullah I-PER ARG0
memerintah O V
Kerajaan B-ORG ARG1
Banjarmasin I-ORG ARG1
dan O O
masih O ARGM-MOD
mengirimkan O V
upeti O ARG1
ke O O
Demak B-LOC ARGM-LOC
yang O O
saat O O
itu O O
menjadi O V
Kerajaan B-ORG ARG1
Pajang I-ORG ARG1
Raja O O
Baharuddin B-PER ARG0
termasuk O V
raja O ARG1
yang O O
banyak O ARGM-MNR
jasanya O ARG1
terhadap O O
Raffles B-PER ARG1
dalam O O
menyenangkan O V
Belanda B-ETH ARG1
dari O O
Nusantara B-LOC ARGM-LOC
Pada O O
tahun O O
1683 B-DATE ARGM-TMP
Sultan B-PER ARG0
Ageng I-PER ARG0
Tirtayasa I-PER ARG0
berhasil O ARGM-MOD
ditangkap O V
oleh O O
VOC B-ORG ARG1
dengan O O
tipu O ARG1
muslihat O ARG1
dan O O
ditawan O V
di O O
Batavia B-LOC ARGM-LOC
hingga O O
wafat O V
Sultan B-PER ARG0
Malik I-PER ARG0
as-Shaleh I-PER ARG0
merupakan O V
sultan O ARG1
pertama O ARG1
Kesultanan B-ORG ARG1
Samudra I-ORG ARG1
Pasai I-ORG ARG1
yang O O
membawa O V
pengaruh O ARG1
Islam O ARG1
di O O
Nusantara B-LOC ARGM-LOC